အဆက္ (၁) ဘုရင့္ေနာင္၊စူဖန္းကလ်ာ၊ျဗတ္နရစ္အေၾကာင္းႏွင့္ နႏၵာဘုရင္၏မြန္မ်ဳိးျဖဳတ္သတ္ျဖတ္မႈသမိုင္းမွတ္တမ္း- မွ

အဆက္ (၁) ဘုရင့္ေနာင္၊စူဖန္းကလ်ာ၊ျဗတ္နရစ္အေၾကာင္းႏွင့္ နႏၵာဘုရင္၏မြန္မ်ဳိးျဖဳတ္သတ္ျဖတ္မႈသမိုင္းမွတ္တမ္း- မွ

               --------------

**နႏၵာဘုရင္သည္ ၁၅၈၄မွ ၁၅၉၂ခုႏွစ္အၾကားတြင္ စယမ္ အယုဒၵယအား ၅ႀကိမ္တိုက္ခိုက္ခဲ့ရာ ၅ႀကိမ္လံုးဆံုးရႈံးမႈႀကီးစြာျဖင့္ဆုတ္ခြာခဲ့ရသည္။

**သားေတာ္မင္းရဲေက်ာ္စြာ(မင္းႀကီးစြာ)ကိုဦးစီးေစသည့္၁၅၉၂ခုႏွစ္ထိုးစစ္သည္ေနာက္ဆံုးအႀကိမ္ျဖစ္သည္။ ထိုစစ္ပြဲတြင္ ခမည္းေတာ္၏ ေမြးျခင္းေပါက္ေဖာ္ျဖစ္ေသာ ျဗတ္နရာဇ္ (နေရစြမ္)ႏွင့္ ဆင္စီးျခင္းထိုးရာမွက်ဆံုးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

**သားေတာ္အသတ္ခံရသျဖင့္နႏၵာဘုရင္သည္ ယူက်ဳံးမရျဖစ္ျခင္းႏွင့္အတူ အမ်က္ျပင္းထန္စြာထြက္ခါ ဖခင္ျဖစ္သူ ဘုရင့္ေနာင္ခ်ီးေျမႇာက္ခဲ့ေသာနန္းတြင္းရွိ မြန္မူွးႀကီးမတ္ရာ အားလံုးကို သူတို႔၏ ေဆြမ်ဳိး၊ဘိုးဘြား၊ တူသားေျမးျမစ္မ်ားႏွင့္အတူ အရွင္လတ္လတ္မီးရွိဳ႕ကြပ္ျမက္ပစ္သည္။ (၁၅၈၄ခုႏွစ္တြင္ နႏၵာဘုရင္က နေရစြမ္ကို လုပ္ၾကံရန္မြန္အမတ္ႀကီး "ဗညားက်က္"ႏွင့္ "ဗညားရမ္း" (ဗမာအသံထြက္မေသခ်ာ)ကို တာဝန္ေပးခဲ့သည္။ ထိုမြန္အမတ္မ်ားက နေရစြမ္ကိုဖြင့္ခ်ေျပာျပၿပီး အယုဒၵယသို႔လိုက္ပါခိုလႈံသြားခဲ့ၾကသည္။ဤအျဖစ္ကိုအေၾကာင္းျပဳ၍ လူမ်ဳိးေရး အာဃာတတရားမ်ားျဖင့္မြန္မ်ားကိုမုန္းတီးလာခဲ့သည့္အညိႇဳးႀကီးရွိေနခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။)   

** နႏၵဘုရင္သည္ ဗမာစစ္စစ္မင္းမႈထမ္းအားလံုးႏွင့္ ဗမာတပ္သားမ်ားကို ဟန္သာဝတီေနျပည္ေတာ္တြင္စုစည္းခံတပ္စခန္းခ်ေစၿပီး ၄-၅ႏွစ္စာ အစာႏွင့္ရိကၡာမ်ားကို သိုလ္ေလွာင္ထားေစသည္။ 

**အသင့္ျဖစ္ေသာအခါ မြန္မ်ားေနထိုင္ရာဟံသာဝတီတိုင္းအတြင္း စိုက္ပ်ဳိးေမြးျမဴမႈကိုလံုးဝပိတ္ပင္ပစ္သည္။ အမိန္႔က်ဴးလြန္ပါက ေသဒဏ္ခ်သည္။ ျပည္သူလူထုအစုလိုက္အျပံဳလိုက္အစာေရစာငတ္ျပတ္ခါ အတံုးအရံုးေသေက်ၾကသည္။ဤအျဖစ္ကို “A Brief Account of the Kingdom of Pegu”သုေတသနစာတမ္းေရးသူ A. MacGregor က Samaria သို႔မဟုတ္ Jerusalem တြင္က်ေရာက္ခဲ့ေသာအျဖစ္ဆိုးသဖြယ္ျဖစ္သည္ဟုေကာက္ခ်က္ခ်ထားသည္။

**နႏၵာဘုရင္၏ လုပ္ရပ္ႏွင့္သေဘာထားမ်ားေၾကာင့္ ခမည္းေတာ္တည္ေထာင္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည့္ ေတာင္ငူအင္ပါယာေခတ္ပ်က္က်ဆံုးရသည္သာမက ထိုမူသေဘာထားကိုအေမြခံေသာ အေလာင္းဘုရားမင္း၏ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ပါ အဂၤလိပ္လက္သို႔ဆက္လက္က်ဆံုးရျခင္းျဖစ္သည္ဟု သုေတသီကေကာက္ခ်က္ခ်ထားခဲ့သည္။

နႏၵာဘုရင္ကို နတ္ရွင္ေနာင္ကအဆံုးစီရင္ခဲ့ျခင္းႏွင့္ သံလ်င္နယ္စား ဒီဘရစ္တို တို႔၏ ဆက္စပ္မႈ သမိုင္းမွတ္တမ္းကို အဆက္ (၂) အျဖစ္ ဆက္လက္တင္ျပသြားပါမည္။ ဆက္ဘက္မတင္ျပေစလိုသူမ်ား ကန္႔ကြက္ႏိုင္ပါသည္။

(အထူးသတိျပဳရန္- ေရးသားသူႏွင့္သမိုင္းဌာနမ်ားစြာ၏ Version မ်ားစြာမွ ေလ့လာေဖာ္ျပထားျခင္းျဖစ္ရာ ေရးသားျပဳစုသူမ်ားကိုယ္တိုင္ၾကံဳေတြ႕ခဲ့ရျခင္းမရွိေသာသမိုင္းတို႔၏ထံုးစံအတိုင္း ကြဲလြဲမႈမ်ားကိုမၾကာခနေတြ႕ရသျဖင့္က်ေနာ့္အေနႏွင့္တူညီမႈအမ်ားဆံုးေသာအခ်က္မ်ားကိုသာေဖာ္ျပလိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။-  အဂၢ)

References အခ်ဳပ္

1* Royal Thai chronicle AD1525,  Session18.   

2*Sunait Chutintaranond. Cakravartin : The Ideology of Traditional Warfare in Siam and Burma, 1548-1605. Ph.D. Dissertation, Department of History, Cornell University (1990).

3* “Intercourse between Burma and Siam as Recorded in မွန္နန္းရာဇဝင္ေတာ္ႀကီး,” JSS, Vol. 8 (Bangkok 1911, reprint, 1969).

4*“A Brief Account of the Kingdom of Pegu”, Note no. 82.

5*W. H. Moreland, Peter Floris. His Voyage to the East Indies in the Globe 1611-1615. (London : The Hakluyt Society, 1934).

6*Yodaya Yazawin (ယိုးဒယားရာဇဝင္ (unpublished material)

ပံု၁။ ထိုင္းအႏုပညာရွင္လက္ရာ နႏၵာဘုရင့္ ရုပ္ပံု

ပံု၂။ မင္းရဲေက်ာ္စြာ၊ မင္းေက်ာ္စြာ၊ မင္းႀကီးစြာ