မြန္-ကရင္- ဗမာ ဆက္စပ္မႈသမိုင္းအပိုင္းအစတစ္ခ်ဳိ႕
ေမာ္လၿမိဳင္ကို ေအဒီ ၃၀တြင္ကရင္က "ထာေဝ" (သို႔)"ဃိုထာေဝ" ဟုေခၚၿပီးမြန္က "မို႔မြာလို"ဟုေခၚ။(ၿမိဳ႕ထူေထာင္ေသာပထမဘုရင္ကိုအေၾကာင္းျပဳ၍ေရွးမြန္ဘာသာျဖင့္မ်က္စိတစ္လံုးဟုအဓိပၸါယ္ရေသာ (one-eyed) ျမိဳ႕ဟုလည္းေခၚသည္။) ေနာက္ပိုင္းတြင္ၿမိဳ႕ပ်က္ေတာျဖစ္သြားၿပီးႏွစ္မ်ားစြာၾကာေသာအခါ ကရင္မ်ားတဖန္လာေရာက္ေနထိုင္ကာ"ေမာ္လမြဲ" ဟုေခၚသည္။ "ေမာ္လမြဲေခၚဃိုထာေဝ"၏ေျမာက္ဘက္တြင္ဒူးသထူ (သထံု) မြန္ၿမိဳ႕ရွိသည္။အေရွ႕ဘက္တြင္ယိုးဒယားျပည္ရွိၿပီးအေနာက္ဘက္တြင္မုတၲမပင္လယ္ေကြ႕ရွိသည္။
ဃိုတာေဝၿမိဳ႕ကိုထူေထာင္သူမွာေမြးရာပါမ်က္လံုး၃လံုးရွိေသာ ကရင္မ်ဳိးရိုးျဖစ္သူ "ဃိုတာဒဲ" ဘုရင္ ျဖစ္သည္။ သူ႔ကိုဘယ္အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံကမွစစ္ျပဳတိုက္ခိုက္အႏိုင္ယူႏိုင္ျခင္းမရွိေပ။ စစ္ေရးစစ္ရာတြင္ရန္သူနင္းလာမည့္အကြက္ကိုသူမတူေအာင္မွန္ကန္စြာႀကိဳတင္တြက္ဆႏိုင္စြမ္းရွိသျဖင့္လည္းေကာင္း တတိယမ်က္လံုးရွိသျဖင့္လည္းေကာင္း ဒိပၸစကၡဳရွိေသာဘုရင္ဟုနာမည္ေက်ာ္ခဲ့သည္။.........
၁၀၅၀တြင္ အေနာ္ရထာ ပိဋက၃ပံုလိုခ်င္သျဖင့္ ေမာ္လၿမိဳင္ကိုမြန္ဘုရင္မႏူဟာလက္မွတိုက္ယူသည္။ ပခူး သထံု မုတၲမ ေမာ္လၿမိဳင္ကိုပါသိမ္းပိုက္သည္။ ေအဒီ ၁၂၈၇တြင္ မြန္မင္းတပါးျဖစ္လာေသာ မုတၲမအနီးရွိ ကရင္တို႔ေနထိုင္ရာ"ဒူးအူ" ၿမိဳ႕သား ရွမ္း-ကရင္ကပ္ျပား မဂၢဒူးက အေနာ္ရထာမင္းအာဏာအပ္ႏွင္းထားသည့္ အဆိုပါၿမိဳ႕ရွိၿမိဳ႕စားအားလံုးကိုသတ္ျဖတ္ၿပီး မုတၲမကိုၿမိဳ႕ေတာ္တည္ကာနန္းတက္အုပ္စိုးသည္။မဂၢဒူးကို ဝါရီယူးမင္းဟုလည္းေခၚတြင္သည္။ ေအဒီ၁၅၃၉ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေနာက္တက္လာေသာမြန္မ်ဳိးရိုးုျဖစ္သည့္မင္းမ်ားကၿမိဳ႕ေတာ္ကို ပဲခူးသို႔ေျပာင္းေရႊ႕သည္။ ပဲခူးေနာက္ဆံုးဘုရင္မွာ မြန္လူမ်ဳိးတကရူပီျဖစ္သည္။...........
ဗုဒၶသကၠရာဇၤ၁၇၄၃တြင္ဟံသာဝတီပဲခူးမြန္ဘုရင္ဓမၼေစတီ ျပဳစုေသာ ကလ်ာဏီေက်ာက္စာတြင္ မုတၲမတိုင္း၌ မြန္ၿမိဳ႕ ၃၂ ၿမိဳ႕ရွိသည္ဟုပါရွိရာ ကရင္လူမ်ဳိးေစာဗညားသည္ အေက်ာ္ၾကားဆံုးေသာ မုတၲၿမိဳ႕စားဘုရင္ခံျဖစ္သည္။
(ဗုဒၶသကၠရာဇၤ၁၅၄၇)ေတာင္ငူမင္းတပင္ေရႊထီးက ဟန္သာဝတီပဲခူးကိုျပန္လည္သိမ္းပိုက္ရန္တိုက္စစ္အႀကိမ္ႀကိမ္ထိုးေနေသာအခ်ိန္၌မြန္ဘုရင္က မုတၲမၿမိဳ႕စား ကရင္ ေစာဗညားအားစစ္ကူေတာင္းရာ မကူခဲ့သျဖင့္ ပဲခူးၿမိဳ႕ေတာ္က်ဆံုးသည္။
ထိုမွတဆင့္ ဘုရင့္ေနာင္ဦးစီးေသာ တပ္မႀကီးမ်ားက မုတၲမကိုလႏွင့္ခ်ီဝိုင္းပါတ္ပိတ္ဆို႔ထားသျဖင့္ မုတၲမၿမိဳ႕တြင္းစားနပ္ရိကၡာျပတ္လပ္ခါ ေစာဗညားအရႈံးေပးအညံ့ခံလိုက္ရ၍ပထမမြန္ႏိုင္ငံေတာ္သစ္ပ်က္သုဏ္းအဆံုးသတ္သြားသည္။....
ပဲခူးျပည္သစ္၏ပထမဘုရင္
၁၉၇၀ ခုႏွစ္ကပံုႏိွတ္ထုတ္ေဝသည့္ သမိုင္းသုေနသီ Nigel Brailey ေရးသားျပဳစုေသာThailand and the fall of Singspore စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၃၄-၃၅တြင္ ပုဂံမင္းကိုေတာ္လွႏ္ျပီးပဲခူးျပည္သစ္ကိုထူေထာင္သူသမိန္ေထာ ဘူထခက္ (Smin Htaw Buddhaketi)သည္ မြန္ျပည့္ဘုရင္ျဖစ္ေသာ္လည္းကရင္လူမ်ဳိးျဖစ္သည္ဟုေရးသားထားသည္။ အင္းဝႏွင့္ပဲခူးတို႔တြင္ျဖစ္ပြားေသာစစ္မ်ားသည္လည္း လူမ်ဳိးေရးစစ္ပြဲအမ်ိဳးအစားမဟုတ္ဘဲ ေဒသစြဲႏွင့္ဘာသာေရးကိုအေျခခံသည့္ေခတ္ဟု လည္းေထာက္ျပထားသည္။သမိန္ေထာမင္းသည္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ခ်င္းမိုင္ၿမိဳ႕စားမင္း၏သမီးေတာ္ႏွင့္ထိမ္းျမားလိုက္ရာမွ ထိုေခတ္မြန္ဓေလ့ထံုးတမ္း စိတ္ဓာတ္မ်ားႏွင့္ဆန္႔က်င္သျဖင့္ သူ၏လက္ရံုးျဖစ္သူ မြန္စစ္သူႀကီး ဗညားဒလ(Binya Dala)က သူ႔အားဆင္းေပးရန္ေတာင္းဆိုရာ ဗုဒၶသကၠရာဇ္၁၇၄၇ တြင္ထီးနန္းအာဏာကိုစြန္႔လႊတ္ခဲ့သည္။(ခုႏွစ္သကၠရာဇ္ေတြကိုျပန္စီၿပီးတျခားသမ္ိုင္းေတြနဲ႔လဲတိုက္ၾကည့္ရဦးမွာမို႔ ေနာက္မွဆက္မယ္)
ေမာ္လၿမိဳင္ကို ေအဒီ ၃၀တြင္ကရင္က "ထာေဝ" (သို႔)"ဃိုထာေဝ" ဟုေခၚၿပီးမြန္က "မို႔မြာလို"ဟုေခၚ။(ၿမိဳ႕ထူေထာင္ေသာပထမဘုရင္ကိုအေၾကာင္းျပဳ၍ေရွးမြန္ဘာသာျဖင့္မ်က္စိတစ္လံုးဟုအဓိပၸါယ္ရေသာ (one-eyed) ျမိဳ႕ဟုလည္းေခၚသည္။) ေနာက္ပိုင္းတြင္ၿမိဳ႕ပ်က္ေတာျဖစ္သြားၿပီးႏွစ္မ်ားစြာၾကာေသာအခါ ကရင္မ်ားတဖန္လာေရာက္ေနထိုင္ကာ"ေမာ္လမြဲ" ဟုေခၚသည္။ "ေမာ္လမြဲေခၚဃိုထာေဝ"၏ေျမာက္ဘက္တြင္ဒူးသထူ (သထံု) မြန္ၿမိဳ႕ရွိသည္။အေရွ႕ဘက္တြင္ယိုးဒယားျပည္ရွိၿပီးအေနာက္ဘက္တြင္မုတၲမပင္လယ္ေကြ႕ရွိသည္။
ဃိုတာေဝၿမိဳ႕ကိုထူေထာင္သူမွာေမြးရာပါမ်က္လံုး၃လံုးရွိေသာ ကရင္မ်ဳိးရိုးျဖစ္သူ "ဃိုတာဒဲ" ဘုရင္ ျဖစ္သည္။ သူ႔ကိုဘယ္အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံကမွစစ္ျပဳတိုက္ခိုက္အႏိုင္ယူႏိုင္ျခင္းမရွိေပ။ စစ္ေရးစစ္ရာတြင္ရန္သူနင္းလာမည့္အကြက္ကိုသူမတူေအာင္မွန္ကန္စြာႀကိဳတင္တြက္ဆႏိုင္စြမ္းရွိသျဖင့္လည္းေကာင္း တတိယမ်က္လံုးရွိသျဖင့္လည္းေကာင္း ဒိပၸစကၡဳရွိေသာဘုရင္ဟုနာမည္ေက်ာ္ခဲ့သည္။.........
၁၀၅၀တြင္ အေနာ္ရထာ ပိဋက၃ပံုလိုခ်င္သျဖင့္ ေမာ္လၿမိဳင္ကိုမြန္ဘုရင္မႏူဟာလက္မွတိုက္ယူသည္။ ပခူး သထံု မုတၲမ ေမာ္လၿမိဳင္ကိုပါသိမ္းပိုက္သည္။ ေအဒီ ၁၂၈၇တြင္ မြန္မင္းတပါးျဖစ္လာေသာ မုတၲမအနီးရွိ ကရင္တို႔ေနထိုင္ရာ"ဒူးအူ" ၿမိဳ႕သား ရွမ္း-ကရင္ကပ္ျပား မဂၢဒူးက အေနာ္ရထာမင္းအာဏာအပ္ႏွင္းထားသည့္ အဆိုပါၿမိဳ႕ရွိၿမိဳ႕စားအားလံုးကိုသတ္ျဖတ္ၿပီး မုတၲမကိုၿမိဳ႕ေတာ္တည္ကာနန္းတက္အုပ္စိုးသည္။မဂၢဒူးကို ဝါရီယူးမင္းဟုလည္းေခၚတြင္သည္။ ေအဒီ၁၅၃၉ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေနာက္တက္လာေသာမြန္မ်ဳိးရိုးုျဖစ္သည့္မင္းမ်ားကၿမိဳ႕ေတာ္ကို ပဲခူးသို႔ေျပာင္းေရႊ႕သည္။ ပဲခူးေနာက္ဆံုးဘုရင္မွာ မြန္လူမ်ဳိးတကရူပီျဖစ္သည္။...........
ဗုဒၶသကၠရာဇၤ၁၇၄၃တြင္ဟံသာဝတီပဲခူးမြန္ဘုရင္ဓမၼေစတီ ျပဳစုေသာ ကလ်ာဏီေက်ာက္စာတြင္ မုတၲမတိုင္း၌ မြန္ၿမိဳ႕ ၃၂ ၿမိဳ႕ရွိသည္ဟုပါရွိရာ ကရင္လူမ်ဳိးေစာဗညားသည္ အေက်ာ္ၾကားဆံုးေသာ မုတၲၿမိဳ႕စားဘုရင္ခံျဖစ္သည္။
(ဗုဒၶသကၠရာဇၤ၁၅၄၇)ေတာင္ငူမင္းတပင္ေရႊထီးက ဟန္သာဝတီပဲခူးကိုျပန္လည္သိမ္းပိုက္ရန္တိုက္စစ္အႀကိမ္ႀကိမ္ထိုးေနေသာအခ်ိန္၌မြန္ဘုရင္က မုတၲမၿမိဳ႕စား ကရင္ ေစာဗညားအားစစ္ကူေတာင္းရာ မကူခဲ့သျဖင့္ ပဲခူးၿမိဳ႕ေတာ္က်ဆံုးသည္။
ထိုမွတဆင့္ ဘုရင့္ေနာင္ဦးစီးေသာ တပ္မႀကီးမ်ားက မုတၲမကိုလႏွင့္ခ်ီဝိုင္းပါတ္ပိတ္ဆို႔ထားသျဖင့္ မုတၲမၿမိဳ႕တြင္းစားနပ္ရိကၡာျပတ္လပ္ခါ ေစာဗညားအရႈံးေပးအညံ့ခံလိုက္ရ၍ပထမမြန္ႏိုင္ငံေတာ္သစ္ပ်က္သုဏ္းအဆံုးသတ္သြားသည္။....
ပဲခူးျပည္သစ္၏ပထမဘုရင္
၁၉၇၀ ခုႏွစ္ကပံုႏိွတ္ထုတ္ေဝသည့္ သမိုင္းသုေနသီ Nigel Brailey ေရးသားျပဳစုေသာThailand and the fall of Singspore စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၃၄-၃၅တြင္ ပုဂံမင္းကိုေတာ္လွႏ္ျပီးပဲခူးျပည္သစ္ကိုထူေထာင္သူသမိန္ေထာ ဘူထခက္ (Smin Htaw Buddhaketi)သည္ မြန္ျပည့္ဘုရင္ျဖစ္ေသာ္လည္းကရင္လူမ်ဳိးျဖစ္သည္ဟုေရးသားထားသည္။ အင္းဝႏွင့္ပဲခူးတို႔တြင္ျဖစ္ပြားေသာစစ္မ်ားသည္လည္း လူမ်ဳိးေရးစစ္ပြဲအမ်ိဳးအစားမဟုတ္ဘဲ ေဒသစြဲႏွင့္ဘာသာေရးကိုအေျခခံသည့္ေခတ္ဟု လည္းေထာက္ျပထားသည္။သမိန္ေထာမင္းသည္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ခ်င္းမိုင္ၿမိဳ႕စားမင္း၏သမီးေတာ္ႏွင့္ထိမ္းျမားလိုက္ရာမွ ထိုေခတ္မြန္ဓေလ့ထံုးတမ္း စိတ္ဓာတ္မ်ားႏွင့္ဆန္႔က်င္သျဖင့္ သူ၏လက္ရံုးျဖစ္သူ မြန္စစ္သူႀကီး ဗညားဒလ(Binya Dala)က သူ႔အားဆင္းေပးရန္ေတာင္းဆိုရာ ဗုဒၶသကၠရာဇ္၁၇၄၇ တြင္ထီးနန္းအာဏာကိုစြန္႔လႊတ္ခဲ့သည္။(ခုႏွစ္သကၠရာဇ္ေတြကိုျပန္စီၿပီးတျခားသမ္ိုင္းေတြနဲ႔လဲတိုက္ၾကည့္ရဦးမွာမို႔ ေနာက္မွဆက္မယ္)
No comments:
Post a Comment
mr.kyaingtun@gmail.com