ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ
ခံုရံုး တရားသူၾကီးကိုးဦးအား အေရးယူ ဖိအားေပး နုတ္ထြက္ေစလိုက္ ျပီး ေနာက္
လႊတ္ေတာ္သည္ ဥပေဒစနစ္တစံုလံုးကိုပါ အနွစ္သာရအားျဖင့္ ဖ်က္သိမ္းေတာ့မည့္
စိုးရိမ္ဘြယ္အေနအထားမ်ားအား ေတြ႕ျမင္ေနရ သည္။ ျမန္မာနိုင္ငံသည္ ငါးပါးသာမက
သံဃာစင္ပါ ေမွာက္ပါေတာ့မည္။ အဘယ္ေၾကာင့္နည္း။
လႊတ္ေတာ္တရပ္ျခင္းစီက ဖြဲ႕စည္းလိုက္သည့္ ေကာ္မတီ မ်ားသည္ ျပည္ေထာင္စု အဆင့္မရွိေၾကာင္း တိုင္းျပည္၏ အျမင့္ဆံုး ခံုရံုး က ခ်မွတ္လိုက္ေသာ စီရင္ခ်က္မွာ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒအရ အတည္ျဖစ္ေနပါလွ်က္ ဤဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို မလိုက္နာဘဲ လႊတ္ေတာ္သည္ ၄င္း၏ ေကာ္မတီမ်ားအား ျပည္ေထာင္စု အဆင့္ျဖင့္ ဇြတ္အတင္းက်င့္သံုးေစလွ်င္၊ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ဥပေဒစနစ္အား အေျခခံအားျဖင့္ ဖ်က္သိမ္းျပီးရာ ေရာက္သြားေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
ဖြဲ႕စည္းပံုဆိုင္ရာခံုရံုးတရားသူၾကီးအားလံုး နုတ္ထြက္သြားျပီ ျဖစ္သျဖင့္ ၄င္းတို႕ခ်မွတ္ထားခဲ့ေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မွာ အလိုအေလွ်ာက္ ပ်က္ျပယ္သြားျပီဟူ၍ လႊတ္ေတာ္အမတ္တဦး
ျဖစ္သူ ဦးသိန္းညြန္႕က ေျပာဆိုသြား ခဲ့ေၾကာင္း ဘီဘီစီက စက္တဘၤာလ (၆) ရက္ေန႕ တြင္ အသံလႊင့္သြားခဲ့သည္။ ဤအတိုင္းပင္ လႊတ္ေတာ္အမတ္အမ်ားစုကလည္း ထင္မွတ္
ေနၾကပံုရသည္။ ယင္းအခ်က္မွာ လံုး၀ လြဲမွား ေနပါသည္။ ယင္းကို သာမန္လူထုမ်ား နားလည္နိုင္ရန္မွာ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ဥပေဒစနစ္ကို ျပန္လည္ေလ့လာဘို႕ လိုပါမည္။
ကမၻာတြင္ အဓိကအားျဖင့္ ဥပေဒစနစ္နွစ္ခုသာ ရွိပါသည္။ အဂၤလိပ္ဘာသာအားျဖင့္ Common Law နွင့္ Civil Law ဥပေဒ စနစ္မ်ား ဟူ၍ေခၚသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံသည္ ျဗိတိသွ် ကိုလိုနီ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ ေနခဲ့ ရစဥ္အတြင္း ကြန္မြန္းေလာ Common Law ဥပေဒ စနစ္ကို အေမြဆက္ခံခဲ့သည္။ နယ္ခ်ဲ႕စနစ္ကို မည္သူမွ် မၾကိဳက္ၾကပါ။ သို႕ရာတြင္ နယ္ခ်ဲ့စနစ္ေအာက္မွ ရရွိခဲ့ေသာ ကြန္မြန္းေလာ ဥပေဒစနစ္ကို မူ ျမန္မာနိုင္ငံ သမိုင္းတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအပါအ၀င္ မည္သည့္ နိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္၊ မည္သည့္ ဥပေဒ ပညာ ရွင္ ကမွ် တိုက္ခိုက္ေျပာဆိုခဲ့ျခင္း မရွိ၊ ယေန႕တိုင္ တန္ဘိုးထားကာ လက္ခံက်င့္သံုးေနဆဲျဖစ္သည္။
ကြန္မြန္းေလာ ဥပေဒစနစ္၏ေၾကာရိုးၾကီးမွာ တရားစီရင္ေရးနွင့္ ၄င္းကစီရင္လိုက္သည့္ စီရင္ထံုးမ်ားျဖစ္သည္။ ဘက္နွစ္ဘက္အျငင္း ပြားၾကေသာ မႈခင္းမ်ား အားလံုးတြင္ တရား သူၾကီ သည္ ဘယ္ဘက္ကမွ မေနဘဲ အလယ္မွာတည့္ တည့္ရပ္ ခါ တရားရံုး ေရွ႕တြင္ တင္ျပလာေသာ သက္ေသ အေထာက္အထားမ်ားအေပၚအေျခခံျပီး မႈခင္းမ်ား ကို ဆံုးျဖတ္ ၾကရသည္။ သက္ဆိုင္ရာမႈခင္းမ်ားတြင္ အျမင့္ဆံုး တ၇ားရံုးၾကီးမ်ား၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားကို စီရင္ထံုးမ်ား အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္မွတ္တမ္းတင္ျပီး တရိုတေသ ေလးစားလိုက္နာက်င့္ သံုးၾက ရသည္။ အျမင့္ဆံုးတ၇ားရံုးၾကီး တရံုး၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အေပၚ ဥပေဒအေၾကာင္း အရာအရ တူညီေသာ မႈခင္းအသစ္တရပ္တြင္ ေနာက္ထပ္ စီရင္ထံုးအသစ္ထြက္ေပၚလာျပီး ျပင္ဆင္ဆံုးျဖတ္မႈမျပဳမခ်င္း ပထမ စီရင္ထံုးကို တျပည္လံုးလက္ခံ က်င့္သံုးၾကရသည္။
စီရင္ခ်က္ခ်မွတ္ျပီးေနာက္ အဆိုပါခ်မွတ္သူ တရားသူၾကီးမ်ားနုတ္ထြက္သြားရုံမွ်၊ (သို႕မဟုတ္) ေသဆံုးသြားရံုမွ်ျဖင့္ ၄င္းတို႕ ခ်မွတ္ ခဲ့သည့္ စီရင္ခ်က္ပ်က္ျပယ္သြားျပီဟူ၍ ကမၻာ တျခမ္း နီးပါး ကြန္မြန္းေလာ ဥပေဒစနစ္ ကို က်င့္သံုးလွ်က္ရွိ ေသာ မည္သည့္ နိုင္ငံက မွ် လက္ခံမည္ မဟုတ္ပါ။ ရယ္ေမာေလွာင္ေျပာင္ဘြယ္ ပင္ ျဖစ္ပါဦးမည္။ ဥပေဒ နယ္ပယ္တြင္ Living by the dead ဟူေသာ စကားလံုးပင္ ရွိပါ ေသးသည္။ “ ေသသြားသူတို႕ကို အေျချပဳ၍ ရွင္သန္ျခင္း” ဟူေသာ အဓိပၸါယ္ ရွိသည္။ ဆိုလိုသည္မွာ စီရင္ခ်က္ ခ်မွတ္လိုက္ေသာ တရားသူၾကီးမ်ား ကြယ္လြန္သြားခဲ့ၾကျပီ ျဖစ္ေသာ္လည္း ၄င္းတို႕ခ်မွတ္လိုက္သည့္ စီရင္ခ်က္မ်ားအား (ေနာက္ ထပ္ စီရင္ထံုး အသစ္တခု မထြက္မျခင္း) ေလးစား လိုက္နာက်င့္သံုး ၾကရျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ဤသည္မွာ ကြန္မြန္းေလာ ဥပေဒစနစ္၏ အေျခခံ ေၾကာရိုးၾကီးျဖစ္သည္။
ျမန္မာနိုင္ငံသမိုင္းကို ျပန္ၾကည့္ပါ။ လြတ္လပ္ေရးရျပီးေနာက္ ကြန္မြန္းေလာ ဥပေဒစနစ္၏ အေျခခံေၾကာရိုးၾကီးကို အားေကာင္းစြာ ေဖၚေဆာင္ခဲ့သည္။ လြတ္လပ္သည့္တရားစီရင္ေရး စနစ္က်င့္သံုးခြင့္ရခဲ့သည့္ ၁၉၄၈ မွ ၁၉၆၂ ခုနွစ္အတြင္း ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ဥပေဒ စနစ္ကို အာရွနိုင္ငံမ်ားက ေလးစားၾကရျပီး စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳးမႈကို ကြန္မြန္းေလာဥပေဒစနစ္က မ်ားစြာ က်ားကန္ေပးခဲ့သည္။ ၁၉၆၂ တြင္ စစ္အာဏာသိမ္းခံခဲ့ရျပီးေနာက္ ဗို္လ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းသည္ နိုင္ငံေရးစနစ္တစံု လံုးကို ဖ်က္ဆီးခဲ့ေသာ္လည္း ကြန္မြန္းေလာ ဥပေဒ စနစ္ ကို မထိပါးခဲ့။ ယခုအခ်ိန္အထိ ဆက္လက္ရွင္သန္ က်င့္သံုးေနဆဲျဖစ္သည္။ ဗို္လ္ခ်ဳပ္ေန၀င္း ဖ်က္ဆီးခဲ့သည္မ်ားအနက္ အေျခခံၾကီးတရပ္မွာ လြတ္လပ္ေသာ တရားစီရင္ေရး ျဖစ္သည္။
ျမန္မာနိုင္ငံအား ေဟာင္ေကာင္နွင့္ နိုင္းယွဥ္ၾကည့္ပါ။ ေဟာင္ေကာင္သည္လည္း ျဗိတိသွ် ကိုလိုနီေအာက္တြင္ ေနခဲ့ရျပီး စီးပြားေရးအရ ေတာင့္တင္းလာသျဖင့္ အာရွက်ားေလးေကာင္ စာရင္း တြင္ ထည့္သြင္း ျခင္းခံခဲ့ရသည္။ ၁၉၉ရ ခုနွစ္တြင္ တရုပ္ျပည္မ ၾကီးနွင့္ ေပါင္းသြားျပီးေနာက္ပိုင္း ေဟာင္ေကာင္၏ စီးပြားေရးအားကို ရွန္ဟုိင္းနွင့္ နိုင္းယွဥ္ၾကည့္ၾက သည္။ ရွန္ဟုိင္းသည္ ျမိဳ႕အလြန္ၾကီး ေသာေၾကာင့္ စီးပြားေရးထုထည္မွာမူ ေဟာင္ေကာင္ထက္ ပိုၾကီးသည္။ သို႕ရာတြင္ စီးပြားေရး၌ အားေကာင္းထက္ျမက္မႈအရ ေဟာင္ေကာင္ကို မမွီဟု သံုးသပ္ၾကသည္။ အဘယ္ ေၾကာင့္ နည္းဟု အေျဖ ရွာေသာအခါ ေဟာင္ေကာင္တြင္ ကြန္မြန္းေလာ ဥပေဒ စနစ္အေျခခံ၌ လြတ္လပ္ေသာ တရားစီရင္ေရးစနစ္ က်င့္သံုးနုိင္မႈကို ေတြ႕ခဲ့ ၾကသည္။ ေဟာင္ေကာင္ တကၠသိုလ္အား အာရွတိုက္ ၌ အေကာင္းဆံုးတကၠသိုလ္ အျဖစ္ပင္ သတ္မွတ္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။
ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ လႊတ္ေတာ္နွင့္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ ခံုရံုးအၾကားျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ အျငင္းပြား မႈ အေပၚအေျခခံကာ ခံုရံုးက ခ်မွတ္ခဲ့ေသာ စီရင္ခ်က္သည္အလိုအေလွ်ာက္ ပ်က္ျပယ္ျခင္း ရွိ မရွိ အၾကီးမားဆံုး ဥပေဒျပသနာ ေပၚလွ်က္ရွိသည္။ ယင္းနွင့္ စပ္လွ်ဥ္း၍ ေဟာင္ေကာင္တကၠသိုလ္ ဥပေဒပညာဌာနမွ ပါေမာကၡ Simmon Young က ေအာက္ပါ အတိုင္းသံုးသပ္သည္။
“ တကယ္လို ့လႊတ္ေတာ္အေနနဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပံုဆိုင္ရာခံုရံုးရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို မေၾကနပ္ရင္ ကြန္မြန္းေလာ ဥပေဒစနစ္ အရ သက္ဆိုင္ ရာ ဥပေဒကိုျပင္ျပီး ( တရားရံုးနဲ႕ေဆြးေႏြးညွိနိုင္း တဲ့ အေျခခံမွာ) အမႈကို ေနာက္တခါျပန္စီရင္၊ ဒါမွ မဟုတ္ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒ ကို ျပင္ဘို ့သာရွိတယ္။ ကြန္မြန္းေလာ ဥပေဒစနစ္အရ ဆုိရင္ တရားသူၾကီးေတြ ေျပာင္းလဲသြားေပ မယ့္ တရားရံုးရဲ႕စီရင္ ခ်က္ က မေျပာင္းဘူး။ ဆက္လက္တည္ရွိေနတယ္။ ဒါကို ေျပာင္းနိုင္ဘို႕ဆိုရင္ သင့္ေတာ္တဲ့ မႈခင္းတခုမွာ ဥပေဒနဲ႕အညီဖြဲ႕စည္း ထားတဲ့ တရားရံုးတခုက တရားစီရင္ေရးဆိုင္ရာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္တခု ထပ္မံခ်မွတ္ဘို႕လိုအပ္မွာျဖစ္တယ္။”
စာေရးသူသည္ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ကြန္မြန္းေလာ ဥပေဒစနစ္ေနာက္ခံ၌ လက္ရွိ ေပၚေပါက္လွ်က္ရွိေသာ ဤဥပေဒေရးရာ ျပသနာ ၾကီးနွင့္ စပ္လွ်ဥ္း၍ နိုင္ငံတကာမွ ဥပေဒပညာရွင္မ်ား ထံ ထပ္မံခ်ည္းကပ္ေလ့လာပါသည္။ ဆြီဒင္ နိုင္ငံ စေတာ့ဟုမ္း တကၠ သိုလ္ ဥပေဒပညာဌာနမွ နိုင္ငံတကာ ဥပေဒပါေမာကၡ ေဒါက္တာ ေဒးဗစ္ ဖစ္ရွာနွင့္ အဂၤလန္နိုင္ငံတြင္ အေျခစိုက္ ေနထိုင္လွ်က္ ရွိေသာ ၀တ္လံုေတာ္ရ နွင့္ ဥပေဒပညာရွင္ တဦး (အိုင္ယာလန္နိုင္ငံေျမာက္ပိုင္း၏ ဥပေဒေကာ္မရွင္နာ မင္းၾကီး ျဖစ္ေသာ) ေဒါက္တာ ဗင္းခက္ အုိင္ယာ တို႕ကလည္း ေဟာင္ေကာင္တကၠသိုလ္မွ ပါေမာကၡ ဆိုင္မြန္ယန္း နွင့္ အလားတူ သေဘာထား မ်ား ေပးၾကသည္။ (၄င္းတို႕ ၏ သေဘာထားမွတ္ခ်က္ မူရင္းမ်ားအား စာေရးသူက အဂၤလိပ္ ဘာသာျဖင့္ ေရးသားေသာ ဤ ေဆာင္းပါး တြင္ ရွဳပါ။ http://www.dvb.no/analysis/rule-of-law-and-reality-in-burma/24042)
ထိုနည္းတူပင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အင္ဒီးယားနား တကၠသိုလ္ မွ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ဆိုင္ရာ ပညာရွင္ ပါေမာကၡ ေဒးဗစ္ ၀ီလီယမ္ ကလည္း ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၃၂၄ အရ ခံုရံုး၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ သည္ အျပီးအျပတ္ျဖစ္ေၾကာင္း ေထာက္ျပ ၍ ေအာက္ပါအတိုင္းမွတ္ခ်က္ျပဳသည္။
“In a common law system, the tribunal’s decision stands even though the justices have been impeached. The decision is precedent unless and until a future tribunal overturns it. Though the Hluttaw may have the power to impeach judges, it does not have the power to overturn judicial decisions, which is purely judicial business, not legislative. Clearly, the 2008 constitution contemplates that arrangement. Section 322 gives the constitutional tribunal the power to interpret the constitution, and Section 324 says that decisions of the tribunal shall be final and conclusive.”
အေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ ခံုရံုးသည္ ၂၀၀၈ ခုနွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရပင္လွ်င္ တရားစီရင္ေရးက႑တြင္ အထင္ကရ ထည့္သြင္း ျပဌာန္းတည္ေဆာက္ထားေသာ တရားရံုးၾကီး ျဖစ္သည္။ အင္မတန္မွ ေသခ်ာေသာအခ်က္မွာ လႊတ္ေတာ္အေနျဖင့္ ခံုရံုးတရားသူၾကီး မ်ားအား ျဖဳတ္ထုတ္ နိုင္ေသာ္လည္း ခံုရံုးမွ ခ်မွတ္ထားခဲ့ျပီး ျဖစ္ေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ၄င္းတို႕အလိုက် ေျပာင္းျပန္လွန္၍ မရပါ။ တရား သူၾကီးမ်ားကို ျဖဳတ္လိုက္ရံုျဖင့္ ခံုရံုး၏ဆံုးျဖတ္ခ်က္သည္ အလိုအေလွ်ာက္ပ်က္ျပယ္မသြားပါ။ ဤတြင္ ျပသနာ ရွိလာပါသည္။ လႊတ္ေတာ္သည္လည္းေကာင္း သမတ သည္လည္းေကာင္း ဘာဆက္လုပ္ၾကမည္နည္း ဟူ၍ျဖစ္သည္။
လြႊတ္ေတာ္က တိုင္းျပည္၏ အျမင့္ဆံုး တရားသူၾကီးမ်ားအား ျဖဳတ္ထုတ္ေစလိုက္ျခင္းျဖင့္ တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္သည္ ၾကီးၾကီးမားမား ယိမ္းယိုင္သြားခဲ့ျပီ။ လြတ္လပ္ေသာ တရားစီရင္ ေရး ၏ အေျခခံကို ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ရိုက္ခ်ိဳးလိုက္ခဲ့ျပီ။ အျမင့္ဆံုး တရားရံုးၾကီး၏ တရားသူၾကီးမ်ားသည္ နိုင္ငံေရးအစုအစည္းျဖစ္ေသာ လႊတ္ေတာ္ကို ဒူးေထာက္ခဲ့ရျပီ။ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ တရားစီရင္ ေရးရာဇ၀င္ ရိုင္းသြားခဲ့ျပီျဖစ္သည္။ လူထုအတြက္ အားကိုးရာ လြတ္လပ္သည့္ တရားစီရင္ေရး မ႑ိဳင္ဟူသည္မွာ စိတ္ကူးအိပ္မက္ ျဖစ္သြားခဲ့ျပီ။ ထိုမွ တဖန္ လႊတ္ေတာ္သည္ ဘာဆက္လုပ္ဦးမည္နည္း။
အျမင့္ဆံုးတရားရံုး၏ စီရင္ခ်က္ကို မလိုက္နာဘဲ လႊတ္ေတာ္သည္ ၄င္းဖာသာခ်မွတ္ထားေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ဇြတ္အတင္း အေကာင္အထည္ ေဖၚသြားမည္ဆိုလွ်င္ ကြန္မြန္းေလာ ဥပေဒစနစ္ အေျခခံတြင္ တည္ေဆာက္ထားသည့္ ဥပေဒစိုးမိုးေရး ပ်က္ သြားျပီ ဟု ေျပာရပါမည္။ မႈခင္းမ်ား၏ အျပီးအျပတ္အဆံုးအျဖတ္သည္ တရားစီရင္ေရးတြင္ မရွိေတာ့ဘဲ လႊတ္ေတာ္က ယူလိုက္ သည့္ သေဘာသက္ေရာက္သြားျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ယင္းသို႕ျဖစ္လွ်င္ ဥပေဒစနစ္တစံုလံုးပ်က္သြားပါမည္။ အက်ိဳးဆက္ အေန ျဖင့္ နိုင္ငံတကာမွ ရင္းနွီးျမွဳပ္နွံမႈမ်ား ၾကီးၾကီးမားမား လာေရာက္ရန္ မေျမွာ္လင့္ပါနွင့္ေတာ့။ ဥပေဒစိုးမိုးေရးကင္းမဲ့ေသာ နိုင္ငံ တြင္ မည္သည့္ နိုင္ငံျခားကုမၼဏီၾကီးမ်ားကမွ် ေရရွည္ အေျခတက် လာေရာက္ျမွဳပ္နွံရန္မရွိ။ ေပၚပင္ အညြန္႕ခူးစားနုိင္သည့္ လုပ္ငန္း မ်ိဳးတြင္သာ လုပ္ကိုင္ၾကမည္။ လူထုမ်ား ဆင္းရဲတြင္း ဆက္နက္ေနပါမည္။
အျမင့္ဆံုးတရားရံုး၏ စီရင္ခ်က္ကို မလိုက္နာဘဲ လႊတ္ေတာ္သည္ ဆက္လက္၍ မိုက္တြင္း နက္ေနမည္၊ တရားစီရင္ေရး က႑၏ အေရးပါမႈကို ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း မ်က္ကြယ္ျပဳ ထားမည္ ဆိုလွ်င္ စစ္မွန္ေသာ ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရးသည္လည္း ေရႊျပည္ေတာ္ ေျမွာ္တိုင္းေ၀း ျဖစ္သြားပါေတာ့မည္။ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရနွင့္ ျပည္နယ္ အစိုးရမ်ားအၾကား၊ ျပည္နယ္အစိုးရအခ်င္းခ်င္းအၾကား၊ နိုင္ငံသား တဦးခ်င္းစီနွင့္ အစိုးရမ်ား အၾကား ျဖစ္ပြားသည့္ ျပသနာမ်ားမွာ အစိုးရ၏တာ၀န္၊ နိုင္ငံသားမ်ား၏ အခြင့္အေရး၊ ျပည္ ေထာင္စု အဖြဲ႕၀င္ျပည္နယ္မ်ား၏ ရပိုင္ခြင့္ စသည္တို႕နွင့္ သက္ဆိုင္ေနလွ်င္ ဖြဲ႕စည္းပံုဆိုင္ရာ ခံုရံုး၏ ေျဖရွင္းမႈကို အျပီးသတ္နွင့္ ေနာက္ဆံုးအေနနွင့္ လက္ခံရပါမည္။ ဤနည္းျဖင့္သာ နိုင္ငံေရးျပသနာၾကီးမ်ားအား လက္နက္ကိုင္ေျဖရွင္းစရာ မလိုေတာ့ဘဲ ျငိမ္း ခ်မ္းစြာ ေျဖရွင္းခြင့္ရျခင္းအားျဖင့္ စစ္မွန္ေသာ ျငိမ္းခ်မ္းမႈ၏ အေျခခံကို တည္ေဆာက္နိုင္ပါမည္။
ယင္းသို႕ျဖစ္ေစရန္ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္နွင့္ ဖြဲ႕စည္းပံုဆိုင္ရာခံုရံုးတို႕မွာ လြတ္လပ္ ၊ထက္ျမက္၊ အားေကာင္း ေနဘို ့လိုပါ သည္။ ဤ အေျခခံကို ျပန္လည္တည့္မတ္ရန္ နည္းလမ္း မရွာေဖြနိုင္ပါက တစစီျပိဳကြဲလွ်က္ရွိေသာ ျပည္ေထာင္စုၾကီးကို ျငိမ္းခ်မ္း စြာ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ရန္ မေျမွာ္မွန္းပါ နွင့္ေတာ့။ ယခုက်င္းပလွ်က္ရွိေသာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ား သည္ လည္းေကာင္း၊ ပင္လံုကဲ့သို႕ အလားတူညီလာခံၾကီး တခုက်င္းပရန္ၾကိဳးစားေနၾကသည္ စသည္တို႕သည္လည္းေကာင္း၊ တံလွ်ပ္ ကို ေရထင္၊ ေရႊသမင္ အလိုက္မွားသည့္ ကိန္းျဖင့္သာ နိဂံုးကမၸတ္ အဆံုးသတ္ဘြယ္ ရွိပါသည္။
သမတ ဦးသိန္းစိန္သည္ မ်ားမၾကာမီ ဖြဲ႕စည္းပံုဆိုင္ရာခံုရံုးတရားသူၾကီးမ်ားကို ခန္႕ရပါေတာ့မည္။ ခန္႕ျပီးလွ်င္ သမတ အေနျဖင့္ ဘာဆက္လုပ္မည္နည္း။ လႊတ္ေတာ္က ဖြဲ႕စည္းထား ေသာ ေကာ္မတီ မ်ားအား လႊတ္ေတာ္၏ အလိုက်ျပည္ေထာင္စု အဆင့္ သတ္ မွတ္ကာ ခံစားခြင့္မ်ား ထုတ္ေပးေတာ့မည္ေလာ။ သို႕မဟုတ္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုနွင့္ အညီ ခံုရံုး၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မွာ အျပီးအျပတ္ နွင့္ အတည္ျဖစ္သည္ ဟူေသာ အခ်က္ကို လက္ခံကာ လႊတ္ေတာ္၏ ဆႏၵကို အတိအလင္းျငင္းဆန္မည္လား။ ခံုးရံုးဆံုးျဖတ္ခ်က္ ၾကီး အထင္အရွား ရွိေနပါလွ်က္ လႊတ္ေတာ္၏ အလုိကို လိုက္နာမည္ဆိုလွ်င္ သမတသည္လည္း ဥပေဒစိုးမိုးေရးကို ဖ်က္ဆီးသည့္ ၾကံရာပါ ဘ၀နွင့္ နိဂံုးခ်ဳပ္သြားပါမည္။
ယင္းသို ့မျဖစ္ေစလိုလွ်င္ သမတသည္ အသစ္ခန္႕လိုက္ေသာ ခံုရံုးတရားသူၾကီးမ်ားေရွ႕ေမွာက္တြင္ မႈခင္းကို ျပန္လည္တင္သြင္းျပီး ထပ္မံ ဆံုးျဖတ္ေစ ရပါမည္။ ဤတြင္ ခံုရံုးအသစ္ သည္ ခံုရံုးအေဟာင္း၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အတိုင္း အတည္ျပဳရပ္တည္သြားမည္ ဆိုပါက လႊတ္ေတာ္သည္ ဘာဆက္လုပ္မည္နည္း။ ခံုရံုးတရားသူၾကီး အသစ္မ်ားကို ထပ္မံျဖဳတ္ဦး မည္ေလာ။ ယင္းသို ့ျဖစ္ပါက ျမန္မာနိုင္ငံ တရားစီရင္ေရး သမိုင္းသည္ ရိုင္းသည္ ့အဆင့္ထက္ပင္ေက်ာ္လြန္ကာ ပ်က္ရယ္ျပဳဘြယ္ျဖစ္သြားျပီး လႊတ္ေတာ္သာမက တနိုင္ငံလံုး ပါ နိုင္ငံတကာေရွ႕ေမွာက္တြင္ အရွက္ကြဲပါေတာ့မည္။
အထက္ပါ အၾကပ္အတည္းမ်ားကို ေက်ာ္လႊားရန္မွာ တနည္းသာ ရွိသည္။ ယင္းမွာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို တရားစီရင္ ေရး က႑မွ စတင္၍ ထိထိေရာက္ေရာက္ ျပင္လိုက္ရန္ ျဖစ္သည္။ မိမိတို႕ယံုၾကည္ေလးစားသည့္ တရားသူၾကီးမ်ား ရရွိေရးအတြက္ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္နွင့္ ဖြဲ႕စည္းပံုဆိုင္ရာ ခံုရံုးတရားသူၾကီးမ်ား အားေရြးခ်ယ္ခန္႕အပ္မႈ မည္သို ့ျဖစ္သင့္သည္ ဟူသည္ကို လူထု ထံမွ သေဘာထားေတာင္းခံသည့္ လုပ္ငန္းစဥ္ကို အျမန္ဆံုးစတင္ရန္ လိုသည္။ ခန္႕အပ္ျပီးေသာ တရားသူၾကီးမ်ား ရာထူးေနရာ တည္ျမဲမႈအတြက္လည္း ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒတြင္ အတိအက် ထည့္သြင္းျပဌာန္းရပါမည္။ လႊတ္ေတာ္၏ ေရးရာ ေကာ္မတီမ်ား မွာ မည္သည့္ အဆင့္ျဖစ္သင့္သည္ကို လူထုထံမွ သေဘာထားေတာင္းခံျပီး ဖြဲ႕စည္းပံုတြင္ အတိအလင္း ေဖၚျပရပါမည္။
၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအား တရားစီရင္ေရး က႑မွ စတင္ ျပင္ဆင္မည္ ဆိုလွ်င္ တဆက္တည္းလုပ္သင့္သည္မွာ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ တရား ရံုးမ်ား ဟူသည္ကို လံုး၀ထုတ္ပယ္လိုက္ရန္ ျဖစ္သည္။ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ တရားရံုးမ်ား သီးျခားခြဲ တည္ေထာင္ထားမႈမွာ လံုး၀ မျဖစ္ သင့္ပါ။ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာတရားရံုးကို သီးျခားခြဲတည္ေထာင္ျပီး အယူခံစီရင္ပိုင္ခြင့္အာဏာကို တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ရယူထားျခင္းအားျဖင္႕ ၄င္းသည္ ဥပေဒ၏ အထက္တြင္ ေရာက္ေနပါသည္။ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကို မည္သည့္ တရား ရံုးကမွ် စီရင္ပိုင္ခြင့္ မရွိေတာ့ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ယင္းသို ့ျဖစ္ေနသမွ် ျမန္မာနိုင္ငံသည္ မည္သည့္အခါ တြင္မွ် ဥပေဒစိုးမိုးေရး မရနုိင္ပါ။ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ တရားရံုးမ်ားသည္ အရပ္ဘက္ဆိုင္ရာ အျမင့္ဆံုးတရားရံုးၾကီးမ်ား၏ ၾကီးၾကပ္ကြပ္ ကဲမႈေအာက္တြင္ ရွိရ ပါမည္။ ဤအတိုင္းပင္ တည္ဆဲျဖစ္ေသာ ၁၉၅၉ ခုနွစ္ တပ္မေတာ္ ဥပေဒတြင္ ျပဌာန္းထားရွိျပီး ျဖစ္သည္။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုတြင္ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ တရားရံုးမ်ား သီးျခားခြဲတည္ေထာင္ထားမႈကို ဖ်က္သိမ္းျပီး ၁၉၅၉ ခုနွစ္ တပ္မေတာ္ ဥပေဒ အတုိင္း ျပန္လည္ အသက္သြင္း က်င့္သံုးျခင္းျဖင့္သာ ဥပေဒစိုးမိုးေရး တည္ေဆာက္နိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။
၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအား တရားစီရင္ေရး က႑မွ စတင္ ျပင္ဆင္ရန္ကိုပင္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ဟူေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားက မသိက်ိဳးက်င္ ျပဳေနၾကပါက တခ်ိန္တြင္ လူထုသည္ အံုၾကြကာ (၁၉၇၄ ဖြဲ႕စည္းပုံတခုလံုးအား ဆုတ္ျဖဲလႊင့္ပစ္ခဲ့သကဲ့သို႕) ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒတခုလံုးအား သမိုင္းအမိႈက္ျခင္းထဲသို ့ထည့္ပစ္လိုက္နုိင္ဘြယ္ အရိပ္အေယာင္မ်ား စတင္ေတြ႕ျမင္ေနရပါျပီ။
ေအာင္ထူး (ေရွ႕ေန)
ေအာက္တိုဘာလ (၂) ရက္ ၂၀၁၂ ခုနွစ္
လႊတ္ေတာ္တရပ္ျခင္းစီက ဖြဲ႕စည္းလိုက္သည့္ ေကာ္မတီ မ်ားသည္ ျပည္ေထာင္စု အဆင့္မရွိေၾကာင္း တိုင္းျပည္၏ အျမင့္ဆံုး ခံုရံုး က ခ်မွတ္လိုက္ေသာ စီရင္ခ်က္မွာ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒအရ အတည္ျဖစ္ေနပါလွ်က္ ဤဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို မလိုက္နာဘဲ လႊတ္ေတာ္သည္ ၄င္း၏ ေကာ္မတီမ်ားအား ျပည္ေထာင္စု အဆင့္ျဖင့္ ဇြတ္အတင္းက်င့္သံုးေစလွ်င္၊ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ဥပေဒစနစ္အား အေျခခံအားျဖင့္ ဖ်က္သိမ္းျပီးရာ ေရာက္သြားေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
ဖြဲ႕စည္းပံုဆိုင္ရာခံုရံုးတရားသူၾကီးအားလံုး နုတ္ထြက္သြားျပီ ျဖစ္သျဖင့္ ၄င္းတို႕ခ်မွတ္ထားခဲ့ေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မွာ အလိုအေလွ်ာက္ ပ်က္ျပယ္သြားျပီဟူ၍ လႊတ္ေတာ္အမတ္တဦး
ျဖစ္သူ ဦးသိန္းညြန္႕က ေျပာဆိုသြား ခဲ့ေၾကာင္း ဘီဘီစီက စက္တဘၤာလ (၆) ရက္ေန႕ တြင္ အသံလႊင့္သြားခဲ့သည္။ ဤအတိုင္းပင္ လႊတ္ေတာ္အမတ္အမ်ားစုကလည္း ထင္မွတ္
ေနၾကပံုရသည္။ ယင္းအခ်က္မွာ လံုး၀ လြဲမွား ေနပါသည္။ ယင္းကို သာမန္လူထုမ်ား နားလည္နိုင္ရန္မွာ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ဥပေဒစနစ္ကို ျပန္လည္ေလ့လာဘို႕ လိုပါမည္။
ကမၻာတြင္ အဓိကအားျဖင့္ ဥပေဒစနစ္နွစ္ခုသာ ရွိပါသည္။ အဂၤလိပ္ဘာသာအားျဖင့္ Common Law နွင့္ Civil Law ဥပေဒ စနစ္မ်ား ဟူ၍ေခၚသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံသည္ ျဗိတိသွ် ကိုလိုနီ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ ေနခဲ့ ရစဥ္အတြင္း ကြန္မြန္းေလာ Common Law ဥပေဒ စနစ္ကို အေမြဆက္ခံခဲ့သည္။ နယ္ခ်ဲ႕စနစ္ကို မည္သူမွ် မၾကိဳက္ၾကပါ။ သို႕ရာတြင္ နယ္ခ်ဲ့စနစ္ေအာက္မွ ရရွိခဲ့ေသာ ကြန္မြန္းေလာ ဥပေဒစနစ္ကို မူ ျမန္မာနိုင္ငံ သမိုင္းတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအပါအ၀င္ မည္သည့္ နိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္၊ မည္သည့္ ဥပေဒ ပညာ ရွင္ ကမွ် တိုက္ခိုက္ေျပာဆိုခဲ့ျခင္း မရွိ၊ ယေန႕တိုင္ တန္ဘိုးထားကာ လက္ခံက်င့္သံုးေနဆဲျဖစ္သည္။
ကြန္မြန္းေလာ ဥပေဒစနစ္၏ေၾကာရိုးၾကီးမွာ တရားစီရင္ေရးနွင့္ ၄င္းကစီရင္လိုက္သည့္ စီရင္ထံုးမ်ားျဖစ္သည္။ ဘက္နွစ္ဘက္အျငင္း ပြားၾကေသာ မႈခင္းမ်ား အားလံုးတြင္ တရား သူၾကီ သည္ ဘယ္ဘက္ကမွ မေနဘဲ အလယ္မွာတည့္ တည့္ရပ္ ခါ တရားရံုး ေရွ႕တြင္ တင္ျပလာေသာ သက္ေသ အေထာက္အထားမ်ားအေပၚအေျခခံျပီး မႈခင္းမ်ား ကို ဆံုးျဖတ္ ၾကရသည္။ သက္ဆိုင္ရာမႈခင္းမ်ားတြင္ အျမင့္ဆံုး တ၇ားရံုးၾကီးမ်ား၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားကို စီရင္ထံုးမ်ား အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္မွတ္တမ္းတင္ျပီး တရိုတေသ ေလးစားလိုက္နာက်င့္ သံုးၾက ရသည္။ အျမင့္ဆံုးတ၇ားရံုးၾကီး တရံုး၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အေပၚ ဥပေဒအေၾကာင္း အရာအရ တူညီေသာ မႈခင္းအသစ္တရပ္တြင္ ေနာက္ထပ္ စီရင္ထံုးအသစ္ထြက္ေပၚလာျပီး ျပင္ဆင္ဆံုးျဖတ္မႈမျပဳမခ်င္း ပထမ စီရင္ထံုးကို တျပည္လံုးလက္ခံ က်င့္သံုးၾကရသည္။
စီရင္ခ်က္ခ်မွတ္ျပီးေနာက္ အဆိုပါခ်မွတ္သူ တရားသူၾကီးမ်ားနုတ္ထြက္သြားရုံမွ်၊ (သို႕မဟုတ္) ေသဆံုးသြားရံုမွ်ျဖင့္ ၄င္းတို႕ ခ်မွတ္ ခဲ့သည့္ စီရင္ခ်က္ပ်က္ျပယ္သြားျပီဟူ၍ ကမၻာ တျခမ္း နီးပါး ကြန္မြန္းေလာ ဥပေဒစနစ္ ကို က်င့္သံုးလွ်က္ရွိ ေသာ မည္သည့္ နိုင္ငံက မွ် လက္ခံမည္ မဟုတ္ပါ။ ရယ္ေမာေလွာင္ေျပာင္ဘြယ္ ပင္ ျဖစ္ပါဦးမည္။ ဥပေဒ နယ္ပယ္တြင္ Living by the dead ဟူေသာ စကားလံုးပင္ ရွိပါ ေသးသည္။ “ ေသသြားသူတို႕ကို အေျချပဳ၍ ရွင္သန္ျခင္း” ဟူေသာ အဓိပၸါယ္ ရွိသည္။ ဆိုလိုသည္မွာ စီရင္ခ်က္ ခ်မွတ္လိုက္ေသာ တရားသူၾကီးမ်ား ကြယ္လြန္သြားခဲ့ၾကျပီ ျဖစ္ေသာ္လည္း ၄င္းတို႕ခ်မွတ္လိုက္သည့္ စီရင္ခ်က္မ်ားအား (ေနာက္ ထပ္ စီရင္ထံုး အသစ္တခု မထြက္မျခင္း) ေလးစား လိုက္နာက်င့္သံုး ၾကရျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ဤသည္မွာ ကြန္မြန္းေလာ ဥပေဒစနစ္၏ အေျခခံ ေၾကာရိုးၾကီးျဖစ္သည္။
ျမန္မာနိုင္ငံသမိုင္းကို ျပန္ၾကည့္ပါ။ လြတ္လပ္ေရးရျပီးေနာက္ ကြန္မြန္းေလာ ဥပေဒစနစ္၏ အေျခခံေၾကာရိုးၾကီးကို အားေကာင္းစြာ ေဖၚေဆာင္ခဲ့သည္။ လြတ္လပ္သည့္တရားစီရင္ေရး စနစ္က်င့္သံုးခြင့္ရခဲ့သည့္ ၁၉၄၈ မွ ၁၉၆၂ ခုနွစ္အတြင္း ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ဥပေဒ စနစ္ကို အာရွနိုင္ငံမ်ားက ေလးစားၾကရျပီး စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳးမႈကို ကြန္မြန္းေလာဥပေဒစနစ္က မ်ားစြာ က်ားကန္ေပးခဲ့သည္။ ၁၉၆၂ တြင္ စစ္အာဏာသိမ္းခံခဲ့ရျပီးေနာက္ ဗို္လ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းသည္ နိုင္ငံေရးစနစ္တစံု လံုးကို ဖ်က္ဆီးခဲ့ေသာ္လည္း ကြန္မြန္းေလာ ဥပေဒ စနစ္ ကို မထိပါးခဲ့။ ယခုအခ်ိန္အထိ ဆက္လက္ရွင္သန္ က်င့္သံုးေနဆဲျဖစ္သည္။ ဗို္လ္ခ်ဳပ္ေန၀င္း ဖ်က္ဆီးခဲ့သည္မ်ားအနက္ အေျခခံၾကီးတရပ္မွာ လြတ္လပ္ေသာ တရားစီရင္ေရး ျဖစ္သည္။
ျမန္မာနိုင္ငံအား ေဟာင္ေကာင္နွင့္ နိုင္းယွဥ္ၾကည့္ပါ။ ေဟာင္ေကာင္သည္လည္း ျဗိတိသွ် ကိုလိုနီေအာက္တြင္ ေနခဲ့ရျပီး စီးပြားေရးအရ ေတာင့္တင္းလာသျဖင့္ အာရွက်ားေလးေကာင္ စာရင္း တြင္ ထည့္သြင္း ျခင္းခံခဲ့ရသည္။ ၁၉၉ရ ခုနွစ္တြင္ တရုပ္ျပည္မ ၾကီးနွင့္ ေပါင္းသြားျပီးေနာက္ပိုင္း ေဟာင္ေကာင္၏ စီးပြားေရးအားကို ရွန္ဟုိင္းနွင့္ နိုင္းယွဥ္ၾကည့္ၾက သည္။ ရွန္ဟုိင္းသည္ ျမိဳ႕အလြန္ၾကီး ေသာေၾကာင့္ စီးပြားေရးထုထည္မွာမူ ေဟာင္ေကာင္ထက္ ပိုၾကီးသည္။ သို႕ရာတြင္ စီးပြားေရး၌ အားေကာင္းထက္ျမက္မႈအရ ေဟာင္ေကာင္ကို မမွီဟု သံုးသပ္ၾကသည္။ အဘယ္ ေၾကာင့္ နည္းဟု အေျဖ ရွာေသာအခါ ေဟာင္ေကာင္တြင္ ကြန္မြန္းေလာ ဥပေဒ စနစ္အေျခခံ၌ လြတ္လပ္ေသာ တရားစီရင္ေရးစနစ္ က်င့္သံုးနုိင္မႈကို ေတြ႕ခဲ့ ၾကသည္။ ေဟာင္ေကာင္ တကၠသိုလ္အား အာရွတိုက္ ၌ အေကာင္းဆံုးတကၠသိုလ္ အျဖစ္ပင္ သတ္မွတ္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။
ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ လႊတ္ေတာ္နွင့္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ ခံုရံုးအၾကားျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ အျငင္းပြား မႈ အေပၚအေျခခံကာ ခံုရံုးက ခ်မွတ္ခဲ့ေသာ စီရင္ခ်က္သည္အလိုအေလွ်ာက္ ပ်က္ျပယ္ျခင္း ရွိ မရွိ အၾကီးမားဆံုး ဥပေဒျပသနာ ေပၚလွ်က္ရွိသည္။ ယင္းနွင့္ စပ္လွ်ဥ္း၍ ေဟာင္ေကာင္တကၠသိုလ္ ဥပေဒပညာဌာနမွ ပါေမာကၡ Simmon Young က ေအာက္ပါ အတိုင္းသံုးသပ္သည္။
“ တကယ္လို ့လႊတ္ေတာ္အေနနဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပံုဆိုင္ရာခံုရံုးရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို မေၾကနပ္ရင္ ကြန္မြန္းေလာ ဥပေဒစနစ္ အရ သက္ဆိုင္ ရာ ဥပေဒကိုျပင္ျပီး ( တရားရံုးနဲ႕ေဆြးေႏြးညွိနိုင္း တဲ့ အေျခခံမွာ) အမႈကို ေနာက္တခါျပန္စီရင္၊ ဒါမွ မဟုတ္ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒ ကို ျပင္ဘို ့သာရွိတယ္။ ကြန္မြန္းေလာ ဥပေဒစနစ္အရ ဆုိရင္ တရားသူၾကီးေတြ ေျပာင္းလဲသြားေပ မယ့္ တရားရံုးရဲ႕စီရင္ ခ်က္ က မေျပာင္းဘူး။ ဆက္လက္တည္ရွိေနတယ္။ ဒါကို ေျပာင္းနိုင္ဘို႕ဆိုရင္ သင့္ေတာ္တဲ့ မႈခင္းတခုမွာ ဥပေဒနဲ႕အညီဖြဲ႕စည္း ထားတဲ့ တရားရံုးတခုက တရားစီရင္ေရးဆိုင္ရာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္တခု ထပ္မံခ်မွတ္ဘို႕လိုအပ္မွာျဖစ္တယ္။”
စာေရးသူသည္ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ကြန္မြန္းေလာ ဥပေဒစနစ္ေနာက္ခံ၌ လက္ရွိ ေပၚေပါက္လွ်က္ရွိေသာ ဤဥပေဒေရးရာ ျပသနာ ၾကီးနွင့္ စပ္လွ်ဥ္း၍ နိုင္ငံတကာမွ ဥပေဒပညာရွင္မ်ား ထံ ထပ္မံခ်ည္းကပ္ေလ့လာပါသည္။ ဆြီဒင္ နိုင္ငံ စေတာ့ဟုမ္း တကၠ သိုလ္ ဥပေဒပညာဌာနမွ နိုင္ငံတကာ ဥပေဒပါေမာကၡ ေဒါက္တာ ေဒးဗစ္ ဖစ္ရွာနွင့္ အဂၤလန္နိုင္ငံတြင္ အေျခစိုက္ ေနထိုင္လွ်က္ ရွိေသာ ၀တ္လံုေတာ္ရ နွင့္ ဥပေဒပညာရွင္ တဦး (အိုင္ယာလန္နိုင္ငံေျမာက္ပိုင္း၏ ဥပေဒေကာ္မရွင္နာ မင္းၾကီး ျဖစ္ေသာ) ေဒါက္တာ ဗင္းခက္ အုိင္ယာ တို႕ကလည္း ေဟာင္ေကာင္တကၠသိုလ္မွ ပါေမာကၡ ဆိုင္မြန္ယန္း နွင့္ အလားတူ သေဘာထား မ်ား ေပးၾကသည္။ (၄င္းတို႕ ၏ သေဘာထားမွတ္ခ်က္ မူရင္းမ်ားအား စာေရးသူက အဂၤလိပ္ ဘာသာျဖင့္ ေရးသားေသာ ဤ ေဆာင္းပါး တြင္ ရွဳပါ။ http://www.dvb.no/analysis/rule-of-law-and-reality-in-burma/24042)
ထိုနည္းတူပင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အင္ဒီးယားနား တကၠသိုလ္ မွ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ဆိုင္ရာ ပညာရွင္ ပါေမာကၡ ေဒးဗစ္ ၀ီလီယမ္ ကလည္း ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၃၂၄ အရ ခံုရံုး၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ သည္ အျပီးအျပတ္ျဖစ္ေၾကာင္း ေထာက္ျပ ၍ ေအာက္ပါအတိုင္းမွတ္ခ်က္ျပဳသည္။
“In a common law system, the tribunal’s decision stands even though the justices have been impeached. The decision is precedent unless and until a future tribunal overturns it. Though the Hluttaw may have the power to impeach judges, it does not have the power to overturn judicial decisions, which is purely judicial business, not legislative. Clearly, the 2008 constitution contemplates that arrangement. Section 322 gives the constitutional tribunal the power to interpret the constitution, and Section 324 says that decisions of the tribunal shall be final and conclusive.”
အေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ ခံုရံုးသည္ ၂၀၀၈ ခုနွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရပင္လွ်င္ တရားစီရင္ေရးက႑တြင္ အထင္ကရ ထည့္သြင္း ျပဌာန္းတည္ေဆာက္ထားေသာ တရားရံုးၾကီး ျဖစ္သည္။ အင္မတန္မွ ေသခ်ာေသာအခ်က္မွာ လႊတ္ေတာ္အေနျဖင့္ ခံုရံုးတရားသူၾကီး မ်ားအား ျဖဳတ္ထုတ္ နိုင္ေသာ္လည္း ခံုရံုးမွ ခ်မွတ္ထားခဲ့ျပီး ျဖစ္ေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ၄င္းတို႕အလိုက် ေျပာင္းျပန္လွန္၍ မရပါ။ တရား သူၾကီးမ်ားကို ျဖဳတ္လိုက္ရံုျဖင့္ ခံုရံုး၏ဆံုးျဖတ္ခ်က္သည္ အလိုအေလွ်ာက္ပ်က္ျပယ္မသြားပါ။ ဤတြင္ ျပသနာ ရွိလာပါသည္။ လႊတ္ေတာ္သည္လည္းေကာင္း သမတ သည္လည္းေကာင္း ဘာဆက္လုပ္ၾကမည္နည္း ဟူ၍ျဖစ္သည္။
လြႊတ္ေတာ္က တိုင္းျပည္၏ အျမင့္ဆံုး တရားသူၾကီးမ်ားအား ျဖဳတ္ထုတ္ေစလိုက္ျခင္းျဖင့္ တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္သည္ ၾကီးၾကီးမားမား ယိမ္းယိုင္သြားခဲ့ျပီ။ လြတ္လပ္ေသာ တရားစီရင္ ေရး ၏ အေျခခံကို ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ရိုက္ခ်ိဳးလိုက္ခဲ့ျပီ။ အျမင့္ဆံုး တရားရံုးၾကီး၏ တရားသူၾကီးမ်ားသည္ နိုင္ငံေရးအစုအစည္းျဖစ္ေသာ လႊတ္ေတာ္ကို ဒူးေထာက္ခဲ့ရျပီ။ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ တရားစီရင္ ေရးရာဇ၀င္ ရိုင္းသြားခဲ့ျပီျဖစ္သည္။ လူထုအတြက္ အားကိုးရာ လြတ္လပ္သည့္ တရားစီရင္ေရး မ႑ိဳင္ဟူသည္မွာ စိတ္ကူးအိပ္မက္ ျဖစ္သြားခဲ့ျပီ။ ထိုမွ တဖန္ လႊတ္ေတာ္သည္ ဘာဆက္လုပ္ဦးမည္နည္း။
အျမင့္ဆံုးတရားရံုး၏ စီရင္ခ်က္ကို မလိုက္နာဘဲ လႊတ္ေတာ္သည္ ၄င္းဖာသာခ်မွတ္ထားေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ဇြတ္အတင္း အေကာင္အထည္ ေဖၚသြားမည္ဆိုလွ်င္ ကြန္မြန္းေလာ ဥပေဒစနစ္ အေျခခံတြင္ တည္ေဆာက္ထားသည့္ ဥပေဒစိုးမိုးေရး ပ်က္ သြားျပီ ဟု ေျပာရပါမည္။ မႈခင္းမ်ား၏ အျပီးအျပတ္အဆံုးအျဖတ္သည္ တရားစီရင္ေရးတြင္ မရွိေတာ့ဘဲ လႊတ္ေတာ္က ယူလိုက္ သည့္ သေဘာသက္ေရာက္သြားျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ယင္းသို႕ျဖစ္လွ်င္ ဥပေဒစနစ္တစံုလံုးပ်က္သြားပါမည္။ အက်ိဳးဆက္ အေန ျဖင့္ နိုင္ငံတကာမွ ရင္းနွီးျမွဳပ္နွံမႈမ်ား ၾကီးၾကီးမားမား လာေရာက္ရန္ မေျမွာ္လင့္ပါနွင့္ေတာ့။ ဥပေဒစိုးမိုးေရးကင္းမဲ့ေသာ နိုင္ငံ တြင္ မည္သည့္ နိုင္ငံျခားကုမၼဏီၾကီးမ်ားကမွ် ေရရွည္ အေျခတက် လာေရာက္ျမွဳပ္နွံရန္မရွိ။ ေပၚပင္ အညြန္႕ခူးစားနုိင္သည့္ လုပ္ငန္း မ်ိဳးတြင္သာ လုပ္ကိုင္ၾကမည္။ လူထုမ်ား ဆင္းရဲတြင္း ဆက္နက္ေနပါမည္။
အျမင့္ဆံုးတရားရံုး၏ စီရင္ခ်က္ကို မလိုက္နာဘဲ လႊတ္ေတာ္သည္ ဆက္လက္၍ မိုက္တြင္း နက္ေနမည္၊ တရားစီရင္ေရး က႑၏ အေရးပါမႈကို ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း မ်က္ကြယ္ျပဳ ထားမည္ ဆိုလွ်င္ စစ္မွန္ေသာ ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရးသည္လည္း ေရႊျပည္ေတာ္ ေျမွာ္တိုင္းေ၀း ျဖစ္သြားပါေတာ့မည္။ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရနွင့္ ျပည္နယ္ အစိုးရမ်ားအၾကား၊ ျပည္နယ္အစိုးရအခ်င္းခ်င္းအၾကား၊ နိုင္ငံသား တဦးခ်င္းစီနွင့္ အစိုးရမ်ား အၾကား ျဖစ္ပြားသည့္ ျပသနာမ်ားမွာ အစိုးရ၏တာ၀န္၊ နိုင္ငံသားမ်ား၏ အခြင့္အေရး၊ ျပည္ ေထာင္စု အဖြဲ႕၀င္ျပည္နယ္မ်ား၏ ရပိုင္ခြင့္ စသည္တို႕နွင့္ သက္ဆိုင္ေနလွ်င္ ဖြဲ႕စည္းပံုဆိုင္ရာ ခံုရံုး၏ ေျဖရွင္းမႈကို အျပီးသတ္နွင့္ ေနာက္ဆံုးအေနနွင့္ လက္ခံရပါမည္။ ဤနည္းျဖင့္သာ နိုင္ငံေရးျပသနာၾကီးမ်ားအား လက္နက္ကိုင္ေျဖရွင္းစရာ မလိုေတာ့ဘဲ ျငိမ္း ခ်မ္းစြာ ေျဖရွင္းခြင့္ရျခင္းအားျဖင့္ စစ္မွန္ေသာ ျငိမ္းခ်မ္းမႈ၏ အေျခခံကို တည္ေဆာက္နိုင္ပါမည္။
ယင္းသို႕ျဖစ္ေစရန္ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္နွင့္ ဖြဲ႕စည္းပံုဆိုင္ရာခံုရံုးတို႕မွာ လြတ္လပ္ ၊ထက္ျမက္၊ အားေကာင္း ေနဘို ့လိုပါ သည္။ ဤ အေျခခံကို ျပန္လည္တည့္မတ္ရန္ နည္းလမ္း မရွာေဖြနိုင္ပါက တစစီျပိဳကြဲလွ်က္ရွိေသာ ျပည္ေထာင္စုၾကီးကို ျငိမ္းခ်မ္း စြာ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ရန္ မေျမွာ္မွန္းပါ နွင့္ေတာ့။ ယခုက်င္းပလွ်က္ရွိေသာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ား သည္ လည္းေကာင္း၊ ပင္လံုကဲ့သို႕ အလားတူညီလာခံၾကီး တခုက်င္းပရန္ၾကိဳးစားေနၾကသည္ စသည္တို႕သည္လည္းေကာင္း၊ တံလွ်ပ္ ကို ေရထင္၊ ေရႊသမင္ အလိုက္မွားသည့္ ကိန္းျဖင့္သာ နိဂံုးကမၸတ္ အဆံုးသတ္ဘြယ္ ရွိပါသည္။
သမတ ဦးသိန္းစိန္သည္ မ်ားမၾကာမီ ဖြဲ႕စည္းပံုဆိုင္ရာခံုရံုးတရားသူၾကီးမ်ားကို ခန္႕ရပါေတာ့မည္။ ခန္႕ျပီးလွ်င္ သမတ အေနျဖင့္ ဘာဆက္လုပ္မည္နည္း။ လႊတ္ေတာ္က ဖြဲ႕စည္းထား ေသာ ေကာ္မတီ မ်ားအား လႊတ္ေတာ္၏ အလိုက်ျပည္ေထာင္စု အဆင့္ သတ္ မွတ္ကာ ခံစားခြင့္မ်ား ထုတ္ေပးေတာ့မည္ေလာ။ သို႕မဟုတ္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုနွင့္ အညီ ခံုရံုး၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မွာ အျပီးအျပတ္ နွင့္ အတည္ျဖစ္သည္ ဟူေသာ အခ်က္ကို လက္ခံကာ လႊတ္ေတာ္၏ ဆႏၵကို အတိအလင္းျငင္းဆန္မည္လား။ ခံုးရံုးဆံုးျဖတ္ခ်က္ ၾကီး အထင္အရွား ရွိေနပါလွ်က္ လႊတ္ေတာ္၏ အလုိကို လိုက္နာမည္ဆိုလွ်င္ သမတသည္လည္း ဥပေဒစိုးမိုးေရးကို ဖ်က္ဆီးသည့္ ၾကံရာပါ ဘ၀နွင့္ နိဂံုးခ်ဳပ္သြားပါမည္။
ယင္းသို ့မျဖစ္ေစလိုလွ်င္ သမတသည္ အသစ္ခန္႕လိုက္ေသာ ခံုရံုးတရားသူၾကီးမ်ားေရွ႕ေမွာက္တြင္ မႈခင္းကို ျပန္လည္တင္သြင္းျပီး ထပ္မံ ဆံုးျဖတ္ေစ ရပါမည္။ ဤတြင္ ခံုရံုးအသစ္ သည္ ခံုရံုးအေဟာင္း၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အတိုင္း အတည္ျပဳရပ္တည္သြားမည္ ဆိုပါက လႊတ္ေတာ္သည္ ဘာဆက္လုပ္မည္နည္း။ ခံုရံုးတရားသူၾကီး အသစ္မ်ားကို ထပ္မံျဖဳတ္ဦး မည္ေလာ။ ယင္းသို ့ျဖစ္ပါက ျမန္မာနိုင္ငံ တရားစီရင္ေရး သမိုင္းသည္ ရိုင္းသည္ ့အဆင့္ထက္ပင္ေက်ာ္လြန္ကာ ပ်က္ရယ္ျပဳဘြယ္ျဖစ္သြားျပီး လႊတ္ေတာ္သာမက တနိုင္ငံလံုး ပါ နိုင္ငံတကာေရွ႕ေမွာက္တြင္ အရွက္ကြဲပါေတာ့မည္။
အထက္ပါ အၾကပ္အတည္းမ်ားကို ေက်ာ္လႊားရန္မွာ တနည္းသာ ရွိသည္။ ယင္းမွာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို တရားစီရင္ ေရး က႑မွ စတင္၍ ထိထိေရာက္ေရာက္ ျပင္လိုက္ရန္ ျဖစ္သည္။ မိမိတို႕ယံုၾကည္ေလးစားသည့္ တရားသူၾကီးမ်ား ရရွိေရးအတြက္ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္နွင့္ ဖြဲ႕စည္းပံုဆိုင္ရာ ခံုရံုးတရားသူၾကီးမ်ား အားေရြးခ်ယ္ခန္႕အပ္မႈ မည္သို ့ျဖစ္သင့္သည္ ဟူသည္ကို လူထု ထံမွ သေဘာထားေတာင္းခံသည့္ လုပ္ငန္းစဥ္ကို အျမန္ဆံုးစတင္ရန္ လိုသည္။ ခန္႕အပ္ျပီးေသာ တရားသူၾကီးမ်ား ရာထူးေနရာ တည္ျမဲမႈအတြက္လည္း ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒတြင္ အတိအက် ထည့္သြင္းျပဌာန္းရပါမည္။ လႊတ္ေတာ္၏ ေရးရာ ေကာ္မတီမ်ား မွာ မည္သည့္ အဆင့္ျဖစ္သင့္သည္ကို လူထုထံမွ သေဘာထားေတာင္းခံျပီး ဖြဲ႕စည္းပံုတြင္ အတိအလင္း ေဖၚျပရပါမည္။
၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအား တရားစီရင္ေရး က႑မွ စတင္ ျပင္ဆင္မည္ ဆိုလွ်င္ တဆက္တည္းလုပ္သင့္သည္မွာ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ တရား ရံုးမ်ား ဟူသည္ကို လံုး၀ထုတ္ပယ္လိုက္ရန္ ျဖစ္သည္။ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ တရားရံုးမ်ား သီးျခားခြဲ တည္ေထာင္ထားမႈမွာ လံုး၀ မျဖစ္ သင့္ပါ။ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာတရားရံုးကို သီးျခားခြဲတည္ေထာင္ျပီး အယူခံစီရင္ပိုင္ခြင့္အာဏာကို တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ရယူထားျခင္းအားျဖင္႕ ၄င္းသည္ ဥပေဒ၏ အထက္တြင္ ေရာက္ေနပါသည္။ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကို မည္သည့္ တရား ရံုးကမွ် စီရင္ပိုင္ခြင့္ မရွိေတာ့ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ယင္းသို ့ျဖစ္ေနသမွ် ျမန္မာနိုင္ငံသည္ မည္သည့္အခါ တြင္မွ် ဥပေဒစိုးမိုးေရး မရနုိင္ပါ။ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ တရားရံုးမ်ားသည္ အရပ္ဘက္ဆိုင္ရာ အျမင့္ဆံုးတရားရံုးၾကီးမ်ား၏ ၾကီးၾကပ္ကြပ္ ကဲမႈေအာက္တြင္ ရွိရ ပါမည္။ ဤအတိုင္းပင္ တည္ဆဲျဖစ္ေသာ ၁၉၅၉ ခုနွစ္ တပ္မေတာ္ ဥပေဒတြင္ ျပဌာန္းထားရွိျပီး ျဖစ္သည္။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုတြင္ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ တရားရံုးမ်ား သီးျခားခြဲတည္ေထာင္ထားမႈကို ဖ်က္သိမ္းျပီး ၁၉၅၉ ခုနွစ္ တပ္မေတာ္ ဥပေဒ အတုိင္း ျပန္လည္ အသက္သြင္း က်င့္သံုးျခင္းျဖင့္သာ ဥပေဒစိုးမိုးေရး တည္ေဆာက္နိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။
၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအား တရားစီရင္ေရး က႑မွ စတင္ ျပင္ဆင္ရန္ကိုပင္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ဟူေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားက မသိက်ိဳးက်င္ ျပဳေနၾကပါက တခ်ိန္တြင္ လူထုသည္ အံုၾကြကာ (၁၉၇၄ ဖြဲ႕စည္းပုံတခုလံုးအား ဆုတ္ျဖဲလႊင့္ပစ္ခဲ့သကဲ့သို႕) ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒတခုလံုးအား သမိုင္းအမိႈက္ျခင္းထဲသို ့ထည့္ပစ္လိုက္နုိင္ဘြယ္ အရိပ္အေယာင္မ်ား စတင္ေတြ႕ျမင္ေနရပါျပီ။
ေအာင္ထူး (ေရွ႕ေန)
ေအာက္တိုဘာလ (၂) ရက္ ၂၀၁၂ ခုနွစ္
No comments:
Post a Comment
mr.kyaingtun@gmail.com