တရုတ္ အင္အားအတြက္ ပထ၀ီႏိုင္ငံေရး

Black Angle

တရုတ္ အင္အားအတြက္ ပထ၀ီႏိုင္ငံေရး
၁၉၀၄ ခုႏွစ္မွာ အဂၤလိပ္ ပထ၀ီ ပညာရွင္ ဆာဟယ္လ္ဖိုဒ္႔ မက္ကင္ဒါ က သူရဲ႕ ေက်ာ္ၾကားတဲ႔ ေဆာင္းပါး တစ္ပုဒ္ ျဖစ္တဲ႔ `သမိုင္း၏ ပထ၀ီ ဆိုင္ရာ ဆံုခ်က္´ (The Geographical Pivot of History) အတြက္ တရုတ္ကို

သတိထားစရာ အျဖစ္ ရည္ညႊန္းရင္း အခုလို ေရးခဲ႔ပါတယ္။

“အကယ္၍ တရုတ္သည္ သူ႔ နယ္နမိတ္ကို ေက်ာ္လြန္ျပီး အင္အား ခ်ဲ႕ကားလာျပီဆိုလွ်င္၊ ဤအရာက ကမၻာၾကီး လြတ္လပ္မွႈအတြက္ အ၀ါေရာင္ အႏၱရာယ္ဆိုး ဖြဲ႕တည္လာျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ အေၾကာင္းမွာ သူ၏ ပင္လယ္မ်က္ႏွာစာကို ယူေရးရွား (Eurasia) တိုက္ၾကီး တခုလံုးအထိ ဆြဲဆန္႔သြင္းလာျပီး၊ ရင္းျမစ္အားလံုး အသံုးျပဳရင္း ရုရွား ဩဇာ မၾကီးႏိုင္ေအာင္ ၀ါးမ်ဳိသြားလိမ္႔မည္။”

မက္ကင္ဒါ ေထာက္ျပတာက ဒီလိုပါ။ ျဖစ္ေနက် လူမ်ဳိးေရး အမ်ဳိးသားေရး ကိစၥေတြ ခဏေဘးဖယ္ထား။ ပထ၀ီ အျမင္နဲ႔ ၾကည့္ရင္ ရုရွားနဲ႔ အျခား ယူေရးရွား ႏိုင္ငံေတြဟာ ကုန္းတြင္းပိုင္း အင္အားၾကီးေပမယ္႔၊ ပင္လယ္ မ်က္ႏွာစာ ခ်ဲဲ႕ကားဖို႔အတြက္ ေရခဲေတြက ပိတ္ကားထားလို႔ အကန္႔အသတ္ ရွိေနတယ္။ တရုတ္က်ေတာ႔ သဘာ၀ ဆိပ္ကမ္း ေကာင္းေတြနဲ႔ ကမ္းရိုးတမ္း ေရမိုင္ ၉၀၀၀ ေက်ာ္ ရွိတာမို႔၊ ကုန္းပိုင္း ပင္လယ္ပိုင္း အင္အား ႏွစ္ခုစလံုးကို ပိုင္ဆိုင္ထားပါတယ္။ မက္ကင္ဒါ အေနနဲ႔ တရုတ္ဟာ တစ္ေန႔ေန႔မွာ ရုရွားကိုေတာင္ လႊမ္းမိုးသြားမွာ သူစိုးရိမ္ေၾကာင္း ဖြင္႔ေျပာထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ဆက္ျပီး မက္ကင္ဒါ ေျပာတာက တရုတ္ဟာ သူရဲ႕ တြင္းထြက္ပစၥည္း၊ ဟိုက္ဒရိုကာဗြန္၊ ဓနရင္းျမစ္ေတြနဲ႔ ဗဟိုအာရွထိ ျဖန္႔က်က္ျပီး ပစိဖိတ္ သမုဒၵရာကို အဓိက သေဘၤာ လမ္းေၾကာင္းေတြ ဖြင္႔ထားမယ္။ ျပီးရင္ အေမရိက၊ ဂရိတ္ျဗိတိန္ တို႔နဲ႔အျပိဳင္ ကမၻာ႔ ေလးပံုတစ္ပံုေသာ လူသား ယဥ္ေက်းမွႈသစ္ကို ဦးေဆာင္ သြားလိမ္႔မယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

မက္ကင္ဒါ စုိးရိမ္တၾကီးနဲ႔ ေျပာခဲ႔တဲ႔ တရုတ္ရဲ႕ ပထ၀ီ အေနအထားက ကေန႔ အလြန္ကို အေရးပါလာပါျပီ။ ပထ၀ီ အားသာမွႈက လက္ရွိ စီးပြားေရး ဆန္းပြင္႔မွႈနဲ႔ အမ်ဳိးသားေရး စိတ္ျပင္းထန္မွႈတို႔ ထက္ကို တရုတ္အတြက္ ပိုမ်က္ႏွာသာ ေပးေနတယ္လို႔ ဆိုရပါမယ္။ ဆိုလိုတာက ႏွစ္၃၀ ေလာက္ ႏွစ္စဥ္ ဂ်ီဒီပီ ၁၀ ရာခိုင္ႏွႈန္းနဲ႔ ပံုမွန္ စီးပြားေရး မ်ဥ္းေျဖာင္႔ အတိုင္း တိုးတက္ေနရာကေန ရုတ္တရက္ ထိုးစိုက္ဆင္းဦးေတာ႔၊ ပထ၀ီႏိုင္ငံေရး ဗဟို အခ်က္က်မွႈက တရုတ္ကို အျမဲမားမားၾကီး ကမၻာ႔အလယ္မွာ ရပ္တည္ေနေစမယ္႔ သေဘာပါပဲ။

တရုတ္ရဲ႕ မူရင္းပံုစံက ဗဟိုကေန ခ်ဳပ္ကိုင္ျပီး လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို ဖိျပီးဆြဲတင္မယ္႔ `ဟိုက္ဒေရာလစ္ ယဥ္ေက်းမွႈ´ (hydraulic civilization) ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ ဟုိက္ဒေရာလစ္ ယဥ္ေက်းမွႈကို အေနာက္တိုင္း ေမာ္ဒန္နဲ႔ အဆံုးစြန္ ေရာသမေမႊသြားမယ္႔ ပံုစံျဖစ္ပါတယ္။

ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈေၾကာင္႔ပဲ ေပက်င္း အစိုးရဟာ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ လူထုလုပ္အားနဲ႔ အဓိက အေျခခံ အေဆာက္အအံု (infrastructure) ေတြကို တည္ေဆာက္ႏိုင္ခဲ႔ပါတယ္။ အဲဒီ႔ စနစ္ေၾကာင္႔ပဲ ဒီမိုကေရစီ အစိုးရေတြ မလုပ္ႏိုင္တဲ႔ နည္းလမ္းေတြနဲ႔ တရုတ္ဟာ မရပ္မနား တက္ၾကြရွင္သန္ေနပံု ရပါတယ္။

ႏွစ္ေပါင္း ၄၀၀၀ေလာက္က စခဲ႔တဲ႔ မင္းဆက္ ၂၅ဆက္ရဲ႕ ပင္ပြားမ်ဳိးဆက္၊ ကြန္ျမဴနစ္ အမည္ခံ ယေန႔ တရုတ္ အုပ္စိုးသူမ်ားဟာ အေနာက္တိုင္း နည္းပညာေတြနဲ႔ က်င္႔သံုးပံုေတြကို စုတ္ယူေနတယ္။ အေနာက္ နည္းပညာ ေတြကို ကိုယ္႔ကိုယ္ပိုင္ ယဥ္ေက်းမွႈ အေတြ႔အၾကံဳေတြနဲ႔ စနစ္တက် ေပါင္းစပ္ျပီး၊ အျခားႏိုင္ငံငယ္ေတြကို မိမိရဲ႕ ျမစ္လက္တက္သဖြယ္ ဆက္ဆံထားပါတယ္။

စကၤာပူ ၀န္ၾကီးတစ္ဦး ေျပာသလိုဆိုရင္ “တရုတ္ဟာ ခင္ဗ်ားကို ဆြဲေဆာင္ဖမ္းစား ညွဳိ႕ယူခ်င္တဲ႔အခါ ညွဳိ႕ယူမယ္၊ ဖ်စ္ညွစ္ ခ်င္တဲ႔အခါ ဖ်စ္ညွစ္မယ္၊ ႏွစ္ခုစလံုးကို လံုး၀ စနစ္တက်လုပ္ပါလိမ္႔မယ္” တဲ႔။ ဒီလိုနဲ႔ တရုတ္ရဲ႕ အတြင္းပိုင္း တက္ၾကြ ရွင္သန္မွႈ (dynamism)က ျပင္ပ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားကို ဖန္ဆင္းေပးလာပါတယ္။

ယေန႔ တရုတ္ျပည္ဟာ သူ႔နယ္နမိတ္ေတြကို ၾကံခိုင္ေအာင္ တည္ေဆာက္ရင္း ျပင္ပကို ေခါင္းျပဴထြက္ၾကည့္ လာပါတယ္။ တရုတ္ ႏိုင္ငံျခားေရး ေပၚလစီ ရည္မွန္းခ်က္ၾကီးပံုက လြန္ခဲ႔တဲ႔ ရာစုႏွစ္က အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု လိုပဲ ခပ္ၾကမ္း ၾကမ္း ရမ္းရမ္းပါ။ သို႔ေသာ္ အေၾကာင္းတရား အမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ လုပ္ပံုကိုင္ပံု နည္းနာေတြမွာေတာ႔ ကြာျခားမွႈေတြ ရွိပါတယ္။

တရုတ္က သူ႔အစိုးရ စနစ္ပံုစံနဲ႔ အိုင္ဒီအိုလိုဂ်ီကို ပ်ံ႕ႏွံေစဖို႔အတြက္ ႏိုင္ငံတကာကို မစ္ရွစ္ေတြ လႊတ္တာမ်ဳိး မရွိပါဘူး။ အေမရိကန္ရဲ႕ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္တစ္ခုက ႏိုင္ငံတကာ ေရးရာေတြမွာ သူ႔ဂုဏ္သိကၡာ ၾကီးေစဖို႔ ျဖစ္တယ္။ ဒါမ်ဳိး တရုတ္မွာ မလိုဘူး။ တရုတ္ရဲ႕ ႏိုင္ငံတကာေရးဆိုတာက သူ႔မွာ လိုအပ္ေနတဲ႔ စြမ္းအင္၊ သတၱဳ၊ တြင္းထြက္ေတြ ရယူဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ငါးပံု တစ္ပံု ပမာဏ ရွိေသာ သူ႔လူထုကို လူေနမွႈ အဆင္႔အတန္း ျမွင္႔တင္ ေပးဖို႔က အျမင္႔ဆံုး ရည္မွန္းခ်က္တစ္ခု။

တိုးတက္မွႈနဲ႔ ေလာင္စာစီ အပါအ၀င္ လိုခ်င္တာ ရဖို႔ဆိုရင္ ကမၻာ႔နယ္ေျမ ဘယ္ေလာက္ေ၀း ေ၀းပါေစ၊ ေပက်င္း အစိုးရက မိုးေျမအဆံုး လိုက္ျပီး စြန္႔စား ဆက္ဆံမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ႏိုင္ငံတကာထြက္ ဆက္ဆံဖို႔ တြန္းအား ေပးေနတာက စီးပြားေရး ရွင္သန္ေစမွႈ ဆိုတဲ႔ တရုတ္ အမ်ဳိးသားေရး အက်ဳိးစီးပြားပါ။ တရုတ္အစိုးရကို အဓိပၸါယ္ ဖြင္႔ၾကည့္ရင္ တကယ္႔ လက္ေတြ႔ ပါ၀ါသမား (realist power)။

ေရနံနဲ႔ တြင္းထြက္ ေပါၾကြယ္၀တဲ႔ အာဖရိက ေနရာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို အခု ေျခဆန္႔ထားျပီးပါျပီ။ အိႏၵိယ ပင္လယ္၊ ေတာင္တရုတ္ ပင္လယ္ ဆိပ္ကမ္း အားလံုး ထိမ္းခ်ဳပ္ႏိုင္ဖို႔ ၾကိဳးစားေနပါတယ္။ ဒီလို ေဆာင္ရြက္ရာမွာ တရုတ္က သူ ဆက္ဆံေနတဲ႔ အစိုးရ ဘယ္လိုအစိုးရ ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ဂရုမစိုက္ဘူး။ ဘယ္လို အစိုးရ ပံုစံျဖစ္ျဖစ္ သူ႔အတြက္ အက်ဳိး ရွိမယ္ဆိုရင္ ထိေတြ႕ဆက္ဆံ သြားမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင္႔လဲ အီရန္၊ ဆူဒန္တို႔လို႔ တိုးတက္မွႈပညာ ႏုံနည့္တဲ႔ အာဏာရွင္ေတြဆီကေန တရုတ္က ရင္းျမစ္ေတြ အရမ္း ႏွႈိက္ယူေနတဲ႔အခါ၊ သံတမန္နည္း မစ္ရွင္နည္းေတြနဲ႔ ခ်ဥ္းကပ္ဖို႔ ၾကိဳးစားတဲ႔ အေမရိက၊ အိႏၵိယတို႔နဲ႔ ထိပ္တိုက္တိုး ကုန္ပါတယ္။

ဒါေပမဲ႔ တရုတ္နဲ႔ အေမရိက ၾကားမွာ စစ္ျဖစ္ေလာက္မယ္႔ အေျခအေနက ေ၀းလွပါတယ္။ တရုတ္ စစ္တပ္က အေမရိကကို ျခိမ္းေျခာက္ရင္ေတာင္ သြယ္၀ိုက္တဲ႔ ပံုစံနဲ႔ပဲ ရွိပါမယ္။ တရုတ္န႔ဲ ပတ္သက္ျပီး အေမရိကန္ ေန႔စဥ္ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ႔ ေၾကြးျပႆနာ၊ ကုန္သြယ္ေရး ျပႆနာ၊ ကမၻာၾကီး ပူေႏြးမွႈ ျပႆနာေတြ ရွိလင္႔ကစား၊ တကယ္ တရုတ္ စိန္ေခၚမယ္႔ အရာက သူ႔ရဲ႕ ပထ၀ီ အားသာမွႈကေနပဲ ျဖစ္ပါမယ္။

တရုတ္က ယူေရးရွားနဲ႔ အာဖရိကတို႔ အေပၚ တေန႔တျခား ဩဇာလႊမ္းမိုးလာမွႈဟာ ၁၉ရာစု ကိုလိုနီ ပံုစံမ်ဳိး မဟုတ္ဘဲ၊ ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္း ေခတ္နဲ႔ ပိုမို အံ၀င္သင္႔ေလွ်ာ္ေအင္ ပါးနပ္လြန္းတဲ႔ အျပဳအမူမ်ဳိး ျဖစ္ေနပါတယ္။ သူ႔ စီးပြားေရး လိုအပ္ခ်က္ အတြက္ အေရွ႕ကမၻာျခမ္းရဲ႕ ပါ၀ါခ်ိန္ခြင္လွ်ာကို အပိုင္ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ ၾကိဳးစားေနမွႈဟာ အေမရိကန္အစိုးရကို အမ်ားၾကီး စိုးရိမ္ပူပန္ ေနမထိထိုင္မသာ ျဖစ္ေနေစပါတယ္။

ေျမပံုအရ ကုန္းေျမနဲ႔ ပင္လယ္ မ်က္ႏွာသာေပးမွႈ အေျခအေနေၾကာင္႔ တရုတ္ဟာ ဗဟိုအာရွကေန ေတာင္တရုတ္ ပင္လယ္၊ ရုရွား အေရွ႕ဖ်ားကေန အိႏၵိယ ပင္လယ္အထိ ျမင္ျမင္ထင္ထင္ ခ်ဲ႕ကားလာပါတယ္။ နပိုလီယံ တခါက ေျပာခဲ႔တဲ႔ “တရုတ္နဲ႔ အာရွႏိုင္ငံေတြရဲ႕ မူ၀ါဒေတြဟာ ေရရွည္မွာ သူတို႔ ပထ၀ီ အေနအထားထဲကပဲ ထြက္လာမယ္” ဆိုတဲ႔ စကားဟာ ေသြးထြက္ ေအာင္ မွန္လာပါ တယ္။

စပ္ဖ်ဥ္းဖ်ဥ္း နယ္စပ္ ေရာဂါစုမ်ား

စင္က်န္းျပည္နယ္နဲ႔ တိဘက္ဟာ တရုတ္ယဥ္ေက်းမွႈကို အျမဲခုခံတတ္တဲ႔ လူေတြေနထိုင္တဲ႔ ေဒသၾကီး ႏွစ္ခုပါ။ ဒီေဒသ ႏွစ္ခုရဲ႕ လူမ်ဳိးေရး အမ်ဳိးသားေရး တင္းမာမွႈမ်ားက ေပက်င္းျမိဳ႔ေတာ္နဲ႔ နီးစပ္တဲ႔ ျပည္နယ္ ေဒသမ်ားအထိ ရွႈပ္ေထြးမွႈေတြ ျဖစ္ေပၚ လာတတ္ပါတယ္။

တရုတ္ျပည္ အေနာက္ဘက္ အက်ဆံုး ျပည္နယ္ရဲ႕ အမည္ `စင္က်န္း´ ဆိုတာ `လက္ေအာက္ခံ ပိုင္နက္သစ္´ (new dominion) လို႔ ဆိုလိုပါတယ္။ အေမရိကန္ တက္ဆပ္ ျပည္နယ္ ႏွစ္ဆခန္႔ ရွိပါတယ္။ တရုတ္-တာကစၥတန္ လူမ်ဳိးေတြ ျဖစ္ျပီး၊ တရုတ္ျပည္ အခ်က္အခ်ာရဲ႕ အေ၀းမွာ ဂိုဘီသဲကႏၱာရကို ျဖတ္လ်က္ တည္ရွိပါတယ္။ တရုတ္နဲ႔ စင္က်န္းဟာ ႏွစ္ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ သီးျခားစီ တည္ရွိခဲ႔ရာကေန၊ ၁၉ရာစု ေႏွာင္းပိုင္းက်မွ စင္က်န္းဟာ တရုတ္ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္း တစ္ခု ျဖစ္သြားရပါတယ္။

၂၀ရာစု ျဗိတိသွ် သံတမန္ ဆာ ဖစ္ဇ္ရိြဳင္း မက္လန္ ေျပာသလိုဆိုရင္ `စင္က်န္းေဒသဟာ တရုတ္ေအာက္ ေရာက္သြား ကတည္းက လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ပုန္ကန္မွႈေတြနဲ႔ ေတာက္ေလွ်ာက္ ကေသာင္းကနင္း ျဖစ္လာလိုက္တာ ၁၉၄၀ ျပည့္လြန္ ႏွစ္မ်ား အထိပါပဲ´တဲ႔။

၁၉၄၉ ခုႏွစ္မွာေတာ႔ ေမာ္စီတုန္း ကြန္ျမဴနစ္ေတြ စင္က်န္း ထဲကို ခ်ီတက္လာတယ္။ အတုန္းအရံုး သတ္ျဖတ္ျပီး တရုတ္ျပည္ရဲ႕ အစိပ္အပိုင္းတစ္ခုအျဖစ္ စင္က်န္းကို အေသခ်ာ လုပ္ပစ္လိုက္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ႔ ၁၉၉၀နဲ႔ ၁၉၉၁မွာ အဲဒီ႔ ေဒသ တာကစ္-ဥရဂါ မ်ဳိးႏြယ္စုေတြက ေပက်င္း အစိုးရကို ဆန္႔က်င္ ဆႏၵျပမွႈေတြ လုပ္ခဲ႔ၾကပါတယ္။ တာကစ္-ဥရဂါ မ်ဳိးႏြယ္စုေတြကလည္း ေပါ႔ေသးေသးမဟုတ္ဘဲ ခုႏွစ္ရာစုနဲ႕ ရွစ္ရာစုေတြမွာ မြန္ဂိုလီးယားကို စိုးမိုးခဲ႔တဲ႔ တခ္မ်ဳိးႏြယ္စုေတြက ဆင္းသက္လာသူေတြမို႔ မ်ဳိးၾကီးရိုးၾကီးေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

တရုတ္မွာ ဥရဂါလူမ်ဳိး အေရအတြက္က ၈သန္းခန္႔ ရွိျပီး တရုတ္လူဦးေရရဲ႕ ၁ ရာခိုင္ႏွႈန္း ေအာက္ပဲ ရွိပါတယ္။ သို႔ေသာ္ စင္က်င္းေဒသမွာေတာ႔ ၄၅ရာခိုင္ႏွႈန္း အခ်ဳိးအစား ရွိပါတယ္။ တရုတ္မွာ ဟန္လူမ်ဳိးက အမ်ားစု ျဖစ္ျပီး၊ သူတို႔က တိုင္းျပည္ရဲ႕ ဗဟို ေျမနိမ္႔ပိုင္းေတြမွာ ေနၾကပါတယ္။ တိုင္းျပည္ရဲ႕ အေနာက္ဘက္နဲ႔ အေနာက္ ေတာင္ဘက္ရွိ ေျခာက္ေသြ႔တဲ႔ ကုန္းျပင္ျမင္႔ေတြဟာ ဥရဂါလူမ်ဳိးေတြနဲ႔ တိဘက္ လူမ်ဳိးစုေတြရဲ႕ သမိုင္း၀င္ အိမ္ယာ ျဖစ္ပါတယ္။

အခု ေပက်င္း အစိုးရရဲ႕ ေခတ္သစ္ တရုတ္ႏိုင္ငံေတာ္ မ်က္စိအျမင္မွာေတာ႔ စင္က်င္းေဒသကို သူတို႔ ထိန္းခ်ဴပ္ထားရမယ္႔ ပိုင္နက္လို႔ ယူဆထားပါတယ္။ ဒါကကိုပဲ တင္းမာမွႈေတြ အျမဲရွိေနတတ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရနံ၊ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔၊ ေကာ႔ပါးနဲ႔ သတၱဳတြင္းေတြရွိတဲ႔ ေျမၾကီးကို သိမ္းပိုက္ဖို႔၊ ေပက်င္းအစိုးရက ဟန္တရုတ္ေတြကို တိုင္းျပည္ ဗဟိုအခ်က္ခ်ာကေန အဲဒီ႔ ေဒသေတြဆီ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားခ်ီျပီး အတင္း ေရႊ႕ေျပာင္းခိုင္း ေနထိုင္ခိုင္းပါတယ္။ ဒီေတာ႔ စင္က်င္းက ဥရဂါေတြအတြက္ အႏၱရာယ္ဆိုးေတြ တစ္ေန႔တျခား ေရာက္ရွိ လာပါတယ္။

ေပက်င္း အစိုးရဟာ ဗဟိုအာရွ အစိုးရမ်ားကိုလည္း ျမွဴစြယ္ဖ်ားေယာင္းျပီး သူ႔ဩဇာနယ္ပယ္ ခ်ဲ႕ကားဖို႔ ၾကိဳးစား ေနပါတယ္။ တရုတ္လက္တံက ယူေရးရွား အထိ ခ်ဲ႔ကားဆန္႔တန္း ျပီးေပမဲ႔၊ သူ႔သဘာ၀ရင္းျမစ္ ေတာင္႔တမွႈ လိုအင္က မလံုေလာက္ေသးပါဘူး။ ဗဟိုအာရွကို စိုးမိုးခ်ယ္လွယ္ဖို႔ စင္က်န္းေဒသကို ျဖတ္ျပီး ေရနံ ပိုက္လိုင္းၾကီး ႏွစ္ခု သြယ္တန္း တည္ေဆာက္ထားပါတယ္။ တစ္ခုက ကာဇက္စတန္ ကိုျဖတ္ျပီး ကက္စပီယံ ပင္လယ္မွ ေရနံ သယ္ဖို႔။ ေနာက္တခုက ဥဇဘက္ကစ္စတန္နဲ႔ ကာဇက္စတန္တို႔ကို ျဖတ္ျပီး တက္မင္နစၥတန္မွ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔ သယ္ထုတ္ဖို႔။

သဘာ၀ ရင္းျမစ္ေတြ ဆာေလာင္ေနတဲ႔ တရုတ္ဟာ အဲဒီ႔ေဒသေတြကို အျမဲ ဆုပ္ကိုင္ထားဖို႔ စြန္႔စားလုပ္ေဆာင္ မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္နဲ႔ စုတ္ျပတ္ေနတဲ႔ အာဖဂန္နစၥတန္ ကာဘူးျမိဳ႕ေတာင္ဘက္ရွိ ေကာ႔ပါးေတြကိုေတာင္ မိုင္းခြဲ ထုတ္ေနပါျပီ။ ကမၻာ႔ ေနာက္ဆံုး ရတနာသိုက္ျဖစ္တဲ႔ အာဖဂန္နစၥတန္ရဲ႕ သံ၊ ေရႊ၊ ယူေရနီယံ၊ အဖိုးတန္ ေက်ာက္မ်က္ေတြကို မ်က္ေစာင္းတခဲခဲ ျဖစ္ေနပါျပီ။

တရုတ္ အစိုးရဟာ အာဖဂန္နစၥတန္နဲ႔ ပါကစၥတန္ ကိုျဖတ္ျပီး လမ္းေတြေဆာက္၊ ပိုက္လိုင္းေတြ သြယ္တန္း၊ ဗဟိုအာရွကို လႊမ္းမိုးဖို႔ အိႏၵိယပင္လယ္ ဆိပ္ကမ္းေတြနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ထားပါတယ္။ တကယ္လို႔ အေမရိကန္က အာဖဂန္နစၥတန္ကို တည္ျငိမ္ေအာင္ လုပ္ေပးႏိုင္ျပီဆိုလွ်င္ တရုတ္ရဲ႕ ပထ၀ီ မဟာဗ်ဴဟာက ပိုေအာင္ျမင္လာဖို႔ ရွိေနပါတယ္။

စင္က်န္းလိုပဲ တိဘက္ ေဒသကိုလည္း တရုတ္က သူ႔ကိုယ္ပိုင္ နယ္နမိတ္လို႔ ယူဆထားတာပါ။ ေတာင္ေတြ ထူထပ္တဲ႔ တိဘက္ ကုန္းျပင္ျမင္႔မ်ားမွာ ေကာ႔ပါးနဲ႔ သံသိုက္ၾကီး ရွိေနတယ္။ ဒါေၾကာင္႔လည္း တိဘက္ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင္႔ ေတာင္းဆိုမွႈကို အထိတ္တလန္႔ ရွႈျမင္တတ္ပါတယ္။ တိဘက္ လံုး၀လြတ္လပ္ေရး ဆိုတာေတာ႔ ေလသံေတာင္ မၾကားခ်င္ပါဘူး။

အဲဒီ႔ ေဒသၾကီးကိုျဖတ္ျပီး လမ္းေတြ မီးရထားလမ္းေတြ အသည္းအသန္ တည္ေဆာက္ေနပါတယ္။ တကယ္လည္း တိဘက္မပါရင္၊ တရုတ္ဟာ ခႏၶာကိုယ္ ေအာက္ပိုင္း မပါသလို ျဖစ္သြားပါမယ္။ တရုတ္ လက္လႊတ္လိုက္ရင္ တဘက္က အိႏၵိယကလည္း သူ႔ရဲ႕ ေျမာက္ပိုင္းဇံုထဲ တိဘက္ကို ဆြဲထည့္သြားဖို႔ အသင္႔ပါပဲ။

လူဦးေရ သန္းတစ္ေထာင္႔ႏွစ္ရာ ရွိလာျပီျဖစ္တဲ႔ အိႏၵိယက တရုတ္ရဲ႕ အာရွဇံု လႊမ္းမိုးခ်ယ္လွယ္ေရးအေပၚ ပထ၀ီ အရ စိန္ေခၚမယ္႔သူ ျဖစ္ပါတယ္။ ပထ၀ီ ေရစက္အရ တရုတ္နဲ႔ အိႏၵိယဟာ ျပိဳင္ဘက္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ လူဦးေရမ်ားျပားလြန္းၾကတဲ႔ အိမ္နီးခ်င္းေတြ၊ ၾကြယ္၀တဲ႔ ယဥ္ေက်းမွႈၾကီးေတြ၊ နယ္ေျမအေပၚ ျပိဳင္ဆိုင္လိုမွႈေတြ ရွိေနပါတယ္။ တိဘက္ ကိစၥက အဲဒီ႔ ယဥ္ေက်းမွႈသမိုင္း ၾကီးမားတဲ႔ ႏိုင္ငံၾကီးႏွစ္ခုနဲ႔လည္း သက္ဆိုင္မွႈေတြ ရွိေနပါတယ္။

၁၉၅၇ ခုႏွစ္ကထဲက ျပည္ေျပးျဖစ္ေနတဲ႔ ဒလိုင္းလားမား အစိုးရ အဖြဲ႔ကို အိႏၵိယက အျမဲ ၾကိဳဆို ေနရာခ်ေပးထားပါတယ္။ တရုတ္-အိႏၵိယ နယ္စပ္ တင္းမာမွႈဟာ ဒလိုင္းလားမား ေနရာ ဆက္ခံမယ္႔ ေနာက္ လားမားအသစ္ အေပၚ တရုတ္ရဲ႕ စိုးရိမ္မွႈေတြနဲ႔လည္း ပတ္သက္မွႈ ရွိပါတယ္။ ေနာက္ဆက္ခံမယ္ လားမား အသစ္ဟာ အိႏၵိယ ေျမာက္ဘက္၊ နီေပါ၊ ဘူတန္တို႔နဲ႔ ထိစပ္ေနတဲ႔ တိဘက္ ယဥ္ေက်းမွႈ စီးေၾကာင္းထဲက ထြက္ေပၚလာဖို႔ ရွိပါတယ္။

ေနာက္ တရုတ္ အိႏၵိယ ဂိမ္းျပိဳင္ပြဲဟာ တိဘက္ေဒသ ေလာက္တင္မကဘဲ ဘဂၤလားေဒရွ္႕၊ သိရိလကၤာ တို႔အတြက္ပါ အက်ဳိးစီးပြား ျပိဳင္ဖို႔ေတြ ရွိေနပါတယ္။ စင္က်င္းနဲ႔ တိဘက္ ေဒသ ႏွစ္ခုစလံုး တရုတ္ရဲ႕ တရား၀င္ နယ္နမိတ္ထဲ က်ေေရာက္ ေနရေပမဲ႔၊ တရုတ္ အစိုးရဟာ အျမဲတမ္း ေဒသခံ လူမ်ဳိးစုမ်ားရဲ႕ တင္းမာတဲ႔ ဆက္ဆံေရးကို ၾကံဳေနရပါမယ္။ အေၾကာင္းက တရုတ္ရဲ႕ အိေျႏၵေရမဲ႔ အငမ္းမရ ဩဇာထူေထာင္ခ်င္တဲ႔ ျပႆနာ၊ ဟန္ လူမ်ဳိးၾကီးေတြနဲ႔ ေဒသခံ လူမ်ဳိးစုေတြရဲ႕ ျပႆနာ ေတြက အစိုးရကို အျမဲခုခံ ဆန္႔က်င္မွႈေတြ ေပၚထြက္ေနဦးမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ေတာင္ဘက္ရဲ႕ အလားအလာ

တရုတ္ ဩဇာလႊမ္းမိုးမွႈက အေရွ႕ေတာင္ဘက္ဆီလည္း ပ်ံ႕ႏွံေနပါတယ္။ အေရွ႕ေတာင္ အာရွ ႏိုင္ငံမ်ားဟာ ပင္ကိုယ္ အားျဖင္႔ အားေပ်ာ႔သူမ်ား ျဖစ္ျပီး၊ မဟာ တရုတ္ျပည္ၾကီး ေပၚထြက္လာမွႈကို ခုခံႏိုင္စြမ္း အနည္းဆံုးသူမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင္႔လည္း တရုတ္ရဲ႕ စီးပြားေရး ႏိုင္ငံေရး အရွိန္အ၀ါက ဗီယက္နမ္၊ လာအို၊ ထိုင္း၊ ျမန္မာ တို႔အေပၚ အျမဲလႊမ္းေနတာပါ။ ေနာက္ မဲေခါင္ ျမစ္အေပၚ အေျချပဳထားျပီး၊ အင္ဒိုခ်ဳိင္းနား ကြ်န္းဆြယ္ ႏိုင္ငံမ်ားအားလံုးကို ကုန္းေၾကာင္း ေရေၾကာင္း တို႔နဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ေပးတဲ႔ အဓိက ျမိဳ႕ကလည္း တရုတ္ရဲ႕ ယူနန္ျပည္နယ္က ကူမင္း ပဲျဖစ္ပါတယ္။

အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ အၾကီးဆံုး ႏိုင္ငံတစ္ခုက ျမန္မာပါ။ ပါကစၥတန္ကို အာရွရဲ႕ ေဘာလ္ကန္ ေဒသလို႔ ေျပာမယ္ဆိုရင္၊ ျမန္မာ ကေတာ႔ ၂၀ရာစု အေစာပိုင္း ဘယ္လ္ဂ်ီယံ ႏိုင္ငံ အေျခအေနမ်ဳိးမို႔ အီမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ စားက်က္ ျဖစ္သြားပါမယ္။ တရုတ္ အေရးေပၚလိုအပ္ေနသမွ် သဘာ၀ ရင္းျမစ္အားလံုးကို ခ်ိနဲ႔တဲ႔ ျမန္မာက ရင္းေပးရဖို႔ ရွိပါတယ္။

တရုတ္နဲ႔ အိႏၵိယတို႔က ျမန္မာပိုင္ အိႏၵိယပင္လယ္ေပၚရွိ စစ္ေတြမွာ ေရနက္ ဆိပ္ကမ္း အျပိဳင္ေဆာက္ဖို႔ လုပ္ေနၾကပါတယ္။ ဘဂၤလားပင္လယ္ရွိ ျမန္မာ႔ ကမ္းလြန္တြင္းမ်ားကေန သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔ ပိုက္လိုင္းေတြ အစြမ္းကုန္ ဆြဲထုတ္ယူဖို႔ ရည္မွန္း ထားျပီး ျဖစ္ပါတယ္။

တရုတ္က အေရွ႕ေတာင္အာရွ ေဒသတစ္ခုလံုးအတြက္ ခြဲျခားသိမ္းပိုက္ေရး မဟာဗ်ဴဟာ (divde-and-conquer) ကို ေနရာတိုင္းမွာ က်င္႔သံုးပါတယ္။ အရင္တုန္းက အာစီယံ ႏိုင္ငံေတြအားလံုးကို ယူနစ္တခု အေနနဲ႔ မဆက္ဆံပဲ တစ္ႏိုင္ငံခ်င္းစီ ခြဲျခား ဆက္ဆံခဲ႔ပါတယ္။ အခု အာစီယံနဲ႔ လြတ္လပ္ေသာ ကုန္သြယ္ေရး ေဒသ သေဘာတူခ်က္ ေရးထိုးျပီးတဲ႔ေနာက္ ႏိုင္ငံအားလံုးနဲ႔ ဆက္ဆံမွႈကေန အက်ဳိးအျမတ္ရဖို႔ ပိုလုပ္ေဆာင္ လာပါတယ္။

အာစီယံ ေစ်းကြက္ထဲ တရုတ္ စက္မွႈထုတ္ကုန္ေတြ ေရာင္းခ်ျပီး၊ တန္ဖိုးနိမ္႔ စိုက္ပ်ဳိးေရး ထြက္ကုန္ေတြကို ျပန္၀ယ္ပါတယ္။ ဒါက တရုတ္ရဲ႕ ကုန္သြယ္မွႈကို အျမတ္ပိုလွ်ံေငြ (surplues) ရရွိေစျပီး၊ အာစီယံ ႏိုင္ငံမ်ားအဖို႔ေတာ႔ တရုတ္လုပ္သားမ်ားက ေစ်းေပါေပါ ထုတ္တဲ႔ မစြံတဲ႔ ေလွ်ာ႔ေစ်း အမွႈိက္ပံု ေနရာၾကီးလို ျဖစ္လာပါတယ္။ အဲဒီ႔ အေျခအေနကို ထို္င္းႏိုင္ငံမွာ သိသိသာသာ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။

တစ္ခါက ထိုင္းဟာ ေဒသတြင္း အားေကာင္းတဲ႔ ႏိုင္ငံျဖစ္ခဲ႔ေပမဲ႔၊ အခု ျပည္တြင္းႏိုင္ငံေရး ျပႆနာမ်ားေၾကာင္႔ တရုတ္ကို တန္ျပန္က်ားကန္ ႏိုင္မယ္႔ အေနအထား နည္းသထက္ နည္းလာပါတယ္။ မက်န္းမမာတဲ႔ ဘုရင္ၾကီး နဲ႔အတူ ေတာ္၀င္မိသားစုရဲ႕ ဩဇာ က်သထက္က်လာျပီး၊ ထိုင္းစစ္တပ္အတြင္း အုပ္စုဖြဲ႔မွႈေတြ ရွိလာပါတယ္။

ဒီအခ်ိန္မွာ တရုတ္က ႏွစ္ႏိုင္ငံ စစ္ေရး ဆက္ဆံမွႈ ဖြံျဖိဳးေအာင္လုပ္ထားသလို၊ အာစီယံ ႏိုင္ငံမ်ား အားလံုးနဲ႔ပါ ဆက္ဆံေရး တိုးျမွင္႔ တည္ေဆာက္လာပါတယ္။ အေမရိက အဖို႔ေတာ႔ အီရတ္နဲ႔ အာဖဂန္နစၥတန္ ႏွစ္ႏိုင္ငံနဲ႔ အၾကမ္းဖက္တို႔နဲပါ ပ်ာယာခတ္ေနသမို႔ တရုတ္ ေျခလွမ္းကို ထိထိေရာက္ေရာက္ အာရံု မစူးစိုက္ႏိုင္ေသးပါဘူး။

ထိုင္းရဲ႕ေတာင္ဘက္ မေလးရွားနဲ႔ စကၤာပူ ႏွစ္ႏိုင္ငံစလံုးကလည္း မဟာသီယာ မိုဟာမက္နဲ႔ လီကြမ္ယူတို႔ ျမင္ကြင္းက ေပ်ာက္သြားျပီးေနာက္ ဒီမိုကရက္တစ္ လမ္းေၾကာင္းအတြင္း စမ္းသပ္ေလွ်ာက္လွမ္း လာပါတယ္။ မေလးရွားမွာ တရုတ္ လူနည္းစုက မူဆလင္-မေလး လူမ်ားစုရဲ႕ ျခိမ္းေျခာက္မွႈ ၾကံဳၾကရေပမဲ႔၊ မေလး စီးပြားေရးဟာ တရုတ္တို႔ အရိပ္ေအာက္ မွာပဲ ရွိပါတယ္။

စကၤာပူကေတာ႔ တရုတ္ လူမ်ဳိး အမ်ားစု ေနထိုင္ရာ ႏိုင္ငံေလး ျဖစ္ေပမယ္႔၊ အစိုးရက တရုတ္ျပည္မရဲ႕ လက္ေအာက္ခံ ျဖစ္ရမွာ သိပ္ေၾကာက္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔လည္း မၾကာခင္က ထိုင္၀မ္နဲ႔ စစ္ေရးပူးတြဲ ေလ႔က်င္႔မွႈေတြေတာင္ လုပ္ခဲ႔ ပါေသးတယ္။ လီကြမ္ယူ ကိုယ္တိုင္ကလည္း အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုကို စစ္ေရးေရာ သံတမန္ေရးပါ ေဒသနဲ႔ အျမဲထိစပ္ ေပးထားဖို႔ ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း တိုက္တြန္းခဲ႔ ပါတယ္။

အင္ဒိုနီးရွားက်ေတာ႔ တရုတ္ကို က်ားကန္ထားဖို႔အတြက္ အေမရိကန္ ေရတပ္တည္ရွိခြင္႔ ေပးထားပါတယ္။ ဒီလို အေမရိကန္ေတြကို ေနရာေပးထားတဲ႔အတြက္ က်န္အစၥလမ္ ကမၻာရဲ႕ မ်က္မုန္းက်ဳိးမွာလည္း ပူပန္ရတာမို႔ ႏွစ္ဘက္ၾကား ညပ္ေနပါတယ္။

မည္သို႔ဆိုေစ၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ အေမရိကန္ ဩဇာပါ၀ါ လဆုတ္ရက္ေတြ ေရာက္လာေနျပီး၊ ေပက်င္း အစိုးရရဲ႕ ခြဲျခား-သိမ္းပိုက္ေရး မဟာဗ်ဴဟာက ေခါင္းေထာင္လာပါတယ္။ ဒါကို က်ားကန္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ အာရွေဒသတြင္း ႏိုင္ငံမ်ားဟာ အခ်င္းအခ်င္း မဟာမိတ္ ျပဳလာၾကရပါတယ္။

ဥပမာ၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ မေလးရွား၊ စကၤာပူတို႔ဟာ ခိုးတတ္လြန္းတဲ႔ တရုတ္ကို ကာကြယ္ဖို႔ မူပိုင္ခြင္႔ ကိစၥေတြမွာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္လာၾကပါတယ္။ ဒီႏိုင္ငံေတြ ပိုမို ေပါင္းစည္းျပီး ကိုယ္႔ေျခေထာက္ေပၚ ကိုယ္ရပ္တည္ လာႏိုင္တာနဲ႔အမွ်၊ တရုတ္ရဲ႕ ျခိမ္းေျခာက္မွႈကို အနည္းနဲ႔အမ်ား ဟန္႔တား ထားႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ကိုရီးယားကြ်န္းဆြယ္

ဗဟိုအာရွ၊ မြန္ဂိုလီယား၊ ရုရွား အေရွ႕ဖ်ားနဲ႔ အေရွ႕ေတာင္ အာရွတို႔ဟာ တရုတ္ ဩဇာလႊမ္းမိုးႏိုင္ဖို႔ သဘာ၀ဇံုေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ဒီဇံုေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး နယ္နမိတ္ေတြက အေျပာင္းအလဲ သိပ္မရွိလို႔ ထူးထူးျခားျခား ျပႆနာ ျဖစ္မယ္႔ပံု မေပၚပါဘူး။ ကိုရီးယား ကြ်န္းဆြယ္က်ေတာ႔ တမူျခားနားပါတယ္။ တရုတ္ ေျမပံုက အဲဒီ႔နားမွာ အတိခံထားရျပီး၊ ႏိုင္ငံေရး နယ္နမိတ္ ေျပာင္းေရႊ႕ သြားႏိုင္ပါတယ္။

အထီးက်န္ ေျမာက္ကိုရီးယား အစိုးရဟာ အေျခခံအားျဖင္႔ မတည္ျငိမ္တဲ႔ သေဘာရွိျပီး၊ သူ ျပိဳကြဲ ပ်က္ျပားရင္ ေဒသၾကီး တစ္ခုလံုးကို အက်ဳိးသက္ ေစပါလိမ္႔မယ္။ မန္ခ်ဴးရီးယားကေန ေငါထြက္ေနတဲ႔ ကိုရီးယား ကြ်န္းဆြယ္ဟာ တရုတ္ အေရွ႕ေျမာက္ဘက္ ပယ္လယ္ေရေၾကာင္း သြားလာေရး အားလံုးကို ထိန္းခ်ဳပ္ ထားႏိုင္ပါတယ္။

တရုတ္က ကိုရီးယား ကြ်န္းဆြယ္ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းေတြကို သိမ္းပစ္ဖို႔ ဆိုတာေတာ႔ ဘယ္သူမွ မေမွ်ာ္လင္႔ပါဘူး။ ႏို႔ေပမဲ႔ ေျမာက္ဘက္ကိုေတာ႔ အခ်ဳပ္အျခာ ပိုင္ဆိုင္ခြင္႔ အေၾကာင္းျပရင္း ဆရာၾကီး အျမဲလုပ္ထားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကင္ဂ်ဳံးအီရဲ႕ ကြန္ျမဴနစ္အစိုးရကို ေထာက္ခံေပးထားသလို၊ တဘက္မွာလည္း ကိုရီးယား ကြ်န္းဆြယ္ တစ္ခုလံုးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ႔ အစီအ စဥ္ေတြ တရုတ္မွာ ရွိေနပါတယ္။

တရုတ္၊ ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ ရုရွားတို႔ ဆံုေတြ႔ရာ တူမန္ျမစ္ ေဒသဟာ ဆိပ္ကမ္းေကာင္းေတြ ရွိျပီး၊ ပစိဖိတ္ သမုဒၵရာေပၚက ဂ်ပန္ သေဘၤာေတြ ၀င္ထြက္ဖုိ႔ ရွိပါတယ္။ ဒီေဒသကို စီးပြားေရးအရ ပံုမွန္ ၾကီးစိုးထားျပီး ႏိုင္ငံေရး အေျခခံ (base) တည္ထားဖို႔ တရုတ္က စီမံေနပါတယ္။ ဒီရည္ရြယ္ခ်က္အတြက္ ေျမာက္ကိုရီးယား ကေန ထြက္ေျပးျပီး အခု တရုတ္ျပည္မွာ လာေရာက္ ခိုလွႈံေနသူ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာကို အတင္း ျပန္ပို႔ရင္း၊ ေျမာက္ကိုရီး အစိုးရနဲ႔ သူ႔စီမံကိန္း အတြက္ အေပးအယူ လုပ္ေန ပါတယ္။

တကယ္ေတာ႔ ေပက်င္းအစိုးရက ေျမာက္ကိုရီးယားကို ပိုမိုတိုးတက္ ေခတ္မွီတဲ႔ အာဏာရွင္ႏိုင္ငံ ျဖစ္ေစခ်င္ပံု ရပါတယ္။ ေျမာက္ကိုရီးယားကို တရုတ္နဲ႕ လူလတ္တန္းစား တိုးတက္မ်ားျပားလာတဲ႔ ေတာင္ကိုရီးယား အၾကားမွာ ၾကားခံ အျဖစ္ထားခ်င္ပါတယ္။ ကိုရီးယား ကြ်န္းဆြယ္ ျပန္လည္ ေပါင္းစည္း သြားရင္ေတာင္မွ အဆံုးမွာ ေပက်င္းအစိုးပဲ အျမတ္ ရဦးမယ္လို႔ အပိုင္တြက္ထားျပီး ျဖစ္ပါတယ္။

ကိုရီယားကြ်န္းဆြယ္ဟာ ျပန္လည္ေပါင္းစည္းဦးေတာ႔ အမ်ဳိးသားေရး ၀ါဒျပင္းထန္ျပီး အတိတ္မွာ သူ႔ကို သိမ္းပိုက္ဖို႔ ၾကိဳးစားဖူးတဲ႔ တရုတ္နဲ႕ ဂ်ပန္တို႕ကို ရန္လိုစိတ္ေတြ ေမြးပါမယ္။ သို႔ႏွင္႔တိုင္ ကိုရီယားရဲ႕ မုန္းတီးမွႈက တရုတ္ထက္ ဂ်ပန္ေပၚမွာ ပိုၾကီးပါတယ္။ ဂ်ပန္က ၁၉၁၀ကေန ၁၉၄၅ အထိ သိမ္းပိုက္ထားခဲ႔ျပီး၊ အခုထိလည္း ကြ်န္းႏွစ္ကြ်န္းနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး အျငင္းပြား ေနရတုန္းပါပဲ။

ကိုရီးယားကြ်န္းဆြယ္ဟာ စီးပြားေရး အရ ဆက္ဆံမွႈမွာ ဂ်ပန္ထက္ တရုတ္နဲ႔ ပိုၾကီးမားလာဖို႔ပဲ ရွိပါတယ္။ တကယ္လို႔ ေပါင္းစည္းဦးေတာ႔ ကိုရီးယားကိုလည္း ဆိုးလ္ ဘက္ပဲ အနည္းနဲ႔အမ်ား ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏိုင္ဖို႔ ရွိပါတယ္။ လက္ရွိမွာေတာ႔ တရုတ္က ေတာင္ကိုရီးယားရဲ႕ ကုန္သြယ္ေရး ပါတနာ ျဖစ္ေနပါတယ္။

အဆံုးစြန္တြက္ရင္ ေပါင္းစည္းရင္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အျမဲကြဲေနတာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကိုရီးယားကြ်န္းဆြယ္ဟာ ေပက်င္းဘက္ကို တျဖည္း ျဖည္း ယိမ္းလာျပီး၊ ဂ်ပန္နဲ႔ စိမ္းသထက္ စိမ္းကားသြားမယ္။ ေရရွည္မွာ အေမရိကန္ တပ္ေတြကိုလည္း အိမ္ရွင္ အျဖစ္ လက္ခံမွာ မဟုတ္ေတာ႔ဘူး လုိ႔ တရုတ္က တြက္ပါတယ္။ ကိုရီးယားရဲ႕ ေရရွည္ အနာဂတ္က မဟာတရုတ္ၾကီး လက္တြင္းမွာပဲ ရွိျပီး၊ အေရွ႕ေျမာက္ အာရွမွာ အေမရိကန္ရဲ႕ ဩဇာတည္ရွိမွႈ ေလ်ာ႔ပါး က်ဆင္းသထက္ က်ဆင္းသြားပါလိမ္႔မယ္။

ထိုင္၀မ္ အနာဂတ္

မဟာ တရုတ္ျပည္ၾကီး ေပၚထြက္ေရးမွာ ထိုင္၀မ္ အနာဂတ္က အေရးပါ ေနပါတယ္။ ထိုင္၀မ္ ျပႆနာကို အျမဲတမ္း က်င္႔၀တ္စံႏွႈန္းေတြ အေပၚမွာ တင္ေဆြးေႏြးတတ္ၾကပါတယ္။ ေပက်င္းဘက္က တရုတ္ အမ်ဳိးအႏြယ္ အားလံုး ေကာင္းက်ဳိး အတြက္ ျပန္လည္ ေပါင္းစည္းဖို႔၊ အမ်ဳိးသား ဘိုးဘြား အေမြကို ၾကံခိုင္ေအာင္ လုပ္ၾကဖို႔ ေျပာပါတယ္။ ၀ါရွင္တန္ ကေတာ႔ ထိုင္၀မ္ရဲ႕ ဒီမိုကေရစီ ေမာ္ဒယ္လ္ အပ်ဳိရည္မပ်က္ေစဖို႔ ထိန္းထားသင္႔ေၾကာင္း ကာကြယ္ေျပာပါတယ္။

သို႔ေသာ္ တကယ္႔ျပႆနာက ပထ၀ီနဲ႔ ဆိုင္ပါတယ္။ အေမရိကန္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး ေဒါက္ဂလပ္စ္ မက္ကာသာ က “ထိုင္၀မ္ဟာ တရုတ္ပင္လင္မွာ ဘယ္ေတာ႔မွ မနစ္ျမွဳပ္ေစရမယ္႔ ေလယဥ္တင္ သေဘၤာပဲ” လို႔ တင္စား သတိေပး ေျပာဆိုထားပါတယ္။ အေမရိကန္လို ျပင္ပ အင္အားတစ္ခုက တရုတ္ ကမ္းရိုးတမ္း တေလွ်ာက္ ၀င္ထြက္ဖို႔အတြက္ ထိုင္၀မ္ကို အျမဲ ကိုင္ထားဖို႔ လိုပါမယ္လို႔ ေျပာခဲ႔ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

တကယ္လို႔ ထိုင္၀မ္သာ တရုတ္ျပည္မ ရင္ခြင္ထဲ ျပန္၀င္သြားရင္၊ တရုတ္ ေရတပ္ဟာ မဟာဗ်ဴဟာ အက်ဆံုး အေနအထား ေရာက္ရွိသြားျပီး မၾကံဳစဖူးေအာင္ အင္အားၾကီးမား သြားပါလိမ္႔မယ္။ ေနာက္လာမယ္႔ ကမၻာ႔ အစီအစဥ္သစ္ (World Order) မွာ ၀င္ရိုးစံု စစ္ေရး (multipolar military) မေပၚထြန္းေအာင္ အေမရိကန္က သတိထား ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ သူနဲ႔ အျပိဳင္ စစ္တပ္မ်ဳိး ဘယ္ေဒသမွာမွ မရွိေစဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အကယ္၍ ထိုင္၀မ္သာ ျပည္မနဲ႔ ျပန္ေပါင္းထုတ္သြားရင္ေတာ႔ အေရွ႕အာရွကေန အေမရိကကို ေသခ်ာေပါက္ စိန္ေခၚမယ္႔ အျပိဳင္ စစ္၀င္ရိုး တစ္ခု ေပၚထြက္လာေတာ႔မွာ အမွန္ပါပဲ။

ထိုင္၀မ္ အေပၚ အင္အားလႊမ္းမိုးဖို႔ အတြက္၊ တရုတ္ ေရတပ္က ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္၊ အိႏၵိယ သမုဒၵရာရွိ တရုတ္ ဂိတ္ေပါက္နဲ႔ ကမၻာ႔ ဟိုက္ဒရိုကာဗြန္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး ပင္လယ္လမ္းေၾကာင္းေတြကို အကြက္ခ် စီမံ ေနပါတယ္။ တရုတ္ ေရနံတင္ သေဘၤာမ်ား လံုျခံဳစြာ ျဖတ္သန္းသြားလာဖို႔အတြက္ ပင္လယ္ဓားျပရန္နဲ႔ အစြန္းေရာက္ အစၥလမ္ရန္တို႔ကို ကာကြယ္ေနျပီး၊ အိႏၵိ ေရတပ္ အားၾကီးမလာေအာင္ စီမံလုပ္ေဆာင္ ေနပါတယ္။

မဟာဗ်ဴဟာ အေရးပါမွႈအရ ၾကည့္ရင္ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ဟာ `ဒုတိယ ပါရွင္ ပင္လယ္ေကြ႕´ လို႔ တင္စားၾကပါတယ္။ ပထ၀ီ ႏိုင္ငံေရး ပညာရွင္မ်ား အလိုအရ ဂရိေတြက ေအဂ်ီယန္ ပင္လယ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ ၾကိဳးစားခဲ႔တယ္။ ေရာမက ေျမထဲပင္လယ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ခဲ႔တယ္။ အေမရိကန္က ကာရစ္ဘီယန္ ကို စိုးမိုးတယ္။ အခု တရုတ္က ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ကို ထိန္းခ်ဴပ္ပါေတာ႔မယ္။

ပထ၀ီႏိုင္ငံေရး ဆရာၾကီးမ်ား အဖို႔ေတာ႔ ကာရစ္ဘီယန္ကို အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ေျမထဲပင္လယ္လို႔ ၀ိျဂိဳလ္ျပဳရင္၊ လာမယ္႔ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားမွာ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္က တရုတ္ရဲ႕ အာရွ ေျမထဲပင္လယ္ ျဖစ္ေတာ႔မွာ မလြဲေအာင္ပါပဲ။

မဟာ တရုတ္ျပည္သစ္

မဟာ တရုတ္ျပည္ဟာ ဗဟိုအာရွ၊ အိႏၵိယ ပင္လယ္၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွနဲ႔ အေနာက္ဖက္ ပိစိဖိတ္တို႔မွာ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ စစ္ေရးတို႔အတူ ထူးျခားစြာ ေပၚထြက္လာမယ္႔ပံုပါ။ တဆက္ထဲ အေမရိကန္ စစ္သေဘၤာ အေျခစိုက္ စခန္းမ်ားကို ေက်ာ္လြန္ျပီး၊ ဂ်ပန္၊ အိႏၵိယ၊ အျခား ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံမ်ားနဲ႔ ပိစိဖိတ္ ေရတပ္ ပူးတြဲ ေဆာင္ရြက္မွႈေတြ လုပ္လာပါလိမ္႔မယ္။ တရုတ္က အျပာေရာင္ ပင္လယ္ျပင္ ပိုင္စိုးမွႈမွာ နယ္ေျမ ကန္႔သတ္ ထိန္းခ်ဴပ္မွႈထက္ သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ ေရတပ္ေတြနဲ႔ မဟာမိတ္ ဖြဲ႔တည္မွႈကို ပိုအာရံုက် ပံုရပါတယ္။

သို႔ႏွင္႔တိုင္ စစ္ေရးအရ အေမရိကနဲ႔ တရုတ္ ဆက္ဆံေရးဟာ အရင္ အေမရိကနဲ႔ ဆိုဗီယက္ ဆက္ဆံေရးထက္ ပိုတည္ျငိမ္မွႈ ရွိပါလိမ္႔မယ္။ ဒါကလည္း ထူးျခားတဲ႔ အေရွ႕အာရွ ပထ၀ီ အေနအထားေၾကာင္႔ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္ေအးေခတ္မွာ ဆိုဗီယက္ကို ထိန္းခ်ဴပ္ဖို႔ အေမရိကန္ အေနနဲ႔ ပင္လယ္ ေရေၾကာင္း အင္အား တစ္ခုထဲနဲ႔ မလံုေလာက္ဘူး။ ဥေရာပ ကုန္းေျမကို အသံုးျပဳရပါတယ္။

အခု တရုတ္ကို ထိန္းခ်ဴပ္ဖို႔ အတြက္က်ေတာ႔ တရုတ္ ပတ္ပတ္လည္မွာ အေမရိကန္ အေျခခ် ႏိုင္မယ္႔ေျမ သိပ္မရွိလွတာမို႔၊ အေမရိကန္ ေရတပ္ဟာ တရုတ္ ေရတပ္ထက္ ဆက္ျပီးၾကီးမား ၾကံခိုင္ေနေအာင္ လုပ္ထားရမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ တရုတ္စီးပြားေရး စစ္ေရး အင္အား တိုးျမင္႔လာမွႈက ေရွ႕လာမယ္႔ ႏွစ္ေတြမွာ အေမရိကန္ တရုတ္ တင္းမာမွႈ အရွိန္ျမင္႔ေနမွာပါပဲ။ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံပညာရွင္ ဂြ်န္ မီယာရွီးမားရဲ႕ အျမင္အရ ဆိုရင္ အေနာက္ ကမၻာျခမ္းကို ၾကီးစိုးခဲ႔တဲ႔ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက အေရွ႕ ကမၻာျခမ္း အမ်ားစုကို လႊမ္းမိုး ၾကီးစိုးေတာ႔မယ္႔ မဟာတရုတ္ကို ဟန္႔တားဖို႔ ၾကိဳးစား ပါလိမ္႔မယ္။ အဲဒါကိုက ယေန႔ေခတ္ရဲ႕ အထူးျခားဆံုး အၾကီးက်ယ္ဆံုး ဒရမ္မာ တစ္ပုဒ္ ျဖစ္ေနပါလိမ္႔မယ္။

ရဲႏြယ္မိုး

ရည္ညြန္း။ Monsoon: The Indian Ocean and the Future of American Power by Robert D.Kaplan မွ ထုတ္ႏွႈတ္ တင္ျပသည္။

(အလင္းရနံ ဂ်ာနယ္ အမွတ္ ၅ တြင္ ေဖာ္ျပျပီး ျဖစ္ပါသည္။)
Facebook: ေ၀ဟင္ခ်စ္သူ