ဆည္းပူးေလ့လာ ႏိုင္ငံေရးပညာ အခန္း (၂)

ႏိုင္ငံေတာ္ (The State) ဆိုရာ၀ယ္ (အပိုင္း-၂)

ႏိုင္ငံေတာ္ဆိုင္ရာ သီအိုရီမ်ား

ႏိုင္ငံေတာ္ဆိုတဲ့ သေဘာတရားကို အနက္အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္မ်ားစြာ ရွိသလို၊ ႏိုင္ငံေတာ္ဆိုင္ရာ သီအိုရီမ်ားစြာလဲ ရွိပါတယ္။ ဒီသီအိုရီေတြရဲ႕ ျမစ္ဖ်ားခံလာမွဳေတြ၊ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္လာမွဳေတြနဲ႕ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအေပၚ သက္ေရာက္မွဳေတြကလဲ ကြဲျပားျခားနားပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ဆိုတာ လူ႕အဖြဲ႕ အစည္းနဲ႕ သီးျခားကြဲျပားေနတဲ့ အရာလား (သို႕မဟုတ္) လူ႕အဖြဲ႕အစည္းထဲကေန ေပၚထြက္လာတဲ့ အရာလား။ ႏိုင္ငံေတာ္ဆိုတာ အမ်ားျပည္သူရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ အရာလား (သို႕မဟုတ္) လူတစုနဲ႕ လူတန္းစားတခုကို ကိုယ္စားျပဳတာလား စတဲ့ ေမးခြန္းေတြရဲ႕ အေျဖေတြကို သီအိုရီတခုခ်င္းဆီက ကြဲျပားျခားနားစြာ အေျဖေပးထားၾကပါတယ္။

ႏိုင္ငံေတာ္ေပၚေပါက္လာျခင္းရဲ႕ သမိုင္းအစ (Origins of the State)နဲ႕ပတ္သက္ျပီး၊ social contract theory, evolutionary theory, divine rights theory နဲ႕ force theory ေလးမ်ိဳးရွိေၾကာင္း ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္အမ်ားစုက လက္ခံထားၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ အယ္ဒရူးေဟ၀ပ္ကေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ဆိုင္ရာ သီအိုရီေတြဟာ ေခတ္ျပိဳင္သီအိုရီေတြလို႕ သတ္မွတ္ျပီး၊ pluralist theory, capitalist theory, leviathan theory နဲ႕ patriarchal theory ေလးမ်ိဳးကို ေခတ္ျပိဳင္ ႏိုင္ငံေတာ္သီအိုရီမ်ားအျဖစ္ တင္ျပေရးသားခဲ့ပါတယ္။ လက္၀ဲႏိုင္ငံေရးကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္ျဖစ္တဲ့ Clyde Barrow ကေတာ့ Marxism, Neo-Marxism နဲ႕ Post-Marxism သီအိုရီသံုမ်ိဳးကုိ Critical theories of the State အျဖစ္ ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။

(၁) ႏိုင္ငံေတာ္ေပၚေပါက္လာျခင္း၏ သမိုင္းအစဆိုင္ရာ သီအိုရီမ်ား

(က) Social contract theory

social contract theory အရ ႏိုင္ငံေတာ္ဆိုတာ လူေတြ ဖန္တီးထားတဲ့ အင္စတီက်ဴးရွင္း တခုျဖစ္ပါတယ္။ တန္ခိုးရွင္ေတြက ဖန္ဆင္းထားတဲ့ အင္စတီက်ဴးရွင္း မဟုတ္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံေတာ္ဆိုတာ လူမွဳဆက္ႏြယ္မွဳေတြ၊ ဆက္စပ္မွဳေတြက တဆင့္ ေပၚထြက္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီသီအိုရီ သေဘာတရားေတြကို ႏိုင္ငံေရးဒႆနိကေဗဒပညာရွင္မ်ားျဖစ္တဲ့ Thomas Hobbes, John Locke နဲ႕ Rousseau တို႕က ေထာက္ခံအားေပးထားၾကပါတယ္။

Thomas Hobbes ရဲ႕ အဆိုအရ လူေတြက သူတို႕ဘာသာသူတို႕ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အစုအဖြဲ႕တခုကို သြားေရာက္ေပးအပ္ျပီး၊ ဒီအစုအဖြဲ႕ရဲ႕ အမိန္႕အာဏာေတြကို လိုက္နာရန္ သေဘာတူလက္ခံထားတဲ့အတြက္ supreme body နဲ႕ အမ်ားျပည္သူအၾကားမွာ social contract ျဖစ္တည္သြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ John Locke ရဲ႕ အျမင္အရ လူေတြဟာ သဘာ၀တရားက ေပးအပ္ထားတဲ့ အခြင့္အေရး (natural rights) ေတြ ျဖစ္တဲ့ လူ႕ဘ၀ျဖစ္တည္မွဳ၊ လြတ္လပ္မွဳ နဲ႕ ပိုင္ဆိုင္မွဳအခြင့္အေရးေတြကို ရယူခံစားၾကေပမယ့္၊ သဘာ၀တရားရဲ႕ ဥပေဒကို ျပန္ဆိုအသံုးခ်မယ့္ judicial agency မရွိတဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္ဆိုတဲ့ အင္စတီက်ဴရွင္းတရပ္ ေပၚထြက္လာတာျဖစ္ျပီး၊ social contract ႏွစ္ခု ျဖစ္တည္လာပါတယ္။ တခုကေတာ့ လူထုအၾကားမွာ ျဖစ္ျပီး၊ ေနာက္တခုကေတာ့ လူထုနဲ႕ အစိုးရအၾကားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ Rousseau ရဲ႕ အဆိုအရ လူတေယာက္ဟာ သူ႕ရဲ႕ အခြင့္အေရးေတြကို အမ်ားရဲ႕ သေဘာဆႏၵ (General will of the People) အတြက္ ဆံုးရွံဳးခံလိုက္တဲ့အခါ social contract ျဖစ္တည္လာပါတယ္။

နိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အေျခခံျဖစ္တည္မွဳဟာ လူထုရဲ႕ သေဘာထားဆႏၵျဖစ္ေၾကာင္း မီးေမာင္းထိုးျပ ထားတဲ့အတြက္ social contract theory ကို အေရးၾကီးတဲ့ သီအိုရီတခုျဖစ္ေၾကာင္း ေရးသားေဖာ္ျပၾကပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီသေဘာတရားမ်ားရဲ႕ အေျခခံျဖစ္ျပီး၊ ဘုရင္ဆီမွာ နတ္ဘုရားေတြက ေပးအပ္ထားတဲ့ divine rights ေတြ ရွိတယ္ဆိုတဲ့ အယူအဆေတြကို အဆံုးသတ္ေစခဲ့တဲ့ သီအိုရီတခုလဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သို႕ေပမယ့္ အခ်ိဳ႕ေသာ ႏိုင္ငံေရးဒႆနိကေဗဒ ပညာရွင္ေတြကေတာ့ ဒီသီအိုရီဟာ ႏိုင္ငံေတာ္ဆိုတာကို အဆံုးသတ္ခြင့္ကို ျပည္သူေတြဆီမွာ ေပးအပ္ထားတဲ့ သီအိုရီျဖစ္ျပီး၊ ပုန္ကန္ထၾကြမွဳေတြကို အားေပးထားတဲ့အတြက္ အႏၱရာယ္ရွိတဲ့ သီအိုရီတခုအျဖစ္ သတ္မွတ္ေျပာဆိုၾကပါတယ္။
(ခ) Evolutionary theory

ဒီသီအိုရီဟာ ႏိုင္ငံေတာ္ျဖစ္တည္မွဳသမိုင္းအစကို ေဖာ္ျပတဲ့ သီအိုရီေတြထဲမွာ သိပၸံနည္းက်အျဖစ္ဆံုး သီအိုရီတခုအျဖစ္ လူအမ်ားက လက္ခံထားတဲ့ သီအိုရီျဖစ္ပါတယ္။ ဒီသီအိုရီအရ ႏိုင္ငံေတာ္ဆိုတာ ကာလတခုမွာ ေပၚေပါက္ခဲ့တာ မဟုတ္ပဲ၊ ဒီလိုေပၚေပါက္လာဖို႕အတြက္လဲ အေၾကာင္းအရာ တခုတည္းက ျဖစ္ပြားေစခဲ့တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံေတာ္ျဖစ္တည္လာမွဳဟာ evolutionary process ေၾကာင့္ျဖစ္ျပီး၊ ျဖစ္ပြားေစခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းရင္း မ်ားစြာ ရွိပါတယ္။ ထင္ရွားတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြကေတာ့ လူသားေတြရဲ႕ လူမွဳသဘာ၀၊ ေသြးသားေတာ္စပ္မွဳႏွင့္ ေဆြမ်ိဳးနီးစပ္ျဖစ္မွဳမ်ား၊ ဘာသာေရး ကိုးကြယ္ ယံုၾကည္မွဳ၊ စစ္အင္အား၊ စီးပြားေရးအက်ိဳးခံစားခြင့္ နဲ႕ ႏိုင္ငံေရးအရ ယံုၾကည္ခ်က္ တစံုတရာရွိမွဳ စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

(ဂ) Divine right theory

Divine Right Theory ရဲ႕ အေျခခံသေဘာတရားကေတာ့ ဘုရားသခင္ဟာ အခ်ိဳ႕လူေတြကို အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ေပးထားတယ္ ဆိုတာပါပဲ။ ဒါကို "divine right of kings" လို႕လဲ ေခၚေ၀ၚပါတယ္။ သီအိုရီအရ ဘုရင့္ေနျပည္ေတာ္ရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ဟာ ဘုရားသခင္ဆီက တိုက္ရိုက္ဆင္းသက္လာတဲ့အတြက္၊ ဘုရင္ေတြအေနနဲ႕ ဘုရားသခင္အေပၚမွာသာ တိုက္ရိုက္တာ၀န္ခံမွဳရွိရမွာ ျဖစ္ျပီး၊ ျပည္သူလူထုက အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ေပးအပ္တဲ့ ဆႏၵသေဘာထားဟာ အေရးမၾကီးဘူးလို႕ ဆိုထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘုရင္ကို ဖယ္ရွားရန္ၾကိဳးစားတာ၊ ဘုရင့္အာဏာကို ကန္႕သတ္ဖို႕ၾကိဳးစားတာေတြဟာ ဘုရားသခင္ရဲ႕ ဆႏၵနဲ႕ မကိုက္ညီတဲ့အတြက္ ၾကီးမားေသာ ျပစ္မွဳေျမာက္တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ဒီသီအိုရီဟာ ႏိုင္ငံအုပ္ခ်ဳပ္မွဳနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ကာလရွည္လ်ားစြာ အသံုးျပဳခဲ့တဲ့ doctrine ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီသီအိုရီကို (၁၆၈၈-၈၉) ခုႏွစ္ Glorious Revolution ကာလမွာ အဂၤလန္ႏိုင္ငံမွာ စြန္႕ပယ္ခဲ့ျပီး၊ အေမရိကန္နဲ႕ ျပင္သစ္ ေတာ္လွန္ေရးေတြအျပီးမွာ ဒီသီအိုရီရဲ႕သေဘာတရားေတြ တစတစ အားနည္းလာခဲ့ရာက ၂၁ရာစု အစပိုင္းမွာေတာ့ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြအားလံုးက အသံုးျပဳျခင္း လံုး၀မရွိေတာ့ပါဘူး။

(ဃ) Force theory

ဒီသီအိုရီက ႏိုင္ငံေတာ္ဆိုတာ အင္အားျပိဳင္ဆိုင္မွဳရဲ႕ ရလဒ္အျဖစ္ ေပၚထြက္လာတယ္လို႕ အဆိုျပဳထားပါတယ္။ ဒီသီအိုရီအရ ေရွးေခတ္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ အင္အားၾကီးမားမွဳက အလြန္ အေရးၾကီးပါတယ္။ ကိုယ္ကာယအားၾကီးသူေတြဟာ သူ႕အနီးမွာ လူအမ်ား၀န္းရံခစားလာေအာင္ ျပဳလုပ္ႏိုင္ျပီး၊ အာဏာတည္ေဆာက္လို႕ရပါတယ္။ ယွဥ္ျပိဳင္တိုက္ခိုက္အႏိုင္ယူတဲ့နည္းလမ္းနဲ႕ လူမ်ိဳးစုေတြရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္သူ အၾကီးအကဲေတြ ေပၚထြက္လာပါတယ္။ လူမ်ိဳးစုတခုနဲ႕ တခုတိုက္ခိုက္တဲ့ အခါမွာလဲ အင္အားၾကီးသူေတြက အင္အားနည္းသူေတြကို လႊမ္းမိုးအႏိုင္ယူႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႕ စစ္ပြဲေတြ ေပၚထြက္လာျပီး၊ မင္းဧကရာဇ္ေတြ၊ နန္းေတာ္ေတြ ေပၚထြက္လာပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ဆိုတာကို အႏိုင္ရတဲ့ လူမ်ိဳးစုရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္က သူအုပ္ခ်ဳပ္သိမ္းပိုက္ထားတဲ့ နယ္ေျမကို အေျခခံျပီး တည္ေထာင္ ပါတယ္။ ဒီလိုတည္ေထာင္ျပီးတဲ့အခါ နယ္ေျမေတြ စုစည္းသိမ္းပိုက္ခ်ိန္တုန္းက အသံုးျပဳခဲ့တဲ့ စစ္အင္အားကို အသံုးခ်ျပီး ျပည္သူ႕ေရးရာေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဒီလိုသ႑ာန္နဲ႕ ေပၚေပါက္လာတဲ့ ႏိုင္ငံေတြအခ်င္းခ်င္း တခုနဲ႕တခုအသိအမွတ္ျပဳရာက ႏိုင္ငံေတာ္တရပ္အျဖစ္ ဆက္လက္တည္ျမဲသြားပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ေပၚေပါက္လာျခင္းရဲ႕ သမိုင္းအစကို supreme force အျဖစ္ ဒီသီအိုရီက သတ္မွတ္ထားပါတယ္။

အခုဆက္လက္ျပီး ေခတ္ျပိဳင္သီအိုရီမ်ားကို ေဖာ္ျပပါမယ္။

(၂) ေခတ္ျပိဳင္သီအိုရီမ်ား

(က) Pluralist theory

လူ႕အဖြဲ႕အစည္းဆိုင္ရာ သီအိုရီ (Theory of society) ရွဳေထာင့္ကၾကည့္မယ္ဆိုရင္ Pluralism သေဘာတရားက လစ္ဘရယ္ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတြမွာ အာဏာခြဲေ၀မွဳ က်ယ္ျပန္႕သြားေၾကာင္း ေဖာ္ညြန္းထားပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ဆိုင္ရာ သီအိုရီ အေနနဲ႕ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ Pluralism သေဘာတရားက ႏိုင္ငံေတာ္ေတြမွာ အုပ္စုတစုစုကို ဘက္လိုက္မွဳမရွိေၾကာင္း အဆိုျပဳထားပါတယ္။ Schwarzmantel က Pluralism သီအိုရီအရ ႏိုင္ငံေတာ္ဆိုတာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ ေက်းကၽြန္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဒီသီအိုရီမွာ assumption ႏွစ္ခုရွိပါတယ္။ ပထမတခုက ႏိုင္ငံေတာ္ဆိုတာ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ခံထားရတဲ့ အစိုးရရဲ႕ လက္ေအာက္မွာ ရွိျပီး၊ ေရြးေကာက္ တင္ေျမွာက္ျခင္း မခံထားရတဲ့ state bodies ေတြျဖစ္တဲ့ စစ္တပ္၊ ရဲ၊ ျပည္သူ႕၀န္ထမ္းနဲ႕ တရားစီရင္ေရး၀န္ထမ္းေတြဟာ ႏိုင္ငံေရးအရ neutral ျဖစ္ရပါမယ္။ ဒုတိယတခုကေတာ့ ဒီမိုကေရစီျဖစ္စဥ္ဟာ ထိေရာက္မွဳရွိရမွာျဖစ္ျပီး၊ အမ်ားျပည္သူက ေရြးခ်ယ္လိုက္တဲ့ အစိုးရရဲ႕ political direction အတိုင္း ႏိုင္ငံေတာ္က လိုက္နာက်င့္သံုးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီသေဘာတရားေတြအေပၚမွာ အေျခခံျပီး၊ neopluralist theory of the state ကို ေဖာ္ထုတ္သူေတြလဲ ရွိလာပါတယ္။ Robert Dahl, Charles Lindblom နဲ႕ J. Galbraith စတဲ့ သေဘာတရားေရးရာ ပညာရွင္မ်ားက ေခတ္သစ္စက္မွဳႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ျဖစ္တည္မွဳေတြဟာ ပိုမို ရွဳပ္ေထြးျပီးလာေၾကာင္း လက္ခံယံုၾကည္လာခဲ့ၾကပါတယ္။ neopluralists ေတြက စက္မွဳႏိုင္ငံေတြရဲ႕ အစိုးရနဲ႕ ဆက္ႏြယ္ပတ္သက္မွဳေတြမွာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြဟာ အျခားအုပ္စုေတြထက္ပိုျပီး အခြင့္ထူးခံ အေျခအေနေတြ ျဖစ္လာေၾကာင္း သတိျပဳမိလာၾကပါတယ္။ (၁၉၇၇) ခုႏွစ္မွာ ထုတ္ေ၀ခဲ့တဲ့ In Politics and Markets ဆိုတဲ့ စာအုပ္ထဲမွာ Charles Lindblom က ဘယ္လိုအေတြးအေခၚနဲ႕ အိုင္ဒီေရာ္ေလာ္ဂ်ီေတြရွိတဲ့ အစိုးရေတြကိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ေငြရွင္ေၾကးရွင္ေတြျဖစ္တဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြက တစံုတရာ လႊမ္းမိုးမွဳ ရွိလာေၾကာင္း ေထာက္ျပေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။

(၂) Capitalist theory

(၁၉၆၉) ခုႏွစ္မွာ ထုတ္ေ၀ခဲ့တဲ့ The State in Capitalist Society ဆိုတဲ့ စာအုပ္ထဲမွာ စာေရးသူ Miliband က ႏိုင္ငံေတာ္ဆိုတာ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ လူတန္းစားရဲ႕ ေအးဂ်င့္တခုသာျဖစ္ေၾကာင္း ဆိုထားခဲ့ျပီး၊ အုပ္ခ်ဳပ္သူလူတန္းစားကို ေရြးခ်ယ္ရာမွာ အခြင့္ထူးခံလူေတြနဲ႕ အခြင့္ထူးခံ မဟုတ္သူေတြကို အခ်ိဳးက်က် ေရြးခ်ယ္ထားျခင္း မရွိတာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ဟာ အရင္းရွင္စနစ္ကို ဘက္လိုက္တဲ့ အင္စတီက်ဴရွင္းတခု ျဖစ္သြားရေၾကာင္း ဆိုထားပါတယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူတန္းစားထဲမွာ အရင္းရွင္လူတန္းစားရဲ႕ ကိုယ္စားလွယ္ေတြလို႕ ဆိုႏိုင္တဲ့ ဗ်ဴရိုကရက္အရာရွိမ်ား၊ ဘဏ္လုပ္ငန္းရွင္မ်ား၊ စီးပြားေရးသမားမ်ား စတာေတြ အမ်ားအျပား ပါ၀င္ေနခဲ့ရင္ ႏိုင္ငံေတာ္ဟာ အရင္းရွင္စနစ္ကို ဘက္လိုက္တဲ့ ေအးဂ်င့္တခုျဖစ္သြားႏိုင္ေၾကာင္း ဆိုခဲ့ပါတယ္။

(၁၉၆၈) ခုႏွစ္မွာ ထုတ္ေ၀ခဲ့တဲ့ Political Power and Social Classes စာအုပ္ကို ေရးသားခဲ့တဲ့ Poulantzas ကေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ဟာ အလုပ္သမားလူတန္းစားကို ဒီမိုကရက္စီအခြင့္အေရးမ်ား တိုးခ်ဲ႕ေပးအပ္ျခင္း၊ လူမွဳဖူလံုေရး ၀န္ေဆာင္မွဳမ်ား ေပးအပ္ျခင္း စတဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူးေတြ ရရွိေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးျပီး၊ အရင္းရွင္လူတန္းစားကို အလုပ္သမားလူတန္းစားက ေတာ္လွန္ဆန္႕က်င္ျခင္း မျပဳေစရန္ ထိန္းသိမ္းထားေပးတယ္လို႕ ဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဒီနည္းနဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္ဟာ အရင္းရွင္စနစ္ရဲ႕ ေရရွည္ အက်ိဳးစီးပြားကို ကာကြယ္ေပးတယ္လို႕ ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။

(၃) Leviathan theory

ဒီသီအိုရီရဲ႕ အေျခခံသေဘာတရားကေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ဆိုတာရဲ႕ အခန္းက႑ၾကီးထြားလာတဲ့အခါ လူတဦးခ်င္းစီရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႕ စီးပြားေရးရာ လံုျခံဳေရးကို ျခိမ္းေခ်ာက္ႏိုင္တယ္လို႕ ဆိုတာပါတယ္။ ဒီသီအိုရီကို ေမာ္ဒန္ႏိုင္ငံေရးမွာ New Right theory ဆက္စပ္ႏိုင္ပါတယ္။ New Right သီအိုရီကို လက္ခံသူမ်ားက ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ပါ၀ါတစထက္တစ ၾကီးမားလာရျခင္းဟာ demand-side နဲ႕ supply-side pressures ေတြေၾကာင့္လို႕ ဆိုထားျပီး၊ စီးပြားေရးရာ လံုျခံဳေရးကို ထိခိုက္ႏိုင္ေၾကာင္း ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။ သူတို႕ရဲ႕ အဆိုအရ Demand-side pressures ေတြဟာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကေန ေမြးဖြားလာတာျဖစ္ျပီး၊ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေရြးေကာက္ တင္ေျမွာက္တဲ့ ဒီမိုကေရစီ စနစ္ကေန ေပၚထြက္လာတာျဖစ္ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အေရြးခံရဖို႕အတြက္ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြဟာ အစိုးရအသံုးစရိတ္ေတြ တိုးျမွင့္ေရး၊ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ား အတြက္ social welfare programs မ်ား တိုးျမွင့္ခ်မွတ္ေရး စတာေတြကို ကတိေပးၾကပါတယ္။ ေရရွည္မွာက်ေတာ့ ဒီမူ၀ါဒေတြဟာ အခြန္တိုးျမွင့္ေကာက္ခံရျခင္းနဲ႕ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမွဳ ျမင့္တက္ လာျခင္းေတြကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ Supply-side pressures ေတြကေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အင္စတီက်ဴရွင္းေတြနဲ႕ ၀န္ထမ္းေတြဆီကေန ေပၚထြက္လာတာျဖစ္ပါတယ္။

(၄) Patriarchal theory

Patriarchy ဆိုတာကို တိုက္ရိုက္ဘာသာျပန္ဆိုရင္ ဖခင္မွ အုပ္စိုးျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ မိသားစုတြင္းမွာ ဖခင္နဲ႕ ခင္ပြန္းေတြက ကေလးေတြနဲ႕ ဇနီးသည္ေတြကို ဦးေဆာင္ျပီး၊ ကေလးေတြနဲ႕ ဇနီးသည္ေတြက ဖခင္နဲ႕ ခင္ပြန္းေတြကို အရိုအေသေပး လိုက္နာရတဲ့ ေနာက္လိုက္ေတြ ျဖစ္ေနရင္ ဒီမိသားစုမွာ Patriarchal စနစ္က်င့္သံုးေနျပီလို႕ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအေနနဲ႕မွာေတာ့ Patriarchy ဆိုတာကို အမ်ိဳးသားမ်ားက အုပ္စိုးျခင္းလို႕ သတ္မွတ္ပါတယ္။ ဆိုရွယ္လစ္အမ်ိဳးသမီး၀ါဒီ (Socialist Feminists) ေတြက Patriarchy နဲ႕ အရင္းရွင္စနစ္ (Capitalism) ကို လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကို စိုးမိုးေနတဲ့ စနစ္ဆိုးႏွစ္ရပ္အျဖစ္ ရွဳျမင္သံုးသပ္ၾကပါတယ္။ Radical Feminists ေတြက အမ်ိဳးသားေတြ ဦးေဆာင္အုပ္စိုးေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္မွာ က်ားမတန္းတူညီမွ်မွဳ မရွိႏိုင္ေၾကာင္းနဲ႕ က်ားမခြဲျခားမွဳဟာ စနစ္တက် ပံုသြင္းထားမွဳရွိေနေၾကာင္း ရွဳျမင္ၾကပါတယ္။

လက္၀ဲအမ်ိဳးသမီး၀ါဒီေတြက အစဥ္အလာဓေလ့ထံုးစံေတြအရ အမ်ိဳးသားေတြဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြကို သမီးေတြ၊ ဇနီးသည္ေတြ၊ မိခင္ေတြအျဖစ္ အိမ္မွဳကိစၥတာ၀န္ေတြ၊ မိသားစုတာ၀န္ေတြထဲမွာ ႏွစ္ျမွဳပ္ထားၾကျပီး၊ ႏိုင္ငံေရးနဲ႕ စီးပြားေရးရာေတြမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ပါ၀ါၾကီးထြားလာမွဳကို ပိတ္ဆို႕ေလ့ရွိေၾကာင္းနဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္ကို အမ်ိဳးသားေတြက အုပ္စိုးခြင့္ရေရးကိုသာ လုပ္ေလ့ရွိေၾကာင္း ယံုၾကည္လက္ခံထားၾကျပီး၊ ႏို္င္ငံေတာ္ဆိုတာကို အမ်ိဳးသားေတြကပဲ operate လုပ္ေနခဲ့ရင္ အမ်ိဳးသားေတြအတြက္ပဲ လုပ္ေဆာင္မွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အမ်ိဳးသမီးေတြအေနနဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အခန္းက႑ကို လက္ခံစရာ မလိုအပ္ေၾကာင္း ေထာက္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။

(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)

ခင္မမမ်ိဳး (၁၃၊ ၁၀၊ ၂၀၁၂)