မဂိုအင္ပါယာ(Mughal Empire)
ေနာက္ဆံုး ဧကရာဇ္မင္း ဘာဟာဒူရွား ဇာဖာ(Bahadur Shah Zafa
သီေပါမင္း အင္ဒီးယားရတနာဂီရိၿမိဳ႕သို႔ျပည္ႏွင္ဒဏ္ေပးခံရသကဲ့သို႔ မဂိုအင္ပါယာ(Mughal Empire) ေနာက္ဆံုး ဧကရာဇ္မင္း ဘာဟာဒူရွား ဇာဖာ(Bahadur Shah Zafaကိုလည္း ၁၈၅၇ အင္းဒီးယားသူပုန္ထရာတြင္ပါဝင္မႈျဖင့္အဂၤလိပ္အစိုးရကရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ျပည္ႏွင္ဒဏ္ေပးခဲ့သည္။
သူသည္ ၁၈၆၇ ႏိုဝင္ဘာလ ၇ရက္သက္ေတာ္ ၈၇ႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။
သီေပါမင္းသည္ မႏၲေလးတိုင္းသာက်န္ရွိေသာ ကုန္းေဘာင္ေနာက္ဆံုးမင္းျဖစ္သကဲ့သို႔ ဘာဟာဒူရွားဇာဖာဧကရာဇ္သည္လည္း ေဒလီၿမိဳ႕ေဟာင္းတခုတည္းကိုသာပိုင္ဆိုင္ေတာ့သည့္ အင္းဒီးယား မဂိုအင္ပါယာ၏ ေနာက္ဆံုးဘုရင္ျဖစ္သည္။
ဘဟာဒူရွားဇာဖာကို မူဂါအင္ပါယာ၏ဘုရင္အျဖစ္ အဂၤလိပ္အစိုးရကတရားဝင္အသိအမွတ္ျပဳထားသည့္ကာလတြင္ အင္ပါယာ၏အျခားေဒသအားလံုးကို အေရွ႕အင္းဒီးယားကုပၼဏီ၏ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ထားရွိခဲ့သည္။ အေရွ႕အင္ဒီးယားကုပၼဏီက ဥေရာပသားစစ္တပ္မ်ားႏွင့္ အင္းဒီးယားေဒသခံမ်ားျဖင့္ဖြဲ႕စည္းေသာ စီးပိြဳင္(Seepoy)ေခၚစစ္တပ္မ်ားကို ေဒသလံုျခံဳေရးအတြက္ဖြဲ႕စည္းထားရွိသည္။
ေဒလီအေရွ႕ေျမာက္ဘက္ရွိ မီရု(Meerut)ၿမိဳ႕တြင္ခ်ထားေသာ စီးပိြဳင္တပ္မ်ားက ၁၈၅၇ခုႏွစ္ေမလ ၁၀ရက္တြင္သူပုန္ထရာတြင္ ပါဝင္သက္ဆိုင္ခဲ့ျခင္းမရွိေသာ ဘဟာဒူရွားဇာဖာဘုရင္အား မိမိတို႔၏ေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္ဘုရင္အျဖစ္ ေက်ညာသည္။ သို႔ရာတြင္ ဘုရင့္တြင္စီးပိြဳင္တပ္မ်ားအားထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္သည့္အာဏာမရွိေပ။
မၾကာမီ စီးပိြဳင္တပ္ကဖမ္းခ်ဳပ္ထားေသာအဂၤလိပ္စစ္သား ၅၂ ဦးႏွင့္ ၿမိဳ႕တြင္းဖမ္းမိရာရာ ဥေရာပသားမ်ားကို သတ္ျဖတ္ခါ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကိုမူမုဒိန္းက်င့္သတ္ျဖတ္ၾကသည္။
အေရွ႕အင္းဒီးယားကုပၼဏီက
William Hodson ၏ျမင္းတပ္ျဖင့္သူပုန္မ်ားကိုတိုက္ခိုက္ေျခမႈန္းေစရာတြင္ အလားတူဥပေဒမဲ့ လက္စားေျခသည့္ ဖမ္းဆီးသတ္ျဖတ္မႈမ်ားကိုက်ဴးလြန္ျပန္သည္။ဘဟာဒူရွားဇာဖာဘုရင္၏သားေတာ္၂ပါးကိုလည္းသတ္ျဖတ္လိုက္သည္။ ထိုဥပေဒမဲ့က်ဴးလြန္မႈမ်ားေၾကာင့္ အင္ဒီးယားရွိအေရွ႕အင္ဒီးယားကုပၼဏီကိုျဖဳတ္ခ်ခါ
အဂၤလိပ္ဘုရင္မအစိုးရက အင္းဒီးယားကို တိုက္ရိုက္စတင္ အုပ္ခ်ဳပ္သည္။
ပံု၁။ ဧကရာဇ္မင္းဘဟာဒူရွားဇာဖာ
ပံု၂။ ဦးဝိဇၨာရလမ္းရွိ ဘဟာဒူ႐ွားဇာဖာ၏ သခ်ႋဳင္း
ပံု၃။ဗိုလ္မႉး ေဝလီယမ္ ဟတ္ဆန္(Major William Hodson)
No comments:
Post a Comment
mr.kyaingtun@gmail.com