ဒီတခါေတာ႔ Devil’s advocate လုပ္ပါရေစ….
ျမန္မာေတြ အမ်ားစု က (လူ) ကို ၾကည္႔ၾကတာ မ်ားတယ္
(မူ) ကို မၾကည္႔ၾကဖူး
The singer not the song လုိ႔ေျပာလို႔ရတယ္
(မူ) ထက္ (လူ) က အေရးၾကီး ၾကတယ္
အုိဘားမား ကိုၾကိဳက္ရင္ (လူ) ကိုေထာက္ခံ တာ
(မူ) (Policy) ကို ဆန္းစစ္ၾကတာ မဟုတ္ဖူး
အေမရိကန္ Constitution မွာဒီမိုကေရစီ ရဲ႔ (အႏွစ္သာရ) ေတြ Principle ေတြပါတာအမွန္ပဲ
American Founding Fathers ေတြေတာ္တာက ဘာျဖစ္မယ္ ဆုိတာ (သိ) လို႔ မဟုတ္ဖူး
အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အတြက္ Executive Branch ကိုအာဏါေပးရတယ္
သို႔ေသာ္ (အါဏါရွင္) မျဖစ္ရေအာင္ ၊ Balance of Power ဆိုျပီး လုပ္သြားၾကတယ္
ဒါထက္တိုးျပီး တမင္ မခက္ခက္ေအာင္ လုပ္သြားၾကတယ္
Judicial Branch ဟာ Equal လို႔ဆိုေပမဲ႔
အရင္က အါဏါ မရွိဖူး ၊ အခု ရွိတယ္
ခုေတာ႔ ထစ္ကနဲ ဆို တရားဆြဲ ၾကေတာ႔
တရားဆြဲ တာနဲ႔ ပဲ လံုးျခာ လိုက္ေနတယ္
Cost of Business တက္လာျပီး
Invest မလုပ္ႏိုင္ဖူး ၊ ေရွ႔ေနဖိုးနဲ မြဲ ကုန္ၾကရျပီ
Samsung နဲ႔ Apple ကိုသာ ၾကည္႔
တခ်ိန္ထဲမွာ ဆီးနိတ္ ဟာ လူၾကီးေတြ ဆိုျပီး (မင္းတို႔ စည္းကမ္း မင္းတို႔လုပ္ၾက) ဆိုျပီး လႊတ္ေပးခဲ႔တယ္
Senate မွာ filibuster ကိုေက်ာ္ဖို႔ မဲ ၆၀ ရ မွ ဥပေဒ တစ္ခု ကို မဲခြဲခြင္႔ ရႏုိင္တယ္
အခု ဘတ္ဂ်က္ကို မစဥ္းစားတာ (၃) ႏွစ္ ရွိျပီ
Debt Ceiling ကို မကိုင္ခဲ႔လို႔ New Year မွာ Fiscal Cliff လာေတာ႔မယ္
၆၀၀ Billions ျပႆနာ
တိုင္းျပည္ recession ထဲျပန္ေရာက္ ႏုိင္တယ္
ဘယ္သူ ၊ ဘယ္ပါတီကမွ တာ၀န္ မယူခ်င္ၾကဖူး
အနားယူေတာ႔မဲ႔ Ron Paul က Our Constitution Failed us ဆိုျပီး ေျပာသြားတယ္
အေမရိကန္ Constitution မွာ fault Lines ေတြ အမ်ားၾကီး
Devil is in details လို႔ေခၚပါတယ္
ေသေသျခာျခာ ကိုင္တြယ္မွ . အေသးစိပ္ၾကည္႔ မွ အေပါက္ေတြ အမ်ားၾကီး
Human Rights အေၾကာင္း လက္ခ်ာရိုက္သြားတဲ႔ သမၼတ အုိဘားမား ဟာ
ပါကစၥတန္ မွာ Drones နဲ႔ သတ္လိုက္တာ ေသာက္ေသာက္လဲ
အေမရိကန္ အက်ိဴး အတြက္ ၾကေတာ႔
Human Rights ဆိုတာ ဘယ္ဆီေရာက္ သြားမွန္း မသိ ေတာ႔ဖူး
Minority ေတြအေၾကာင္းဆိုပါေတာ႔
Mt Rushmore ဆိုတာ အေမရိကန္ သမၼတေတြ ရုပ္ထု ၊ ထုထားတဲ႔ ေနရာ
UN Rappatour က မူလပိုင္ရွင္ Red Indians ေတြရဲ႔ေျမ မို႔ ..Compensation ေပးဖို႔ဆံုးျဖတ္တယ္
ခုထိ ဘာမွ မလုပ္ေသးဖူး
အေမရိကန္ Interior Dept က Indian Affairs Bureau က ညစ္ထားတာေတြ ဟာ
ယံုခ်င္ စဖြယ္ မရွိဖူး။ အင္မတန္ ယုတ္မာတယ္
ဘယ္သူမွ ေျဖရွင္း မေပဖူး
ဘယ္မွာ လဲ justice
မူလပိုင္ရွင္ Red Indians ေတြကို သတ္ျပီး တိုင္းျပည္ကို လု ယူ ခဲ႔ၾကတာပါ
Rule of Law ကိုတြင္တြင္ေျပာၾကတယ္
Abortion ကို အသိအမွတ္ျပဳတဲ႔
Roe v Wade ဆိုတဲ႕ landmark case မွာ
Justices ေတြက ၇မဲ ၂မဲ နဲ႔ အေမရိကားမွာ မိန္းတေတြဟာ
Abortion rights ရွိတယ္ဆိုျပီး ဥပေဒ ထုတ္လိုက္တာနဲ႔ အတူတူပဲ
ျပည္နယ္ ၅၀ လံုး ၊ Abortion ဥပေဒ လုပ္ပိုင္ခြင္႔ မရွိေတာ႔ဖူး
ဒါ Judicial Activism ပဲ
Congress မွာ မႏုိင္လို႔ Judicial branch ကိုဆြဲသံုးတာ
Judicial Branch က interpret လုပ္ရမွာ
ဥပေဒ လုပ္ရမွာ မဟုတ္ဖူး
Rule of law ရဲ႔ process ကို မိမိ အလို အတြက္ ဖ်က္ပစ္တာပဲ
ဒါေၾကာင္႔ ခုထိ ဒီကိစၥ အတြက္ အေသအေၾက
ေဆာ္ပေလာ္တီး ေနၾကတာ အေမရိကားဟာ ၅၀-၅၀ ႏုိင္ငံျဖစ္ေနျပီ
Congress က gridlock ပဲ။ ဘာမွ လုပ္လို႔ မရ ေတာ႔ဖူး
ေျပာမယ္ဆိုရင္ … ေျပာစရာေတြ အမ်ားၾကီးပါ ….
မသိတဲ႔ သူေတြကို လာရီႊး သြားတာ
သိပ္ေတာ႔ လည္း ယံု မေနၾကနဲ႔
အေမရိကန္ လည္း ဘာမွ မထူးဖူး
သူ႔အက်ိဳး သူ လုပ္တာပဲ
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ 4 Freedoms လာ (အာ) သြားတာ
Saudi မွာၾကေတာ႔ ၊ ဘာေၾကာင္႔ သြား မေျပာ ရဲ သလဲ
(ေရနံ) ေခတ္ မကုန္ေသးဖူးေလ
ေနာက္အႏွစ္ ၁၀၀ မွာ ေရနံ မလိုေတာ႔ဖူး ဆိုရင္
ေဆာ္ဒီ ေတြ ေရငတ္ေသရင္ လွည္႔ေတာင္ၾကည္႔မွာ မဟုတ္ပါဖူး
ဒီမိုကေရစီ ဆိုတာ ေရွ႔ ကရုပ္ျပပါ
တရုတ္ ကို ျပန္ balance လုပ္ေနရတာ
တရုတ္ စီဂ်င္းပင္ နဲ႔ အုိဘာမား ျပိဳင္တူ အေရြးခံ ၾကရတယ္
(၄) ႏွစ္ေနရင္ ၾကည္႔ၾကပါ
ဘယ္ ႏုိင္ငံ တိုးတက္လာသလဲ ဆိုတာ
ဘယ္ႏုိင္ငံ ေဒ၀ါလီ ခံရမလဲ ဆိုတာ
အိုဘားမား ကိုေရြးတယ္ဆိုကတည္း က
အေမရိကန္ ဟာ ဥေရာပ ေနာက္ လုိက္တာပဲ
အာဏါအတြက္ တိုင္းျပည္ ပိုက္ဆံ သံုးမွာ
အိုဘားမား က (၄) ႏွစ္မွာ ၅ trillions ျဖဳန္းျပီးျပီ
အေမရိကန္ ရဲ႔ အေၾကြး က ၁၆ ၾတိလွ်ံ ေဒၚလာ ရွိတယ္
Debt ကို ေလ်ာ႔ဖို႔ မစဥ္းစားၾကေသးဖူး
တိုင္းျပည္ ေဂ်ာက္နားေရာက္ေနျပီ ၊ သတိ မရွိၾကေသးပါ
၁၉၈၂ စာေရးသူ ေရာက္တဲ႔ အေမရိကား နဲ႔
၂၀၁၂ အေမရိကား ၊ ကြာမွကြာ
မထူးဖူး ၊ ရိပတ္ဖလင္ကင္ ေရာ ဒီမိုကရက္ ေတြ ဒီပုတ္ထဲက ဒီပဲ ပါပဲ
(မသိ)တဲ႔ သူေတြ က အိုဘားမား ၊ အိုဘားမားျဖစ္ေနၾကတာ
ေနာက္ (၄) ႏွစ္ၾကာရင္ ။ ၾကက္ဥ ပုတ္နဲ႔ ေပါက္ခ်င္ၾကမွာ
ဒါေၾကာင္႔ Ron Paul က US Constitution fails လို႔ေျပာတာ
စာေရးသူ နားလည္သေလာက္
၂၀၀၈ ျမန္မာ Constitution ဟာ
၁၉၈၈ အျပီးမွာ
ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္ ေရးသြားတာကို
ျပန္ ထံုးသုတ္ထားတာ
ေဒါက္တာေန၀င္းေမာင္ ေျပာသြားတာပဲ
ဘယ္ Constitution မွ (အေသ) မဟုတ္ဖူး
ျပင္ခ်င္တိုင္း လည္း (ျပင္)(ျပင္) ခ်ည္း ေအာ္လို႔ (မရ)ဖူး
ဘာေတြ ျပင္ခ်င္တယ္ ၊ ဘယ္လို ပညာ ပါပါ approach လုပ္မယ္ ဆိုတာကို
(သိ) ဖို႔ လုိလိမ္႔ မယ္ထင္မိတယ္
၂၅% ဆိုတာ သူတို႔ စစ္ဗိုလ္ေတြကို တရားမဆြဲ ႏုိင္ေအာင္
Insurance လုပ္သြားတာပဲ
သူတို႔ဖက္ကၾကည္႔ ရင္ Argentina မွာလို အျဖစ္မခံ ႏိုင္ဖူး
ဒါကို နားလည္လို႔ မင္ဒယ္လား က အေရးယူမဲ႔ အစား
Truth and reconciliation ဆိုျပီး လုပ္သြားတာ
အာဏါအေၾကာင္း နားလည္တာ
အင္မတန္ ပညာ ပါတယ္။ အင္မတန္ ဥါဏ္သြားတာ
အာဏါ အေျပာင္း အလဲျဖစ္ေအာင္
အေပးအယူ လုပ္သြားတာ
တူရကီမွာ အစိုးရကို ေရြးခ်ယ္ခြင္႔ေပးတယ္
ဒါေပမဲ႔ အစိုးရ က လံုျခံဳေရးေကာင္စီ ေရွ႔မွာ
လာလာေတြ႔ ရတယ္။
တနည္းအားျဖင္႔ အစိုးရ ကို စစ္တပ္က ဓါးမိုးထားတာပဲ
အႏွစ္ (၂၀) ၾကာမွ ဒီမိုကေရစီ က်င္႔စဥ္ ေတြအားေကာင္လာမွ
အစိုးရ က စစ္တပ္ကို (ေက်ာ္) ၀ံ႔ တယ္
အီဂ်စ္ ၾကေတာ႔ (လူထု) က ႏိုးၾကြ ျပီးသား
ဒါေၾကာင္႔ သမၼတက စစ္ေကာင္စီ ကို ဖပ္ပစ္လိုက္ ရဲတယ္
လက္ရွိအေျခအေနမွာ အတိုက္ခံေတြတင္ မကဖူး
လက္ရွိ စစ္ဗိုလ္လူထြက္ ေတြေတာင္ (ကာလံု) မွာ စစ္တပ္လူက ပိုမ်ားတယ္
ဒါ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴး ၾကီး အကြက္ဆင္သြားတဲ႔ check and balance ပဲ
စည္းေက်ာ္ရင္ စစ္တပ္ က ၀င္လာမွာ
ဒါက စစ္တပ္ နဲ႕ဆိုင္တာ
တိုင္းရင္းသားေတြ ဖက္ကို ၾကည္႔ျပန္ရင္လည္္း
လက္ရွိ Constitution ကို
(ဘာနဲ႔) ( အစားထိုး) မွာ လဲ ဆိုတာကို စဥ္းစား ျပီး သား ရွိရမယ္
ဥပမာ ဖက္ဒရယ္ ေအာ္ ရံု နဲ႔ မရ
အားလံုး လက္ခံ ႏိုင္မဲ႔ ဖက္ဒရယ္ ျဖစ္ ရမယ္
State Rights နဲ႔ Federal Rights demarcation ကိုစဥ္းစားျပီး ျပီလား
State-to-State Rights ေတြေရာ
အေမရိကားမွာ Colorado ျမစ္ေရခြဲတာ ျပႆနာျဖစ္ေနၾကတယ္။
ျပည္နယ္ က လက္နက္ကိုင္ခဲ႔တဲ႔ သူေတြကို
ဘယ္လို ကိုင္တြယ္မွာလည္း
၂၀၀၈ မွာ ဒီျပႆနာ ကို မေျဖရွင္း ႏုိင္ခဲ႔
Nepal မွာလည္း ဒီျပႆနာ ကအဓိက လာျဖစ္တာပဲ
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ခင္ညြန္႔တုန္းက လို လက္နက္စြန္႔ရင္ ျပီးေရာ
လုပ္ခ်င္တာလုပ္ ဆိုျပီးလုပ္လို႔ မရေတာ႔
လက္နက္ရွိတဲ႔ ဒီလူေတြ ၊ အရင္လို corrupt ျဖစ္ရင္ ဘယ္လို ကိုင္မွာလဲ
8 States မွ …. ခြဲထြက္ခြင္႔ ရမွ ..ဆိုရင္
ျပႆနာ ကျပီးမွာ … မဟုတ္ဖူး
ဒီေတာ႔ မွ …..
မျပင္ ပဲထားတာက ပိုေကာင္းလိမ္႔မယ္
ျဖစ္ေန..လိမ္႔မယ္
Balkanization ေတာ႔ အျဖစ္ မခံ ႏုိင္ဖူး
တဖက္ ကလည္း ဘဂၤါလီ ကုလား ေတြ ရန္က ရွိေသးတယ္
အင္မတန္ သိမ္ေမြ႔တဲ႔ ခက္ခဲတဲ႔ ျပႆနာ ေတြပါ
ေဒၚစု ဒါေတြ နားလည္ ပါတယ္။
ဒါေၾကာင္႔ သူလည္း အရမ္း မေရႊ႔ တာေပါ႔
အုိဘားမား ကို လူေတြက လူၾကည္႔ျပီး ၾကိဳက္ ၾကတာ
ေပၚလစီ ကို ေျပးၾကည္႔ ၾကပါဦး
ႏုိင္ငံေရးမွာ Permanent Alliance / Friend ဆိုတာ မရွိဖူး
Permanent interest ဆိုတာပဲရွိတယ္
ဒါကို မေမ႔ၾကဖို႔လိုပါတယ္
အေမရိကန္ ေတြနဲ႔ ေပါင္းၾကည္႔ ၾကပါဦး
ေနာက္ (၃) ႏွစ္ ဆိုရင္
Yankee Go Home ျဖစ္လာၾကလိမ္႔မယ္
အေမရကန္ေတြ ရဲ႔ အားနဲခ်က္ က arrogance ပဲ
ျမန္မာ ေတြ Triangulation ကိုနားလည္ ဖို႔လိုတယ္။
ေလာေလာဆယ္မွာ American Constitution က
Ideals and Principle မွာေကာင္းေပမဲ႔
Implementation မွာ (လူ) ေတြေၾကာင္႔ (ေပၚလစီ ) နဲ႔ (မူ)
ပ်က္စီး ျပီး ၊ အခက္အခဲ ရွိတယ္
ေနာက္အေရးၾကီ တဲ႔ အခ်က္ က
American Constitution က Public Representation ကုိ
အေျခခံတဲ႔ အတြက္ Legitimacy ရွိေပမဲ႔
မဲေပးသူေတြကို မဲ ရေအာင္ (ဖါး) ရတာေၾကာင္႔
ျပႆနာ ရွိတယ္
ျပီး time limit မရွိတဲ႔ အတြက္ ၊ ေရြးခံရျပီးရင္
အာဏါ သံုးျပီး (လုပ္စား) ေတြျဖစ္ကုန္ေရာ
တိုင္္းျပည္ အတြက္ ဆိုတဲ႔ (မ်ိဳးခ်စ္စိတ္) ေပ်ာက္ကုန္ေရာ
American Corruption ကလည္း နဲတာမဟုတ္ဖူး
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ က ရာထူးရမွ လုပ္ပိုင္ခြင္႔ ကိုသံုးျပီး Corrupt ျဖစ္ (ေငြ) ရွာၾကတာ
အေမရိကားမွာ က (ေငြ) ရွာျပီး ရာထူးကို (၀ယ္ယူ) ၾကတာ
(မွတ္ခ်က္။ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ (ေငြ) မရွိလို႔ မရ)
ျပီး မွ အာဏါမက္ျပီး corrupt ျဖစ္ၾကတာ။
Lobbyists ေတြနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးသမား ေတြဟာ ၀ိုင္းၾကီးပတ္ပတ္ ဒူေ၀ေ၀ပဲ
တခ်ိဳ႔ဆို လင္က လုပ္စားႏုိင္ငံေရးသမား ၊ မယားက Lobbyist
အေမရိကန္ စနစ္ကို အျမဲတန္းေရြးေကာက္ပြဲ လို႔ေခၚၾကတယ္
ေရြးေကာက္ပြဲ ျပီးတာနဲ႔ ေနာက္ေရြးေကာက္ပြဲ အတြက္ ေငြရွာရတာကိုး
တရုတ္က representation မရွိတဲ႔ အတြက္ Legitimacy မရွိ
ဒါေပမဲ႔ efficiency ရွိတယ္
သူလည္း corruption ရွိတယ္
At least သူတို႔ က corruption ကို အသိအမွတ္ ျပဳတယ္
သူတို႔လည္း ေခါင္းခဲ ေနၾကတာပဲ
အေမရိကန္ေတြက corruption ကို acknowledge ကို မလုပ္တာ
ျပႆနာ က ႏွစ္ႏုိင္ငံလံု: မွာ
ေသေသခ်ာခ်ာ ေလ႔လလာရင္ ျပႆနာ က (representation) ပဲ
အခ်ိန္ ရမွ အေသးစိပ္ ေဆြးေႏြး တင္ျပ ပါ႔မယ္
Governance ကိုနား မလည္ တဲ႔သူေတြသာ
ဒီမိုကေရစီ ဆိုလိုက္တာနဲ႕
နတ္ေရကန္ထဲ ဆင္းလိုက္ သလို
အားလံုးေျပာင္း ကုန္မယ္ထင္ျပီး
ငိုခ်င္း ရွည္ၾကီးေတြ ငို ေနၾကတာ
ႏုိင္ငံေရး ဆိုတာ ျမင္တာ ၊ ထင္တာ ထက္ (ရႈပ္) တယ္ဆိုတာကို
နားမလည္ ၊ သေဘာ မေပါက္ ၾကလို႔ပါ
ဗိုလ္မွဴးၾကီးေဟာင္ၾကည္ေမာင္
စကားမွားျပီး Nuremberg ဆိုတာ (သံုး) လိုက္တာနဲ႔
၁၉၉၀ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ နဲ႔ ႏုိင္ငံေရး လမ္းေၾကာင္း ေျပာင္းသြားတယ္
အေၾကာင္းရွာေနတာလည္း ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မယ္
ကိုယ္က (မမွား) ဖို႔လိုတယ္
ေရွ႔ တလွမ္း တိုးရင္ (အေျဖ) (သို႔) (အကာ) (ဒိုင္း) ရွိရမယ္
လက္ေတြ႔ ကမၻာ ဟာ Utopia စိတ္ကူးယဥ္ ကမၻာ မဟုတ္ဖူး ဆိုတာ ကို
နားလည္ ေစခ်င္တဲ႔ ေစတနာ ပါ
လက္လက္ျမင္ တုိင္း (ေရႊ) လို႔ မထင္ လိုက္ၾကပါနဲ႔
(လူ) ေရာ (မူ) ပါၾကည္႔ တတ္ၾကျပီး
(ေပၚလစီ) ဆိုတာ ကို နားလည္ေအာင္ၾကည္႔တတ္ ၾကပါေစသား
ဘိုဘိုေက်ာ္ျငိမ္း
ႏုိင္၀င္ဘာလ (၂၂)ရက္ ၂၀၁၂
ျမန္မာေတြ အမ်ားစု က (လူ) ကို ၾကည္႔ၾကတာ မ်ားတယ္
(မူ) ကို မၾကည္႔ၾကဖူး
The singer not the song လုိ႔ေျပာလို႔ရတယ္
(မူ) ထက္ (လူ) က အေရးၾကီး ၾကတယ္
အုိဘားမား ကိုၾကိဳက္ရင္ (လူ) ကိုေထာက္ခံ တာ
(မူ) (Policy) ကို ဆန္းစစ္ၾကတာ မဟုတ္ဖူး
အေမရိကန္ Constitution မွာဒီမိုကေရစီ ရဲ႔ (အႏွစ္သာရ) ေတြ Principle ေတြပါတာအမွန္ပဲ
American Founding Fathers ေတြေတာ္တာက ဘာျဖစ္မယ္ ဆုိတာ (သိ) လို႔ မဟုတ္ဖူး
အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အတြက္ Executive Branch ကိုအာဏါေပးရတယ္
သို႔ေသာ္ (အါဏါရွင္) မျဖစ္ရေအာင္ ၊ Balance of Power ဆိုျပီး လုပ္သြားၾကတယ္
ဒါထက္တိုးျပီး တမင္ မခက္ခက္ေအာင္ လုပ္သြားၾကတယ္
Judicial Branch ဟာ Equal လို႔ဆိုေပမဲ႔
အရင္က အါဏါ မရွိဖူး ၊ အခု ရွိတယ္
ခုေတာ႔ ထစ္ကနဲ ဆို တရားဆြဲ ၾကေတာ႔
တရားဆြဲ တာနဲ႔ ပဲ လံုးျခာ လိုက္ေနတယ္
Cost of Business တက္လာျပီး
Invest မလုပ္ႏိုင္ဖူး ၊ ေရွ႔ေနဖိုးနဲ မြဲ ကုန္ၾကရျပီ
Samsung နဲ႔ Apple ကိုသာ ၾကည္႔
တခ်ိန္ထဲမွာ ဆီးနိတ္ ဟာ လူၾကီးေတြ ဆိုျပီး (မင္းတို႔ စည္းကမ္း မင္းတို႔လုပ္ၾက) ဆိုျပီး လႊတ္ေပးခဲ႔တယ္
Senate မွာ filibuster ကိုေက်ာ္ဖို႔ မဲ ၆၀ ရ မွ ဥပေဒ တစ္ခု ကို မဲခြဲခြင္႔ ရႏုိင္တယ္
အခု ဘတ္ဂ်က္ကို မစဥ္းစားတာ (၃) ႏွစ္ ရွိျပီ
Debt Ceiling ကို မကိုင္ခဲ႔လို႔ New Year မွာ Fiscal Cliff လာေတာ႔မယ္
၆၀၀ Billions ျပႆနာ
တိုင္းျပည္ recession ထဲျပန္ေရာက္ ႏုိင္တယ္
ဘယ္သူ ၊ ဘယ္ပါတီကမွ တာ၀န္ မယူခ်င္ၾကဖူး
အနားယူေတာ႔မဲ႔ Ron Paul က Our Constitution Failed us ဆိုျပီး ေျပာသြားတယ္
အေမရိကန္ Constitution မွာ fault Lines ေတြ အမ်ားၾကီး
Devil is in details လို႔ေခၚပါတယ္
ေသေသျခာျခာ ကိုင္တြယ္မွ . အေသးစိပ္ၾကည္႔ မွ အေပါက္ေတြ အမ်ားၾကီး
Human Rights အေၾကာင္း လက္ခ်ာရိုက္သြားတဲ႔ သမၼတ အုိဘားမား ဟာ
ပါကစၥတန္ မွာ Drones နဲ႔ သတ္လိုက္တာ ေသာက္ေသာက္လဲ
အေမရိကန္ အက်ိဴး အတြက္ ၾကေတာ႔
Human Rights ဆိုတာ ဘယ္ဆီေရာက္ သြားမွန္း မသိ ေတာ႔ဖူး
Minority ေတြအေၾကာင္းဆိုပါေတာ႔
Mt Rushmore ဆိုတာ အေမရိကန္ သမၼတေတြ ရုပ္ထု ၊ ထုထားတဲ႔ ေနရာ
UN Rappatour က မူလပိုင္ရွင္ Red Indians ေတြရဲ႔ေျမ မို႔ ..Compensation ေပးဖို႔ဆံုးျဖတ္တယ္
ခုထိ ဘာမွ မလုပ္ေသးဖူး
အေမရိကန္ Interior Dept က Indian Affairs Bureau က ညစ္ထားတာေတြ ဟာ
ယံုခ်င္ စဖြယ္ မရွိဖူး။ အင္မတန္ ယုတ္မာတယ္
ဘယ္သူမွ ေျဖရွင္း မေပဖူး
ဘယ္မွာ လဲ justice
မူလပိုင္ရွင္ Red Indians ေတြကို သတ္ျပီး တိုင္းျပည္ကို လု ယူ ခဲ႔ၾကတာပါ
Rule of Law ကိုတြင္တြင္ေျပာၾကတယ္
Abortion ကို အသိအမွတ္ျပဳတဲ႔
Roe v Wade ဆိုတဲ႕ landmark case မွာ
Justices ေတြက ၇မဲ ၂မဲ နဲ႔ အေမရိကားမွာ မိန္းတေတြဟာ
Abortion rights ရွိတယ္ဆိုျပီး ဥပေဒ ထုတ္လိုက္တာနဲ႔ အတူတူပဲ
ျပည္နယ္ ၅၀ လံုး ၊ Abortion ဥပေဒ လုပ္ပိုင္ခြင္႔ မရွိေတာ႔ဖူး
ဒါ Judicial Activism ပဲ
Congress မွာ မႏုိင္လို႔ Judicial branch ကိုဆြဲသံုးတာ
Judicial Branch က interpret လုပ္ရမွာ
ဥပေဒ လုပ္ရမွာ မဟုတ္ဖူး
Rule of law ရဲ႔ process ကို မိမိ အလို အတြက္ ဖ်က္ပစ္တာပဲ
ဒါေၾကာင္႔ ခုထိ ဒီကိစၥ အတြက္ အေသအေၾက
ေဆာ္ပေလာ္တီး ေနၾကတာ အေမရိကားဟာ ၅၀-၅၀ ႏုိင္ငံျဖစ္ေနျပီ
Congress က gridlock ပဲ။ ဘာမွ လုပ္လို႔ မရ ေတာ႔ဖူး
ေျပာမယ္ဆိုရင္ … ေျပာစရာေတြ အမ်ားၾကီးပါ ….
မသိတဲ႔ သူေတြကို လာရီႊး သြားတာ
သိပ္ေတာ႔ လည္း ယံု မေနၾကနဲ႔
အေမရိကန္ လည္း ဘာမွ မထူးဖူး
သူ႔အက်ိဳး သူ လုပ္တာပဲ
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ 4 Freedoms လာ (အာ) သြားတာ
Saudi မွာၾကေတာ႔ ၊ ဘာေၾကာင္႔ သြား မေျပာ ရဲ သလဲ
(ေရနံ) ေခတ္ မကုန္ေသးဖူးေလ
ေနာက္အႏွစ္ ၁၀၀ မွာ ေရနံ မလိုေတာ႔ဖူး ဆိုရင္
ေဆာ္ဒီ ေတြ ေရငတ္ေသရင္ လွည္႔ေတာင္ၾကည္႔မွာ မဟုတ္ပါဖူး
ဒီမိုကေရစီ ဆိုတာ ေရွ႔ ကရုပ္ျပပါ
တရုတ္ ကို ျပန္ balance လုပ္ေနရတာ
တရုတ္ စီဂ်င္းပင္ နဲ႔ အုိဘာမား ျပိဳင္တူ အေရြးခံ ၾကရတယ္
(၄) ႏွစ္ေနရင္ ၾကည္႔ၾကပါ
ဘယ္ ႏုိင္ငံ တိုးတက္လာသလဲ ဆိုတာ
ဘယ္ႏုိင္ငံ ေဒ၀ါလီ ခံရမလဲ ဆိုတာ
အိုဘားမား ကိုေရြးတယ္ဆိုကတည္း က
အေမရိကန္ ဟာ ဥေရာပ ေနာက္ လုိက္တာပဲ
အာဏါအတြက္ တိုင္းျပည္ ပိုက္ဆံ သံုးမွာ
အိုဘားမား က (၄) ႏွစ္မွာ ၅ trillions ျဖဳန္းျပီးျပီ
အေမရိကန္ ရဲ႔ အေၾကြး က ၁၆ ၾတိလွ်ံ ေဒၚလာ ရွိတယ္
Debt ကို ေလ်ာ႔ဖို႔ မစဥ္းစားၾကေသးဖူး
တိုင္းျပည္ ေဂ်ာက္နားေရာက္ေနျပီ ၊ သတိ မရွိၾကေသးပါ
၁၉၈၂ စာေရးသူ ေရာက္တဲ႔ အေမရိကား နဲ႔
၂၀၁၂ အေမရိကား ၊ ကြာမွကြာ
မထူးဖူး ၊ ရိပတ္ဖလင္ကင္ ေရာ ဒီမိုကရက္ ေတြ ဒီပုတ္ထဲက ဒီပဲ ပါပဲ
(မသိ)တဲ႔ သူေတြ က အိုဘားမား ၊ အိုဘားမားျဖစ္ေနၾကတာ
ေနာက္ (၄) ႏွစ္ၾကာရင္ ။ ၾကက္ဥ ပုတ္နဲ႔ ေပါက္ခ်င္ၾကမွာ
ဒါေၾကာင္႔ Ron Paul က US Constitution fails လို႔ေျပာတာ
စာေရးသူ နားလည္သေလာက္
၂၀၀၈ ျမန္မာ Constitution ဟာ
၁၉၈၈ အျပီးမွာ
ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္ ေရးသြားတာကို
ျပန္ ထံုးသုတ္ထားတာ
ေဒါက္တာေန၀င္းေမာင္ ေျပာသြားတာပဲ
ဘယ္ Constitution မွ (အေသ) မဟုတ္ဖူး
ျပင္ခ်င္တိုင္း လည္း (ျပင္)(ျပင္) ခ်ည္း ေအာ္လို႔ (မရ)ဖူး
ဘာေတြ ျပင္ခ်င္တယ္ ၊ ဘယ္လို ပညာ ပါပါ approach လုပ္မယ္ ဆိုတာကို
(သိ) ဖို႔ လုိလိမ္႔ မယ္ထင္မိတယ္
၂၅% ဆိုတာ သူတို႔ စစ္ဗိုလ္ေတြကို တရားမဆြဲ ႏုိင္ေအာင္
Insurance လုပ္သြားတာပဲ
သူတို႔ဖက္ကၾကည္႔ ရင္ Argentina မွာလို အျဖစ္မခံ ႏိုင္ဖူး
ဒါကို နားလည္လို႔ မင္ဒယ္လား က အေရးယူမဲ႔ အစား
Truth and reconciliation ဆိုျပီး လုပ္သြားတာ
အာဏါအေၾကာင္း နားလည္တာ
အင္မတန္ ပညာ ပါတယ္။ အင္မတန္ ဥါဏ္သြားတာ
အာဏါ အေျပာင္း အလဲျဖစ္ေအာင္
အေပးအယူ လုပ္သြားတာ
တူရကီမွာ အစိုးရကို ေရြးခ်ယ္ခြင္႔ေပးတယ္
ဒါေပမဲ႔ အစိုးရ က လံုျခံဳေရးေကာင္စီ ေရွ႔မွာ
လာလာေတြ႔ ရတယ္။
တနည္းအားျဖင္႔ အစိုးရ ကို စစ္တပ္က ဓါးမိုးထားတာပဲ
အႏွစ္ (၂၀) ၾကာမွ ဒီမိုကေရစီ က်င္႔စဥ္ ေတြအားေကာင္လာမွ
အစိုးရ က စစ္တပ္ကို (ေက်ာ္) ၀ံ႔ တယ္
အီဂ်စ္ ၾကေတာ႔ (လူထု) က ႏိုးၾကြ ျပီးသား
ဒါေၾကာင္႔ သမၼတက စစ္ေကာင္စီ ကို ဖပ္ပစ္လိုက္ ရဲတယ္
လက္ရွိအေျခအေနမွာ အတိုက္ခံေတြတင္ မကဖူး
လက္ရွိ စစ္ဗိုလ္လူထြက္ ေတြေတာင္ (ကာလံု) မွာ စစ္တပ္လူက ပိုမ်ားတယ္
ဒါ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴး ၾကီး အကြက္ဆင္သြားတဲ႔ check and balance ပဲ
စည္းေက်ာ္ရင္ စစ္တပ္ က ၀င္လာမွာ
ဒါက စစ္တပ္ နဲ႕ဆိုင္တာ
တိုင္းရင္းသားေတြ ဖက္ကို ၾကည္႔ျပန္ရင္လည္္း
လက္ရွိ Constitution ကို
(ဘာနဲ႔) ( အစားထိုး) မွာ လဲ ဆိုတာကို စဥ္းစား ျပီး သား ရွိရမယ္
ဥပမာ ဖက္ဒရယ္ ေအာ္ ရံု နဲ႔ မရ
အားလံုး လက္ခံ ႏိုင္မဲ႔ ဖက္ဒရယ္ ျဖစ္ ရမယ္
State Rights နဲ႔ Federal Rights demarcation ကိုစဥ္းစားျပီး ျပီလား
State-to-State Rights ေတြေရာ
အေမရိကားမွာ Colorado ျမစ္ေရခြဲတာ ျပႆနာျဖစ္ေနၾကတယ္။
ျပည္နယ္ က လက္နက္ကိုင္ခဲ႔တဲ႔ သူေတြကို
ဘယ္လို ကိုင္တြယ္မွာလည္း
၂၀၀၈ မွာ ဒီျပႆနာ ကို မေျဖရွင္း ႏုိင္ခဲ႔
Nepal မွာလည္း ဒီျပႆနာ ကအဓိက လာျဖစ္တာပဲ
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ခင္ညြန္႔တုန္းက လို လက္နက္စြန္႔ရင္ ျပီးေရာ
လုပ္ခ်င္တာလုပ္ ဆိုျပီးလုပ္လို႔ မရေတာ႔
လက္နက္ရွိတဲ႔ ဒီလူေတြ ၊ အရင္လို corrupt ျဖစ္ရင္ ဘယ္လို ကိုင္မွာလဲ
8 States မွ …. ခြဲထြက္ခြင္႔ ရမွ ..ဆိုရင္
ျပႆနာ ကျပီးမွာ … မဟုတ္ဖူး
ဒီေတာ႔ မွ …..
မျပင္ ပဲထားတာက ပိုေကာင္းလိမ္႔မယ္
ျဖစ္ေန..လိမ္႔မယ္
Balkanization ေတာ႔ အျဖစ္ မခံ ႏုိင္ဖူး
တဖက္ ကလည္း ဘဂၤါလီ ကုလား ေတြ ရန္က ရွိေသးတယ္
အင္မတန္ သိမ္ေမြ႔တဲ႔ ခက္ခဲတဲ႔ ျပႆနာ ေတြပါ
ေဒၚစု ဒါေတြ နားလည္ ပါတယ္။
ဒါေၾကာင္႔ သူလည္း အရမ္း မေရႊ႔ တာေပါ႔
အုိဘားမား ကို လူေတြက လူၾကည္႔ျပီး ၾကိဳက္ ၾကတာ
ေပၚလစီ ကို ေျပးၾကည္႔ ၾကပါဦး
ႏုိင္ငံေရးမွာ Permanent Alliance / Friend ဆိုတာ မရွိဖူး
Permanent interest ဆိုတာပဲရွိတယ္
ဒါကို မေမ႔ၾကဖို႔လိုပါတယ္
အေမရိကန္ ေတြနဲ႔ ေပါင္းၾကည္႔ ၾကပါဦး
ေနာက္ (၃) ႏွစ္ ဆိုရင္
Yankee Go Home ျဖစ္လာၾကလိမ္႔မယ္
အေမရကန္ေတြ ရဲ႔ အားနဲခ်က္ က arrogance ပဲ
ျမန္မာ ေတြ Triangulation ကိုနားလည္ ဖို႔လိုတယ္။
ေလာေလာဆယ္မွာ American Constitution က
Ideals and Principle မွာေကာင္းေပမဲ႔
Implementation မွာ (လူ) ေတြေၾကာင္႔ (ေပၚလစီ ) နဲ႔ (မူ)
ပ်က္စီး ျပီး ၊ အခက္အခဲ ရွိတယ္
ေနာက္အေရးၾကီ တဲ႔ အခ်က္ က
American Constitution က Public Representation ကုိ
အေျခခံတဲ႔ အတြက္ Legitimacy ရွိေပမဲ႔
မဲေပးသူေတြကို မဲ ရေအာင္ (ဖါး) ရတာေၾကာင္႔
ျပႆနာ ရွိတယ္
ျပီး time limit မရွိတဲ႔ အတြက္ ၊ ေရြးခံရျပီးရင္
အာဏါ သံုးျပီး (လုပ္စား) ေတြျဖစ္ကုန္ေရာ
တိုင္္းျပည္ အတြက္ ဆိုတဲ႔ (မ်ိဳးခ်စ္စိတ္) ေပ်ာက္ကုန္ေရာ
American Corruption ကလည္း နဲတာမဟုတ္ဖူး
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ က ရာထူးရမွ လုပ္ပိုင္ခြင္႔ ကိုသံုးျပီး Corrupt ျဖစ္ (ေငြ) ရွာၾကတာ
အေမရိကားမွာ က (ေငြ) ရွာျပီး ရာထူးကို (၀ယ္ယူ) ၾကတာ
(မွတ္ခ်က္။ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ (ေငြ) မရွိလို႔ မရ)
ျပီး မွ အာဏါမက္ျပီး corrupt ျဖစ္ၾကတာ။
Lobbyists ေတြနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးသမား ေတြဟာ ၀ိုင္းၾကီးပတ္ပတ္ ဒူေ၀ေ၀ပဲ
တခ်ိဳ႔ဆို လင္က လုပ္စားႏုိင္ငံေရးသမား ၊ မယားက Lobbyist
အေမရိကန္ စနစ္ကို အျမဲတန္းေရြးေကာက္ပြဲ လို႔ေခၚၾကတယ္
ေရြးေကာက္ပြဲ ျပီးတာနဲ႔ ေနာက္ေရြးေကာက္ပြဲ အတြက္ ေငြရွာရတာကိုး
တရုတ္က representation မရွိတဲ႔ အတြက္ Legitimacy မရွိ
ဒါေပမဲ႔ efficiency ရွိတယ္
သူလည္း corruption ရွိတယ္
At least သူတို႔ က corruption ကို အသိအမွတ္ ျပဳတယ္
သူတို႔လည္း ေခါင္းခဲ ေနၾကတာပဲ
အေမရိကန္ေတြက corruption ကို acknowledge ကို မလုပ္တာ
ျပႆနာ က ႏွစ္ႏုိင္ငံလံု: မွာ
ေသေသခ်ာခ်ာ ေလ႔လလာရင္ ျပႆနာ က (representation) ပဲ
အခ်ိန္ ရမွ အေသးစိပ္ ေဆြးေႏြး တင္ျပ ပါ႔မယ္
Governance ကိုနား မလည္ တဲ႔သူေတြသာ
ဒီမိုကေရစီ ဆိုလိုက္တာနဲ႕
နတ္ေရကန္ထဲ ဆင္းလိုက္ သလို
အားလံုးေျပာင္း ကုန္မယ္ထင္ျပီး
ငိုခ်င္း ရွည္ၾကီးေတြ ငို ေနၾကတာ
ႏုိင္ငံေရး ဆိုတာ ျမင္တာ ၊ ထင္တာ ထက္ (ရႈပ္) တယ္ဆိုတာကို
နားမလည္ ၊ သေဘာ မေပါက္ ၾကလို႔ပါ
ဗိုလ္မွဴးၾကီးေဟာင္ၾကည္ေမာင္
စကားမွားျပီး Nuremberg ဆိုတာ (သံုး) လိုက္တာနဲ႔
၁၉၉၀ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ နဲ႔ ႏုိင္ငံေရး လမ္းေၾကာင္း ေျပာင္းသြားတယ္
အေၾကာင္းရွာေနတာလည္း ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မယ္
ကိုယ္က (မမွား) ဖို႔လိုတယ္
ေရွ႔ တလွမ္း တိုးရင္ (အေျဖ) (သို႔) (အကာ) (ဒိုင္း) ရွိရမယ္
လက္ေတြ႔ ကမၻာ ဟာ Utopia စိတ္ကူးယဥ္ ကမၻာ မဟုတ္ဖူး ဆိုတာ ကို
နားလည္ ေစခ်င္တဲ႔ ေစတနာ ပါ
လက္လက္ျမင္ တုိင္း (ေရႊ) လို႔ မထင္ လိုက္ၾကပါနဲ႔
(လူ) ေရာ (မူ) ပါၾကည္႔ တတ္ၾကျပီး
(ေပၚလစီ) ဆိုတာ ကို နားလည္ေအာင္ၾကည္႔တတ္ ၾကပါေစသား
ဘိုဘိုေက်ာ္ျငိမ္း
ႏုိင္၀င္ဘာလ (၂၂)ရက္ ၂၀၁၂
No comments:
Post a Comment
mr.kyaingtun@gmail.com