ကမၻာအ၀ွမ္း
အဂတိလိုက္စားမႈအေျခအေနေတြကို စစ္တမ္းယူေဖာ္ထုတ္ေနတဲ့ Transparency
International အဖဲြ႔ႀကီးရဲ႕ ႏွစ္စဥ္ အစီရင္ခံစာထဲမွာ အဂတိလိုက္စားမႈ
အေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ေအာက္ဆံုးအဆင့္မွာပဲ
ရိွေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ မွာ ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ တက္လာတဲ့
အစိုးရအေနနဲ႔ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈေတြကို တိုက္ဖ်က္သြားမယ္လို႔ ေျပာထားေပမယ့္
လက္ေတြ႔ေအာင္ျမင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ အခက္အခဲေတြ ရင္ဆိုင္ေနရတယ္လို႔လည္း
ေလ့လာသူေတြက ဆိုပါတယ္။ ကိုသားညြန္႔ဦးက စံုစမ္းေမးျမန္းထားပါတယ္။
Transparency International အဖဲြ႔ထုတ္ျပန္တဲ့ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္အတြင္း ကမၻာအႏွံ႔
အဂတိလိုက္စားမႈ အေျခအေန အစီရင္ခံစာထဲ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အမွတ္ ၁၅
မွတ္ေပးထားပါတယ္။ ႏိုင္ငံအလိုက္ တြက္မယ္ဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ
အေျခအေနအဆိုးဆံုးႏိုင္ငံ ေအာက္ဆံုးကaရတြက္ရင္ ၅ ႏိုင္ငံေျမာက္ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ အစိုးရသစ္တက္လာၿပီးေနာက္ အဂတိ
လိုက္စားမႈေတြကို တိုက္ဖ်က္သြားမယ္လို႔ သမၼတဦးသိန္းစိန္က ကတိေပးခဲ့ေပမယ့္
လက္ေတြ႔လုပ္ဖို႔ ရာမွာ အခက္အခဲေတြ ရိွေနတယ္လို႔ ေလ့လာသူေတြက သံုးသပ္ပါတယ္။
တည္ဆဲဥပေဒအတိုင္း လက္ေတြ႔ ဘယ္လို အေကာင္အထည္ေဖာ္မလဲဆိုတဲ့
တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး ကိစၥရပ္လည္း ျဖစ္တယ္ လို႔
ျမန္မာစီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္လည္းျဖစ္၊ စီးပြားေရးပညာရပ္ဆိုင္ရာ
ကြ်မ္းက်င္သူလည္းျဖစ္တဲ့ ဦးမင္းခင္က ေျပာပါတယ္။
“အဂတိလုိက္စားမႈ
တုိက္ဖ်က္မယ္ဆိုတဲ့ သူ႔ဆႏၵေပါ့ေနာ္-Political will-ေပါ့- ႏိုင္ငံေရးအရ
လုပ္ခ်င္ တဲ့ ဆႏၵကို ယံုၾကည္ပါတယ္။ ႀကိဳးစားအားထုတ္ေနတယ္လို႔လည္း
ေျပာလုိ႔ရတယ္။ သို႔ေသာ္ ျဖစ္ေျမာက္မႈက ေတာ္ေတာ္ေလး အားနည္းေသးတယ္။ လက္ေတြ႔
ေတြ႔လာရ တာက ေအာက္ေျခ တခ်ဳိ႕ေနရာေလးေတြမွာပဲ ထိေရာက္မႈရွိတာ ေတြ႔ရတယ္။
ေနာက္တခုက ဒီ လႊတ္ေတာ္ဘက္က ပိုၿပီးေတာ့ေတာင္မွ အစုိးရဘက္နဲ႔စာရင္
အဂတိလုိက္စားမႈကို ပိုၿပီးေတာ့ ထိထိေရာက္ေရာက္ - ကိုင္တြယ္ႏိုင္တယ္
ဆိုတာထက္ ေဖာ္ထုတ္႐ံုေပါ့ေလ- အစေလးေတြ ေဖာ္ ထုတ္႐ံုေလာက္ပဲ
လုပ္ႏိုင္ေသးတယ္။ ဆိုေတာ့ ဒါကလည္း တရားဥပေဒစုိးမိုးေရးနဲ႔လည္း
သြားတဲြေနတာကိုး။ တဲြေနေတာ့ အခုထိေတာ့ ထိထိေရာက္ေရာက္ ကိုင္တြယ္ႏုိင္ဖို႔
ကို ေျပာမယ္ဆိုရင္ လိုေတာ့ လုိေသးတယ္လို႔ ေျပာရမယ္ဗ်။”
အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္တဦးျဖစ္သူ ေဒါက္တာျမတ္ဉာဏစိုးကလည္း
အစိုးရအေနနဲ႔ အဂတိလိုက္စားမႈေတြ တိုက္ဖ်က္သြားမယ္ဆိုေပမယ့္ တဘက္မွာ
အေရးယူမႈေတြ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မေတြ႔ရဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။
“အရင့္အရင္ ေခတ္ေတြတုန္းကထက္စာရင္ေတာ့ အရင္ေခတ္နဲ႔
ျပန္ႏိႈင္းၾကည့္လုိက္ရင္ေတာ့ ေလ်ာ့ က်သြားဖြယ္ရာရွိတယ္လို႔ေတာ့
ေျပာလုိ႔ရပါတယ္။ အခုဆို တုိင္ၾကားဖို႔ ဖုန္းနံပါတ္ေတြ၊ ျပည္ထဲေရး
ဝန္ႀကီးဌာနေပါ့ေနာ္။ အထူးစံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ဦးစီးဌာနကေနၿပီးေတာ့
ဆက္သြယ္တုိင္ၾကားဖို႔ ဖုန္းနံပါတ္ေတြကို ေန႔စဥ္ထုတ္ သတင္းစာေတြထဲမွာ
ထည့္သြင္းၿပီးေတာ့ ေဖာ္ျပထားတာ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္တို႔ တခ်က္
ျပန္ၾကည့္ရမွာက ဒီလုိတုိင္ၾကားတဲ့ျဖစ္စဥ္ေတြ ဘယ္ႏွစ္ခု ရွိခဲ့ၿပီလဲ၊
ရွိခဲ့ၿပီးတဲ့ျဖစ္စဥ္ေတြေပၚမွာေရာ ဘယ္လို အေရးယူ ေဆာင္ရြက္မႈေတြ
ရွိေနၿပီလဲ၊ လာဘ္ေပး လာဘ္ယူမႈအေပၚမွာ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ သက္ဆုိင္ရာ
အဖဲြ႔အစည္းေတြ၊ ဝန္ထမ္းေတြကို ဘယ္လိုေတြ အေရးယူၿပီးၿပီလဲ ဆိုတာကိုေတာ့
ထုတ္ျပန္တဲ့အပိုင္းက သိပ္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မရွိေသးဘူးလို႔
ျမင္ရပါတယ္ခင္ဗ်။”
တကယ္ေတာ့ အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ဖ်က္ေရးဟာ လက္ရိွ
သြားေနတဲ့ ျမန္မာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အတြက္ပါ အေရးႀကီးတယ္လို႔
အစိုးရဘက္ေရာ၊ လႊတ္ေတာ္ေရာ၊ ျမန္မာ့အေရးေလ့လာသူေတြကပါ ယူဆထားၾကတာပါ။
ဒါေၾကာင့္လည္း အဂတိလိုက္စားမႈ အေျခအေနဟာ အေျပာင္းအလဲအတြက္ကို
စိန္ေခၚခ်က္တရပ္လိုျဖစ္ေနတယ္လို႔ ဦးမင္းခင္က ေျပာပါတယ္။
“ဆက္ဆံေရးဘက္မွာ ေျပာင္းလဲတာေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ေတြ႔တယ္။ ----သြားတယ္ ဆိုတာ
မ်ဳိးထက္ ေစာင့္ၾကည့္တယ္ ဆိုတာမ်ဳိးေပါ့။ အဲဒါမ်ဳိး ပိုၿပီး
ေျပာရမယ္ထင္တယ္။ တရားဥပေဒက လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္တဲ့ အေရးယူမႈ မရွိရင္ေတာ့
နည္းနည္းေလး ေျပာင္းသြားတဲ့ဟာေတာင္ မွ ျပန္ၿပီးေတာ့ နဂိုရ္ပံုစံ
ျပန္ျဖစ္သြားႏုိင္တယ္။ ဒါက အေျပာင္းအလဲအတြက္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈတစ္ခုပဲ။”
လႊတ္ေတာ္ပိုင္းကလည္း အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ဖ်က္ေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းေနေပမယ့္
အေရး ယူမႈေတြကို လက္ေတြ႔ေဆာင္ရြက္ရမယ့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းက
ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မရိွေသးဘူးလို႔လည္း အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္
ေဒါက္တာျမတ္ဉာဏစိုးက ေ၀ဖန္ပါတယ္။
“လႊတ္ေတာ္ေတြမွာ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈ
တုိက္ဖ်က္ေရးဥပေဒေတြကို ေရးဆဲြေနပါတယ္။ ေနာက္ ဆံုးအဆင့္ကို ေရာက္ေနပါၿပီ။
ဒီဥပေဒ ထြက္လာတဲ့အခါက်ေတာ့မွ အတည္ျပဳခ်က္က်တယ္။ ဘယ္လို
အေရးယူေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုတာက ရွိလာမွာပါ။ အခု က်ေနာ္တုိ႔ဆီမွာက ရွိေနတဲ့
ဥပေဒဟာ အဂတိလိုက္စားမႈ တုိက္ဖ်က္ေရးဥပေဒကေတာ့ ရွိပါတယ္။ ၁၉၅၀ ေက်ာ္- ၅၆
ေလာက္ တုန္းက ျပဌာန္းထားတာပါ။ ဒါေပမဲ့ အဲဒါေတြကို လိုတာေတြကို
ျဖည့္စြက္ၿပီးေတာ့ ဥပေဒ အသစ္ ေရးဆဲြေနပါတယ္။ ေနာက္တခ်က္အေနနဲ႔ကေတာ့
လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈ ျဖစ္စဥ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေမးခြန္းေတြ
ေမးျမန္းတာရွိပါတယ္။ အဲဒါကို ဘယ္လို အေရးယူေဆာင္ရြက္ထားမႈ ရွိမရွိဆိုတာကို
ေမးပါတယ္။ ေမးတဲ့အခါက်ေတာ့လည္း ျပည္ေထာင္စုအစိုးရဘက္ကေတာ့
သိပ္ရွင္းရွင္းလင္းလင္းေတာ့ ေျဖၾကားႏုိင္ျခင္း မရွိပါဘူးခင္ဗ်။”
အခုလိုမ်ဳိး လႊတ္ေတာ္ပိုင္းက ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ဥပေဒၾကမ္းဟာ အဂတိလိုက္စားမႈ
တိုက္ဖ်က္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္အတြက္ အေရးႀကီးၿပီးေတာ့ ဒီအေပၚမွာ သူတို႔အေနနဲ႔
ေစာင့္ၾကည့္ ေမွ်ာ္လင့္ထားတယ္ လို႔ Transparency International အဖဲြ႔ရဲ႕
အာရွေရးရာ ညႊန္ၾကားေရးမႉး Samantha Grant က ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။
“အခုလုပ္ေနတဲ့ အဂတိလိုက္စားမႈတို္က္ဖ်က္ေရး ဥပေဒမႈၾကမ္းဟာ ကမၻာအႏွံ႔
တိုင္းျပည္ေတြ မွာ ေဆာင္ရြက္သလိုပဲ ႏိုင္ငံတကာစံႏႈန္းျဖစ္ဖို႔ က်မတို႔
ေမွ်ာ္လင့္တႀကီး ေစာင့္ၾကည့္ေနပါတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ လြတ္လပ္ၿပီးေတာ့
စနစ္တက်ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ထားတဲ့ ကြ်မ္းက်င္သူေတြပါ၀င္တဲ့
အဂတိလိုက္စားမႈတို္ကဖ်က္ေရးေကာ္မရွင္မ်ိဳး ဖဲြ႔တာ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါဟာ
အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ ဖ်က္ေရးအတြက္ အေရးႀကီးဆံုးနဲ႔
ပထမဆံုးအဆင့္ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။”
အခုလို အဂတိလိုက္စားမႈေတြဟာ
ႏိုင္ငံေရးတင္မက စီးပြားဖ႔ံြၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔နဲ႔ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ကုန္
သြယ္ေရးလုပ္ငန္းေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ထိစပ္လုပ္ကိုင္လာႏိုင္ဖို႔အတြက္ပါ
ထိခိုက္မႈ ရိွတယ္လို႔ သံုးသပ္ၾကပါတယ္။
တျခားတဖက္မွာလည္း
ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ေျပာင္းလဲတယ္ဆိုေပမယ့္ ပံုစံသစ္ကို ယဥ္ေဟာင္းနဲ႔
သြားရသလိုျဖစ္တယ္လို႔ ဦးမင္းခင္က ေ၀ဖန္ပါတယ္။ အခုလို
အစီရင္ခံစာထုတ္ျပန္မႈအေပၚမွာ အာဏာပိုင္ေတြဘက္က အေရးယူ တုန္႔ျပန္ဖို႔လည္း
သူတို႔အေနနဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္တယ္လို႔ Transparency International
အဖဲြ႔ရဲ႕အာရွေရးရာ ညႊန္ၾကားေရးမႉး Samantha Grant က ေျပာပါတယ္။
“
ဒီ အစီရင္ခံဟာ အဂတိလိုက္စားမႈျပႆနာရိွေနတယ္။ တခုခု အေရးယူ
တုံ႔ျပန္ကိုင္တြယ္ရမယ္ ဆိုတာကို မီးေမာင္းထိုးျပတာပါ။
ျမန္မာအိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြ ဥပမာ မေလးရွား၊ အင္ဒိုနီးရွား အစိုးရတို႔
အေနနဲ႔ က်မတို႔ ရဲ႕ ဒီႏွစ္စဥ္ အစီရင္ခံစာကို သံုးၿပီးေတာ့ သူတို႔ရဲ႕
အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ဖ်က္ေရး အစီအစဥ္ေတြကို ဆန္းစစ္ေဆာင္ရြက္ပါတယ္။”
အခု Transparency အစီရင္ခံစာထဲ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေအာက္မွာေတာ့ ဆူဒန္ႏိုင္ငံ၊
အာဖဂနစၥတန္၊ ေျမာက္ကိုရီယားနဲ႔ ဆိုမားလီယားႏိုင္ငံေတြပဲ ရိွပါတယ္။
အေရွ႕ေတာင္အာရွ ပတ္၀န္းက်င္ႏိုင္ငံေတြထဲမွာဆုိရင္ အဂတိလိုက္စားမႈအေျခအေန
ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အဆိုးဆံုးလို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ အစီရင္ခံစာအတုိင္းဆိုရင္
ဒိန္းမတ္၊ ဖင္လန္၊ နယူးဇီလန္ႏုိင္ငံတို႔ကေတာ့ အမွတ္ ၉၀ နဲ႔ အဂတိ
လိုက္စားမႈအနည္းဆံုး အေပၚဆံုးအဆင့္ ႏိုင္ငံေတြျဖစ္ၾကပါတယ္။ အမွတ္အားျဖင့္
အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုကေတာ့ အမွတ္ ၇၃၊ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက အမွတ္ ၃၉ တို႔
ရရိွထားၾကပါတယ္။
Transparency International အဖဲြ႔ထုတ္ျပန္တဲ့ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္အတြင္း ကမၻာအႏွံ႔ အဂတိလိုက္စားမႈ အေျခအေန အစီရင္ခံစာထဲ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အမွတ္ ၁၅ မွတ္ေပးထားပါတယ္။ ႏိုင္ငံအလိုက္ တြက္မယ္ဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အေျခအေနအဆိုးဆံုးႏိုင္ငံ ေအာက္ဆံုးကaရတြက္ရင္ ၅ ႏိုင္ငံေျမာက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ အစိုးရသစ္တက္လာၿပီးေနာက္ အဂတိ လိုက္စားမႈေတြကို တိုက္ဖ်က္သြားမယ္လို႔ သမၼတဦးသိန္းစိန္က ကတိေပးခဲ့ေပမယ့္ လက္ေတြ႔လုပ္ဖို႔ ရာမွာ အခက္အခဲေတြ ရိွေနတယ္လို႔ ေလ့လာသူေတြက သံုးသပ္ပါတယ္။ တည္ဆဲဥပေဒအတိုင္း လက္ေတြ႔ ဘယ္လို အေကာင္အထည္ေဖာ္မလဲဆိုတဲ့ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး ကိစၥရပ္လည္း ျဖစ္တယ္ လို႔ ျမန္မာစီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္လည္းျဖစ္၊ စီးပြားေရးပညာရပ္ဆိုင္ရာ ကြ်မ္းက်င္သူလည္းျဖစ္တဲ့ ဦးမင္းခင္က ေျပာပါတယ္။
“အဂတိလုိက္စားမႈ တုိက္ဖ်က္မယ္ဆိုတဲ့ သူ႔ဆႏၵေပါ့ေနာ္-Political will-ေပါ့- ႏိုင္ငံေရးအရ လုပ္ခ်င္ တဲ့ ဆႏၵကို ယံုၾကည္ပါတယ္။ ႀကိဳးစားအားထုတ္ေနတယ္လို႔လည္း ေျပာလုိ႔ရတယ္။ သို႔ေသာ္ ျဖစ္ေျမာက္မႈက ေတာ္ေတာ္ေလး အားနည္းေသးတယ္။ လက္ေတြ႔ ေတြ႔လာရ တာက ေအာက္ေျခ တခ်ဳိ႕ေနရာေလးေတြမွာပဲ ထိေရာက္မႈရွိတာ ေတြ႔ရတယ္။ ေနာက္တခုက ဒီ လႊတ္ေတာ္ဘက္က ပိုၿပီးေတာ့ေတာင္မွ အစုိးရဘက္နဲ႔စာရင္ အဂတိလုိက္စားမႈကို ပိုၿပီးေတာ့ ထိထိေရာက္ေရာက္ - ကိုင္တြယ္ႏိုင္တယ္ ဆိုတာထက္ ေဖာ္ထုတ္႐ံုေပါ့ေလ- အစေလးေတြ ေဖာ္ ထုတ္႐ံုေလာက္ပဲ လုပ္ႏိုင္ေသးတယ္။ ဆိုေတာ့ ဒါကလည္း တရားဥပေဒစုိးမိုးေရးနဲ႔လည္း သြားတဲြေနတာကိုး။ တဲြေနေတာ့ အခုထိေတာ့ ထိထိေရာက္ေရာက္ ကိုင္တြယ္ႏုိင္ဖို႔ ကို ေျပာမယ္ဆိုရင္ လိုေတာ့ လုိေသးတယ္လို႔ ေျပာရမယ္ဗ်။”
အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္တဦးျဖစ္သူ ေဒါက္တာျမတ္ဉာဏစိုးကလည္း အစိုးရအေနနဲ႔ အဂတိလိုက္စားမႈေတြ တိုက္ဖ်က္သြားမယ္ဆိုေပမယ့္ တဘက္မွာ အေရးယူမႈေတြ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မေတြ႔ရဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။
“အရင့္အရင္ ေခတ္ေတြတုန္းကထက္စာရင္ေတာ့ အရင္ေခတ္နဲ႔ ျပန္ႏိႈင္းၾကည့္လုိက္ရင္ေတာ့ ေလ်ာ့ က်သြားဖြယ္ရာရွိတယ္လို႔ေတာ့ ေျပာလုိ႔ရပါတယ္။ အခုဆို တုိင္ၾကားဖို႔ ဖုန္းနံပါတ္ေတြ၊ ျပည္ထဲေရး ဝန္ႀကီးဌာနေပါ့ေနာ္။ အထူးစံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ဦးစီးဌာနကေနၿပီးေတာ့ ဆက္သြယ္တုိင္ၾကားဖို႔ ဖုန္းနံပါတ္ေတြကို ေန႔စဥ္ထုတ္ သတင္းစာေတြထဲမွာ ထည့္သြင္းၿပီးေတာ့ ေဖာ္ျပထားတာ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္တို႔ တခ်က္ ျပန္ၾကည့္ရမွာက ဒီလုိတုိင္ၾကားတဲ့ျဖစ္စဥ္ေတြ ဘယ္ႏွစ္ခု ရွိခဲ့ၿပီလဲ၊ ရွိခဲ့ၿပီးတဲ့ျဖစ္စဥ္ေတြေပၚမွာေရာ ဘယ္လို အေရးယူ ေဆာင္ရြက္မႈေတြ ရွိေနၿပီလဲ၊ လာဘ္ေပး လာဘ္ယူမႈအေပၚမွာ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ သက္ဆုိင္ရာ အဖဲြ႔အစည္းေတြ၊ ဝန္ထမ္းေတြကို ဘယ္လိုေတြ အေရးယူၿပီးၿပီလဲ ဆိုတာကိုေတာ့ ထုတ္ျပန္တဲ့အပိုင္းက သိပ္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မရွိေသးဘူးလို႔ ျမင္ရပါတယ္ခင္ဗ်။”
တကယ္ေတာ့ အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ဖ်က္ေရးဟာ လက္ရိွ သြားေနတဲ့ ျမန္မာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အတြက္ပါ အေရးႀကီးတယ္လို႔ အစိုးရဘက္ေရာ၊ လႊတ္ေတာ္ေရာ၊ ျမန္မာ့အေရးေလ့လာသူေတြကပါ ယူဆထားၾကတာပါ။ ဒါေၾကာင့္လည္း အဂတိလိုက္စားမႈ အေျခအေနဟာ အေျပာင္းအလဲအတြက္ကို စိန္ေခၚခ်က္တရပ္လိုျဖစ္ေနတယ္လို႔ ဦးမင္းခင္က ေျပာပါတယ္။
“ဆက္ဆံေရးဘက္မွာ ေျပာင္းလဲတာေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ေတြ႔တယ္။ ----သြားတယ္ ဆိုတာ မ်ဳိးထက္ ေစာင့္ၾကည့္တယ္ ဆိုတာမ်ဳိးေပါ့။ အဲဒါမ်ဳိး ပိုၿပီး ေျပာရမယ္ထင္တယ္။ တရားဥပေဒက လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္တဲ့ အေရးယူမႈ မရွိရင္ေတာ့ နည္းနည္းေလး ေျပာင္းသြားတဲ့ဟာေတာင္ မွ ျပန္ၿပီးေတာ့ နဂိုရ္ပံုစံ ျပန္ျဖစ္သြားႏုိင္တယ္။ ဒါက အေျပာင္းအလဲအတြက္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈတစ္ခုပဲ။”
လႊတ္ေတာ္ပိုင္းကလည္း အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ဖ်က္ေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းေနေပမယ့္ အေရး ယူမႈေတြကို လက္ေတြ႔ေဆာင္ရြက္ရမယ့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းက ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မရိွေသးဘူးလို႔လည္း အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ေဒါက္တာျမတ္ဉာဏစိုးက ေ၀ဖန္ပါတယ္။
“လႊတ္ေတာ္ေတြမွာ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈ တုိက္ဖ်က္ေရးဥပေဒေတြကို ေရးဆဲြေနပါတယ္။ ေနာက္ ဆံုးအဆင့္ကို ေရာက္ေနပါၿပီ။ ဒီဥပေဒ ထြက္လာတဲ့အခါက်ေတာ့မွ အတည္ျပဳခ်က္က်တယ္။ ဘယ္လို အေရးယူေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုတာက ရွိလာမွာပါ။ အခု က်ေနာ္တုိ႔ဆီမွာက ရွိေနတဲ့ ဥပေဒဟာ အဂတိလိုက္စားမႈ တုိက္ဖ်က္ေရးဥပေဒကေတာ့ ရွိပါတယ္။ ၁၉၅၀ ေက်ာ္- ၅၆ ေလာက္ တုန္းက ျပဌာန္းထားတာပါ။ ဒါေပမဲ့ အဲဒါေတြကို လိုတာေတြကို ျဖည့္စြက္ၿပီးေတာ့ ဥပေဒ အသစ္ ေရးဆဲြေနပါတယ္။ ေနာက္တခ်က္အေနနဲ႔ကေတာ့ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈ ျဖစ္စဥ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေမးခြန္းေတြ ေမးျမန္းတာရွိပါတယ္။ အဲဒါကို ဘယ္လို အေရးယူေဆာင္ရြက္ထားမႈ ရွိမရွိဆိုတာကို ေမးပါတယ္။ ေမးတဲ့အခါက်ေတာ့လည္း ျပည္ေထာင္စုအစိုးရဘက္ကေတာ့ သိပ္ရွင္းရွင္းလင္းလင္းေတာ့ ေျဖၾကားႏုိင္ျခင္း မရွိပါဘူးခင္ဗ်။”
အခုလိုမ်ဳိး လႊတ္ေတာ္ပိုင္းက ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ဥပေဒၾကမ္းဟာ အဂတိလိုက္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္အတြက္ အေရးႀကီးၿပီးေတာ့ ဒီအေပၚမွာ သူတို႔အေနနဲ႔ ေစာင့္ၾကည့္ ေမွ်ာ္လင့္ထားတယ္ လို႔ Transparency International အဖဲြ႔ရဲ႕ အာရွေရးရာ ညႊန္ၾကားေရးမႉး Samantha Grant က ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။
“အခုလုပ္ေနတဲ့ အဂတိလိုက္စားမႈတို္က္ဖ်က္ေရး ဥပေဒမႈၾကမ္းဟာ ကမၻာအႏွံ႔ တိုင္းျပည္ေတြ မွာ ေဆာင္ရြက္သလိုပဲ ႏိုင္ငံတကာစံႏႈန္းျဖစ္ဖို႔ က်မတို႔ ေမွ်ာ္လင့္တႀကီး ေစာင့္ၾကည့္ေနပါတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ လြတ္လပ္ၿပီးေတာ့ စနစ္တက်ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ထားတဲ့ ကြ်မ္းက်င္သူေတြပါ၀င္တဲ့ အဂတိလိုက္စားမႈတို္ကဖ်က္ေရးေကာ္မရွင္မ်ိဳး ဖဲြ႔တာ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါဟာ အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ ဖ်က္ေရးအတြက္ အေရးႀကီးဆံုးနဲ႔ ပထမဆံုးအဆင့္ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။”
အခုလို အဂတိလိုက္စားမႈေတြဟာ ႏိုင္ငံေရးတင္မက စီးပြားဖ႔ံြၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔နဲ႔ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ကုန္ သြယ္ေရးလုပ္ငန္းေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ထိစပ္လုပ္ကိုင္လာႏိုင္ဖို႔အတြက္ပါ ထိခိုက္မႈ ရိွတယ္လို႔ သံုးသပ္ၾကပါတယ္။
တျခားတဖက္မွာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ေျပာင္းလဲတယ္ဆိုေပမယ့္ ပံုစံသစ္ကို ယဥ္ေဟာင္းနဲ႔ သြားရသလိုျဖစ္တယ္လို႔ ဦးမင္းခင္က ေ၀ဖန္ပါတယ္။ အခုလို အစီရင္ခံစာထုတ္ျပန္မႈအေပၚမွာ အာဏာပိုင္ေတြဘက္က အေရးယူ တုန္႔ျပန္ဖို႔လည္း သူတို႔အေနနဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္တယ္လို႔ Transparency International အဖဲြ႔ရဲ႕အာရွေရးရာ ညႊန္ၾကားေရးမႉး Samantha Grant က ေျပာပါတယ္။
“ ဒီ အစီရင္ခံဟာ အဂတိလိုက္စားမႈျပႆနာရိွေနတယ္။ တခုခု အေရးယူ တုံ႔ျပန္ကိုင္တြယ္ရမယ္ ဆိုတာကို မီးေမာင္းထိုးျပတာပါ။ ျမန္မာအိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြ ဥပမာ မေလးရွား၊ အင္ဒိုနီးရွား အစိုးရတို႔ အေနနဲ႔ က်မတို႔ ရဲ႕ ဒီႏွစ္စဥ္ အစီရင္ခံစာကို သံုးၿပီးေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ဖ်က္ေရး အစီအစဥ္ေတြကို ဆန္းစစ္ေဆာင္ရြက္ပါတယ္။”
အခု Transparency အစီရင္ခံစာထဲ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေအာက္မွာေတာ့ ဆူဒန္ႏိုင္ငံ၊ အာဖဂနစၥတန္၊ ေျမာက္ကိုရီယားနဲ႔ ဆိုမားလီယားႏိုင္ငံေတြပဲ ရိွပါတယ္။ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ပတ္၀န္းက်င္ႏိုင္ငံေတြထဲမွာဆုိရင္ အဂတိလိုက္စားမႈအေျခအေန ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အဆိုးဆံုးလို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ အစီရင္ခံစာအတုိင္းဆိုရင္ ဒိန္းမတ္၊ ဖင္လန္၊ နယူးဇီလန္ႏုိင္ငံတို႔ကေတာ့ အမွတ္ ၉၀ နဲ႔ အဂတိ လိုက္စားမႈအနည္းဆံုး အေပၚဆံုးအဆင့္ ႏိုင္ငံေတြျဖစ္ၾကပါတယ္။ အမွတ္အားျဖင့္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုကေတာ့ အမွတ္ ၇၃၊ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက အမွတ္ ၃၉ တို႔ ရရိွထားၾကပါတယ္။
No comments:
Post a Comment
mr.kyaingtun@gmail.com