“လက္ခုပ္ဟူသည္ တစ္ဘက္တည္းမျမည္”
[By Soe Min ]
စကားပုံေတြနဲ႔ ကြက္ကြက္ကြင္းကြင္း ျမင္သာထင္သာေအာင္ ေျပာတတ္တဲ႔အထဲမွာ တရုတ္သမၼတ က်န္ဇီမင္းႀကီးလည္း ပါပါတယ္။ ဟိုတေလာတုန္းက တရုတ္ အေမရိကန္ ႏွစ္ႏိုင္ငံဆက္ဆံေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သတင္းဌာနတစ္ခုက ေမးတဲ႔အခါ သူက ရယ္ကာေမာကာနဲ႔ “လက္ခုပ္ဆိုတာ တစ္ဘက္တည္းတီးလို႔ မျမည္ပါဘူး။” လို႔ ေျပာသြားပါတယ္။ “Gu zhang nan ming.” (Claping with one hand produces no sound.) တဲ႔။ တရုတ္ပညာရွိ ဟန္ေဖးဆီ က ေျပာခဲ႔တဲ႔စကားလို႔ သိရတယ္။ အျပည့္အစုံကေတာ႔ “ဘယ္ေလာက္ပဲ ျမန္ေအာင္ တီးတီး၊ တစ္ဘက္တည္းတီးေနသေရြ႕ေတာ႔ ဘာအသံမွ ထြက္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။” လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီအဓိပၸါယ္အတိုင္း ျမန္မာစကားပုံ ရွိသလို အဂၤလိပ္လိုလည္း စကားပုံရွိပါတယ္။ “It takes two to Tango.” လို႔ ဆိုတယ္ မဟုတ္လား။ ဒါေပမယ္႔ တရုတ္စကားပုံမွာေတာ႔ ျပႆနာတစ္ခုျဖစ္တယ္ဆိုတာ ႏွစ္ဘက္စလုံး ကိုယ္စီထိပ္တိုက္ေတြ႔ၾကလို႔ေပါ႔ ဆိုတဲ႔ သေဘာအျပင္ ေနာက္ထပ္ေတြးယူစရာ အနက္ပြားတစ္ခုရွိေနေသးတာကလည္း စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းပါတယ္။ စာဆုံးေတာ႔ ဘာကိုဆိုလိုတယ္ သေဘာေပါက္ၾကပါလိမ္႔မယ္။ ေဒၚယင္းမာရဲ႕ ပထမစာအုပ္ “ရြက္ေၾကြေတာ” ထြက္တုန္းက စာဖတ္သူ စိတ္သရုပ္ခြဲပညာရွင္တစ္ေယာက္ကလည္း အဲသည္စကားပုံကေလးနဲ႔ စာလွမ္းေရးၿပီး ေဆြးေႏြးခဲ႔ေသးသတဲ႔။
“စာဖတ္ရင္း စိတ္တိုလိုက္တာ မေျပာပါနဲ႔။ ကေလးဘ၀အရြယ္မွာ ေမတၱာငတ္ခဲ႔ရင္၊ မိသားစုရဲ႕ လုံျခဳံေႏြးေထြးမႈ မရခဲ႔ရင္ အားငယ္စိတ္ေတြ သိမ္ငယ္စိတ္ေတြ ၀င္တတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔လည္း မင္းအေနနဲ႔ ေမေမေလးရဲ႕ ေမတၱာကို တမ္းတေနခဲ႔တာေနမွာေပါ႔။ မင္းခုထက္ထိေအာင္ သေဘာမေပါက္ႏိုင္ေသးတာက အဲဒီေမေမေလးဟာ သူ႔ကိုယ္သူသာခ်စ္တတ္ၿပီး လူတဘက္သားကို ခ်စ္ရေကာင္းမွန္းမသိတဲ႔ ဂရိပုံျပင္ထဲက လူပ်ဳိႀကီး နာဆစ္ဆပ္လို မိန္းမစားမ်ဳိး ျဖစ္ေနတာကိုပါ။ ေမာင္ေလး အဂၢါက်ျပန္ေတာ႔ ေမာင္ႏွမအခ်င္းခ်င္း ၀န္တိုစိတ္ထားနဲ႔ ၿပဳိင္ခ်င္ အႏိုင္ယူခ်င္စိတ္ေတြ ရွိေနတာ အသိသာႀကီးပဲ။ ေဆးေက်ာင္းအတူတူတက္တဲ႔ အတန္းေဖာ္ခ်င္း ျဖစ္ေနျပန္ေတာ႔ ပိုဆိုးတာေပါ႔ေလ။ မင္းေဖေဖစကားကိုနားေထာင္ၿပီး သူတို႔နဲ႔ေ၀းရာမွာ သြားေနလိုက္တာသာ အမွန္ဆုံးပါပဲ။ ႏို႔မို႔ဆို မင္းတစ္ေယာက္တည္း လက္ခုပ္ထိုင္တီးေနရသလို ျဖစ္ေနမယ္။ လက္ခုပ္ဆိုတာ တစ္ဘက္တည္းတီးလို႔ ဘာအသံမွထြက္မွာ မဟုတ္ဘူးတဲ႔။ လူႏွစ္ေယာက္ဆက္ဆံေရးမွာလည္း တစ္ဘက္တည္းကလွိမ္႔တဲ႔ တစ္ဘီးလိမ္႔ဆက္ဆံေရးဟာ ခရီးမေရာက္ႏိုင္ပါဘူး။ အေျခခံက်သေလာက္ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက သေဘာမေပါက္ႏိုင္တဲ႔ အခ်က္ပါ။”
ဒီစကားပုံကေလးကို ေျပာခဲ႔တဲ႔ ပညာရွိႀကီးဟန္ေဖးဆီဆိုတာ ဟန္ႏုိင္ငံက မင္းညီမင္းသားတစ္ပါး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ သူက “The King’s Speech” ဇာတ္ကားထဲက ေဂ်ာ႔ဘုရင္မင္းျမတ္လိုပဲ စကားထစ္တဲ႔အတြက္ ေျပာစရာရွိရင္ စာနဲ႔ပဲ ေရးေရးေျပာတယ္လို႔ဆိုတယ္။ သူနဲ႔ လီဆီတို႔ဟာ ဆရာႀကီး ကြန္ျဖဴးရွပ္စ္ရဲ႕တပည့္ ပညာရွိႀကီး ဇြန္ဆီထံမွာ အတူတူ ပညာဆည္းပူးခဲ႔ၾကတဲ႔ ငယ္သူငယ္ခ်င္းေတြ ဆိုပဲ။ သို႔ေသာ္လည္း လီဆီက အၿမဲလိုလို မနာလို၀န္တိုျဖစ္ေနရတယ္တဲ႔။ ပညာေတာ္တဲ႔သူခ်င္းအတူတူ ဟိုကေတာ႔ ဘုရင္႔ညီေတာ္မို႔လို႔ မ်က္နွာႀကီးတဲ႔ေနရာမွာ ဘယ္လိုက္မီပါ႔မလဲ။ ပညာစုံၾကတဲ႔အခါ လီဆီက ခ်င္ႏိုင္ငံက ဇန္ဘုရင္မင္းျမတ္(ပထမေျမာက္ဧကရာဇ္)ထံမွာ သြားအမႈထမ္းေနခ်ိန္မွာ ဟန္ေဖးဆီကေတာ႔ သူ႔ႏိုင္ငံသူျပန္ၿပီး ေနာင္ေတာ္ဘုရင္မင္းျမတ္ကို အၾကံဥာဏ္မ်ားေပးသတဲ႔။ ခ်င္ႏိုင္ငံနဲ႔ စစ္မက္မျဖစ္ပြားရေအာင္ တဘက္သတ္ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြ လိုက္ေလ်ာေနရတာနဲ႔ပဲ ဟန္ႏိုင္ငံခမ်ာ စီးပြားေရးက ခၽြတ္ျခဳံၾကလာသတဲ႔။ ဒီလိုအခ်ိန္မ်ဳိးမွာ ဟန္ေဖးဆီက အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ဖို႔ အဆိုတင္သြင္းေတာ႔ ကန္႔ကြက္မဲေတြမ်ားလြန္းလို႔ အဆိုကို အတည္မျပဳႏိုင္ဘူးေပါ႔။ (တိုင္းျပည္ႀကီးပ်က္ရင္ အတူတူမွ်ခံရမွာေလ။ ကိုယ္႔စည္းစိမ္ပ်က္ေတာ႔ ဘယ္သူက လာမွ်ခံမွာတုန္း) နဂိုကမွ စကားေျပာမေခ်ာရတဲ႔အထဲ မ်က္ႏွာမည္းႀကီးက (ေပါင္းတာရဲႀကီးကို ေျပာတာေနာ္) ဒုံးကနဲ တူနဲ႔ထုၿပီး ထီးဖုန္းေစာင္႔နတ္သမီးေတြလို “လိုရင္းေျပာပါ။” လုပ္လိုက္ရင္ ေျပာမယ္႔စကားေတြက ၾကက္ေပ်ာက္ငွက္ေပ်ာက္ ေပ်ာက္ကုန္ေရာ မဟုတ္လား။ ဒါနဲ႔ပဲ ေျပာခ်င္တာေလးေတြကို ကိုတာဆီပို႔လို႔ မုံေရြးတိုက္ကေန စာအုပ္ထုတ္လိုက္ရွာသတဲ႔ကြယ္။
ဟန္ေဖးဆီဟာ ဇြန္ဆီရဲ႕ တပည့္ျဖစ္ေပမယ္႔ ကြန္ျဖဴးရွပ္စ္ရဲ႕ ၀ါဒေတြကို သေဘာမတူႏိုင္ပါဘူးတဲ႔။ သူတို႔က အတိတ္ကာလတစ္ခုကို စံထားၿပီး လက္ရွိအျဖစ္ေတြကို အဲဒါနဲ႔ သြားသြားႏႈိင္းတာ ေ၀ဖန္တာ၊ ေခတ္ကာလသားသမီးေတြမ်ား တို႔ငယ္ငယ္တုန္းကေလာက္ကို မေကာင္းဘူး လို႔ ေျပာတာမ်ဳိးကို မခံႏိုင္ဘူးတဲ႔။ “ႏွလုံးရည္ျပည့္၀တဲ႔ မင္းမ်ားလက္ထက္မွာ ဘိုးေလာင္းေတာ္ေဘးေလာင္းေတာ္တို႔ရဲ႕ မွာေျခြစကား ပညတ္မ်ားကို ေပလႊာပုရပိုဒ္ စာအုပ္လိုက္ က်မ္းနဲ႔ညွိေနစရာ မလိုအပ္။ တရားဥပေဒသာလွ်င္ ကိုးကြယ္ရာျဖစ္တယ္။” လို႔ဆိုသတဲ႔။ ဟန္ေဖးဆီရဲ႕အလိုအရေတာ႔ ဘုရင္မင္းျမတ္မ်ား တရားႏွင္႔အညီ အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ဖို႔ရာ အေျခခံမူသုံးရပ္ လိုပါသတဲ႔။ အာဏာ (absolute power)၊ လမ္းစဥ္ (method) နဲ႔ ဥပေဒ (law) ပါတဲ႔။ သူ႔ေခတ္ သူ႔အခါနဲ႔ဆိုရင္ အံ႔ၾသဖို႔ေကာင္းေလာက္ေအာင္ ေခတ္မီတဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အျမင္ျဖစ္ပါတယ္။ တရားဥပေဒဆိုတာ တသမတ္တည္းရွိေနၿပီးေတာ႔ လူတိုင္းလိုက္နာ က်င္႔သုံးဖို႔ရာျဖစ္တဲ႔အတြက္ ရာထူးအဆင္႔အတန္း၊ ေသြးသားေဆြမ်ဳိးေတာ္စပ္မႈေတြနဲ႔ ခြဲျခားမႈ မရွိရပါဘူးတဲ႔။ ေျမရွင္ပေဒသရာဇ္စံနစ္မွာ ဘယ္တိုင္းျပည္က ရွင္ဘုရင္မဆို ကိုယ္႔စိတ္တိုင္းက် ဥပေဒနဲ႔အုပ္ခ်ဳပ္ၿပီး ေဆြေတာ္မ်ဳိးေတာ္ မူးႀကီးမတ္ရာေတြဆိုတာ အခြင္႔ထူးခံလူတန္းစား မဟုတ္လား။ သူမို႔လို႔ အဲသည္စကား ေျပာရဲပါေပတယ္။ “တရားဥပေဒတို႔ကို ထုတ္ျပန္ၿပီးက ရုံးေတာ္၌ မွတ္တမ္းတင္၊ ဌာနဆိုင္ရာမ်ားသို႔ ျဖန္႔ေ၀ၿပီးလွ်င္ ျပည္သူအမ်ားကိုလည္း ၾကားသိေစရမည္။ ခုတစ္မ်ဳိး ေတာ္ၾကာတစ္မ်ဳိး မရွိေစရ။ အရာရာသည္ ဥပေဒေဘာင္အတြင္း၌သာ ရွိရမည့္အျပင္ ဥပေဒ၀န္ထမ္းမ်ားသည္ အဂတိလိုက္စားမႈ ကင္းရွင္းရမည္။” တဲ႔။ “တစ္ကိုယ္ရည္နႈန္းစံျဖင္႔ (Private standard) စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းကန္႔သတ္ျခင္းသည္ မသမာသူပညာတတ္မ်ား လက္တစ္လုံးျခားျပဳက်င္႔ႏိုင္ဖြယ္ အားနည္းခ်က္ရွိျခင္းေၾကာင္႔ ျပည္သူမ်ားအေနျဖင္႔ အစိုးရအေပၚ အယုံအၾကည္ကင္းမဲ႔ေစႏိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ ဥပေဒ အတည္ျပဳၿပီးက မည္သူမွ် ေစာဒက မရွိေစရ။” လို႔လည္း ပါတယ္။
သူေရးတဲ႔စာဟာ သူကိုယ္တိုင္သာ ဘုရင္႔သားမဟုတ္လို႔ကေတာ႔ ေခါင္းျပတ္သြားေစႏိုင္ေလာက္တယ္။ ေနာင္ေတာ္ဘုရင္မင္းျမတ္က အေရးတယူမဖတ္ေသာ္လည္းပဲ ခ်င္ႏိုင္ငံက ပထမေျမာက္ဧကရာဇ္ ဇန္ ကေတာ႔ လုံးေစ႔ပတ္ေစ႔ဖတ္ၿပီး သေဘာက်လြန္လြန္းလို႔ “အလိုေလးေလး။ သည္လိုစာမ်ဳိးေရးတဲ႔သူကို အျပင္မွာေတြ႔ဖူးလိုက္ရရင္ ေသေပ်ာ္ပါၿပီ။” လို႔ေတာင္ ေျပာသတဲ႔။ ဒီအခါမွာ လီဆီက အဲဒါ သူ႔သူငယ္ခ်င္း ေရးတာပါလို႔ ၀င္ဂုဏ္ယူလိုက္ေသးသတဲ႔။ သူက ခ်င္နန္းေတာ္ထဲေရာက္ေနတာ ၁၄ နွစ္ေလာက္ရွိေနၿပီး ၀န္ႀကီးေတာင္ ျဖစ္ေနၿပီေလ။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ သူငယ္ခ်င္းက သူငယ္ခ်င္းသာျဖစ္ၿပီး ဟန္ေဖးဆီတစ္ေယာက္ ခ်င္နန္းေတာ္ထဲေရာက္လာရင္ေတာ႔ သူ႔အရွိန္အ၀ါေတြ ညွဳိးမွိန္သြားရခ်ည္ေသးရဲ႕ဆိုၿပီး လိုေတာ႔ မလိုလားနိုင္ဘူးတဲ႔။ ဧကရာဇ္ဇန္က ဟန္ႏိုင္ငံကို ရမယ္ရွာတိုက္ခိုက္ၿပီး ဟန္ေဖးဆီမင္းသားကို သုံ႔ရကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ခ်င္ႏိုင္ငံကို ေခၚလာတဲ႔အခါ တိုင္းေရးျပည္ေရးမွာ အသုံးခ်တိုင္ပင္တာမ်ဳိး မလုပ္ဖို႔၊ စိတ္ခ်ယုံၾကည္ေလာက္တဲ႔သူမဟုတ္ေၾကာင္း တြန္းတြန္းတိုက္တိုက္ ပို႔ေပးသတဲ႔။ (ဒါေၾကာင္႔လည္း ေနာက္ေတာ႔ သူ၀ဋ္ျပန္လည္တာေနမွာ)။ သုံးသုံးမသုံးသုံး သူလိုခ်င္တဲ႔ ပညာရွိကို သူမ်ားႏိုင္ငံကေန သူ႔ဆီအေရာက္ေဆာင္လာၿပီးၿပီဆိုေတာ႔ သူ႔ဘာသာပဲ ေက်နပ္မဆုံးျဖစ္ေနတဲ႔ ဇန္ဘုရင္ကို လီဆီက သူ႔ကိုလည္း သံတမန္ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ဟန္ႏိုင္ငံကို လႊတ္လိုက္ပါ။ ဟိုေရာက္တဲ႔အခါ ဟန္ဘုရင္ကို ေထာင္ေခ်ာက္ဆင္ အမိဖမ္းေပးပါ႔မယ္။ အရွင္ကသာ ဟန္ျပည္နယ္ကို လက္ရသိမ္းပိုက္ပါေတာ႔လို႔ အၾကံေပးပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ပို႔သာပို႔လိုက္ရတယ္။ ဟန္ဘုရင္မင္းျမတ္က လီဆီကို အဖက္လည္းမလုပ္ဘူး။ အဖူးေျမွာ္လည္း မခံဘူး။ ေရွ႕ေတာ္ကိုလည္း ၀င္ခြင္႔မျပဳဘူးတဲ႔။ ေနာက္ဆုံး ရွင္ဘုရင္ထြက္ေတာ္မူတဲ႔လမ္းမွာ သက္စြန္႔ဆံဖ်ား စာလႊာပါးၿပီး အေရးဆိုတာေတာင္ မေအာင္ျမင္တာနဲ႔ အေရးနိမ္႔ၿပီး လက္ခ်ည့္ပလာ ျပန္ခဲ႔ရတယ္။ ရွက္ရမ္းရမ္းတဲ႔လီဆီဟာ ဟန္ေဖးဆီကို လွည့္မဲပါေလေတာ႔တယ္။ ခုမွေတာ႔ ဟန္နိုင္ငံကို ျပန္လႊတ္လိုက္ရင္လည္း ခ်င္နိုင္ငံအဖို႔ မလုံျခဳေတာ႔ဘူး။ ရန္သူကို အိမ္ထဲလိုက္ျပထားသလို ျဖစ္ခဲ႔ၿပီ။ ဒါနဲ႔ပဲ ရယ္စရာေကာင္းတဲ႔ အလုပ္တစ္ခုကို လုပ္ၾကျပန္ပါတယ္။ ဥပေဒသမားႀကီးကို ဥပေဒခ်ဳိးေဖာက္မႈနဲ႔ ေထာင္သြင္းအက်ဥ္းခ်ထားပါသတဲ႔။ အဂၤလန္မွာ ဆာေသာမတ္စ္မိုးႀကီးကို အ႒မေျမာက္ဟင္နရီဘုရင္က တရားစီရင္သလိုမ်ဳိးေပါ႔။ ဟန္ေဖးဆီက ဘုရင္မင္းျမတ္နဲ႔ေတြ႔ၿပီး ကိုယ္တိုင္ေလွ်ာက္လဲခြင္႔ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုေပမယ္႔ အဲလိုလုပ္လိုက္ရင္ က်ိန္းေသ လြတ္သြားမယ္ဆိုတာသိတဲ႔ လီဆီဟာ အဲသည္ညေနမွာ ၿဗဲတိုက္ထဲကို အဆိပ္အရက္တစ္အိုး ပို႔ေစခဲ႔ပါတယ္။ ဘုရင္မင္းျမတ္ အမ်က္ေတာ္ေျပလို႔ “လႊတ္ေစ” အမိန္႔ေတာ္ ေနာက္က်တာကေတာ႔ ကိုယ္တို႔ျမန္မာရာဇ၀င္ထဲက အနႏၱသူရိယအမတ္တို႔၊ စာဆိုေတာ္ ဦးပုညတို႔လိုပါပဲ။ သိပ္မထူးျခားဘူး။ ဟန္ေဖးဆီခမ်ာမေတာ႔ အသက္ ၄၇ နွစ္အရြယ္မွာ မနာလိုၿပီး သစၥာမရွိတဲ႔ သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္လက္ခ်က္နဲ႔ ကံကုန္သြားရရွာတာေပါ႔။ သို႔ေသာ္ ေနာင္တရသြားတဲ႔ဇန္ဘုရင္ဟာ အသက္ထက္ဆုံး ဟန္ေဖးဆီရဲ႕ အယူ၀ါဒေတြနဲ႔သာ တရားနဲ႔အညီ စီရင္အုပ္ခ်ုဳပ္သြားခဲ႔တဲ႔အတြက္ သူတို႔တရုတ္ႏိုင္ငံသမိုင္းမွာ အက်ယ္၀န္းဆုံးအင္ပါယာႀကီးကို တစ္ပါးတည္းေသာ ဧကရာဇ္မင္းလက္ေအာက္မွာ တစုတစည္းတည္း စုရုံးတည္ေထာင္သြားႏိုင္ခဲ႔ပါသတဲ႔။
ဟန္ေဖးဆီရဲ႕ အမွာစကားကေတာ႔ “အတိတ္ကို နည္းနည္းေလွ်ာ႔ပါ။ ပစၥဳပၸန္မွာ အာရုံစိုက္ပါ။ အေျပာင္းအလဲေတြကို လက္ခံႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားပါ။” တဲ႔။ (Discounting the past, emphasising the present and adapting to change.) ဆိုပဲ။ သည္ကေန႔ေခတ္အထိကို အသုံးတည့္ေနေသးတယ္ မဟုတ္ဘူးလား။ တည့္ခ်င္သေလာက္တည့္ သုံးတဲ႔သူကသုံးမွ ျဖစ္တာပါေလ။ ပညာရွိစကားမွတ္သားနာယူတဲ႔ အသိဥာဏ္ရွိခဲ႔ရင္ သည္ဘ၀မ်ဳိးေတာင္ မေရာက္ဘူး။ ေဟာ ေျပာရင္းဆိုရင္း အတိတ္ကိုလွန္ေသာ္ လုပ္မိျပန္ၿပီ။ ထားပစ္ခဲ႔ ထားပစ္ခဲ႔။ ဟန္ေဖးဆီဟာ rule of law လို႔ေခၚတဲ႔ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကို တစိုက္မတ္မတ္ ယုံၾကည္ခဲ႔တယ္။ တရားဥပေဒဆိုတာ တသမတ္တည္းတည္ေစရမယ္။ လူသားတိုင္းက ေလးစားလိုက္နာရမယ္ လို႔လည္း ေျပာခဲ႔တယ္။ ခၽြင္းျခက္မထားရဘူး။ ခၽြင္းျခက္ထားရင္ ေသတတ္တယ္ဆိုတာကို သူ႔အသက္နဲ႔ရင္းၿပီး သက္ေသျပခဲ႔ပါတယ္။ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္သူ ရွင္ဘုရင္ကို တရားဥပေဒရဲ႕ အထက္မွာ ထားခဲ႔လို႔ သူေသရတာေပါ႔။ အဲဒီရွင္ဘုရင္ဆိုတဲ႔ supreme ruler ေတြက တရားဥပေဒေတြကို သူတို႔သေဘာက် ထုတ္ျပန္လိုက္၊ ေျပာင္းလဲလိုက္ အမ်ဳိးမ်ဳိးလုပ္ေနၾကရင္း ဒီဟာေတြဟာ ငါတို႔လက္ေအာက္က တိုင္းသူျပည္သားေတြအတြက္ပဲ ထုတ္ျပန္တာ။ ငါတို႔အတြက္ မဟုတ္ဘူး။ ငါတို႔က ငါတို႔ဘာငါတို႔ လုပ္ခ်င္သလို လုပ္လို႔ရတယ္ လို႔ ထင္တိုင္းက်ဲကုန္ၾကတာေၾကာင္႔ သူတင္ျပခဲ႔တဲ႔ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး (rule of law) ဆိုတာ တကယ္တမ္းက်ေတာ႔ ဘုရင္႔အာဏာစိုးမိုးေရး (rule of supreme rulers) အျဖစ္ ေဖာက္လြဲေဖာက္ျပန္ေတြ ျဖစ္ကုန္ရတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ သူ႔အျဖစ္ဟာ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကို ဘယ္ေလာက္ပဲ အေလးထားခဲ႔ပါေစ။ ဘုရင္႔ဘက္က ပါမလာတဲ႔အတြက္ လက္ခုပ္ကို တစ္ဘက္တည္းတီးေနရတဲ႔သူလိုပဲ ႀကိဳးစားသမွ် အရာမထင္ျဖစ္ခဲ႔ရသတဲ႔။
ဟန္ေဖးဆီလို ပညာရွိတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ သူ႔ကိုယ္ပိုင္အယူအဆ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးဆိုတာမွာ ခၽြင္းျခက္အျဖစ္ မင္းဧကရာဇ္ကို ခ်န္ထားတာဟာ ေမ႔ေလ်ာ႔သြားလို႔၊ ဥာဏ္မမီလို႔ေတာ႔ ဟုတ္ဟန္မတူပါဘူး။ သက္ဦးဆံပိုင္ ပေဒသရာဇ္စံနစ္က ဧကရာဇ္ဘုရင္မင္းျမတ္ကို သူ႔ဥပေဒ လက္ေအာက္မွာ တျခားသူေတြနဲ႔တန္းတူ ထားခဲ႔မိရင္ သူ႔ေခါင္းက အဲသည္စကား ေျပာမိတဲ႔ေန႔မွာတင္ ျပတ္သြားတာ ၾကာေပါ႔။ ေနာက္ထပ္ စဥ္းစားစရာတစ္ခုက သူကိုယ္တိုင္ ဧကရာဇ္မင္းအျဖစ္ကို ေရာက္ေနရင္ေကာ အဲသည္တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈေအာက္ကို သူမ်ားေတြနဲ႔တန္းတူ ၀င္လာပါ႔မလားေပါ႔။ ေၾသာ္ ပေဒသရာဇ္စံနစ္ဆိုတာ တယ္ဆိုးတာကိုး တရားနာပရိသတ္ရဲ႕။ ဒီေန႔ က်ဳပ္တို႔ ဒီမိုကေရစီေခတ္ႀကီးမွာေတာ႔ တရားဥပေဒရဲ႕ အထက္မွာ ဘယ္သူမွ မရွိေတာ႔ဘူးထင္ပါရဲ႕။ (လႊတ္ေတာ္ရဲ႕အထက္မွာေတာ႔ ေခါင္မိုးႀကီးရွိပါသေလ)။ တကယ္လို႔မ်ား တစ္ေယာက္ေယာက္က ကိုယ္႔ကိုယ္ကိုယ္ တရားဥပေဒရဲ႕အထက္မွာ ရွိပါတယ္ လို႔ ျပဳမူက်င္႔ၾကံေနရင္ အဲဒါ ဘယ္ေခတ္မွာက်န္ခဲ႔ေနတုန္းလဲဆိုတာ သေဘာေပါက္လိုက္ေနာ္။ (မယ္မယ္ဘုရားလို႔ေခၚၿပီး ဒူးကေလး ေထာက္ကာေထာက္ကာ ခစား၀င္ ျပားေနေအာင္ ရွိခိုးတဲ႔သူေတာင္ ရွိသတဲ႔။ ဘုန္းႀကီးသာ ရိုက္ခိုင္းခ်င္ ခိုင္းမယ္)။
အေရွ႔တိုင္းရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈဟာ သူတို႔ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ေတာ႔ မတူပါဘူး။ တရားဥပေဒဆိုတာ မိုးေအာက္ေျမျပင္ လူသားအားလုံးလိုက္နာေစဖို႔ရာ (all under Heaven) ဆိုေပမယ္႔ ရွင္ဘုရင္ဆိုတာ မိုးေအာက္ေျမျပင္ကလူသားအျဖစ္ သတ္မွတ္မထားပါဘူး။ မိုးက်ေရႊကိုယ္ (Son of Heaven) လို႔ယူဆတဲ႔အတြက္ ဟန္ေဖးဆီရဲ႕ ဥပေဒစိုးမိုးေရးမွာ ရွင္ဘုရင္ကို ခၽြင္းျခက္ခ်န္ထားရတာ ေနမွာပါ။ (တို႔ဆီက အရပ္ဘက္ဌာနေတြမွာလည္း အဲလို မိုးက်ေရႊကိုယ္ႀကီးေတြကို တရားဥပေဒရဲ႕ ဦးထိပ္မွာထားရသလိုေပါ႔)။ ကြန္ျမဴနစ္စံနစ္ေအာက္မွာ တရုတ္ျပည္မႀကီးကို မကြဲမျပားတသားတည္း အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္လည္း ျပည္သူ႔ဆႏၵနဲ႔ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္လိုက္တဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္သူတို႔ဟာ အျမင္က်ယ္ဖို႔နဲ႔ တရားဥပေဒကို ေလးစားလိုက္နာဖို႔ လိုအပ္ပါသတဲ႔။ ဘာျဖစ္လို႔ဆိုေတာ႔ နိုင္ငံ႔ေခါင္းေဆာင္ေတြကို အၾကြင္းမဲ႔အာဏာေပးအပ္ၿပီး လြန္လြန္ကဲကဲ ေျမွာက္စားလိုက္ရင္ ျခစားပ်က္စီးသြားတဲ႔သာဓကေတြ သမိုင္းထဲမွာ မေရမတြက္ႏိုင္ေအာင္ ေတြ႔ခဲ႔ဖူးလို႔ပါတဲ႔။ အနီးစပ္ဆုံး ဥပမာကေတာ႔ ေမာ္စီတုံးႀကီးကို လက္ညွဳိးထိုးျပတယ္။ (ေအးေပါ႔ေအ။ ခုေတာ႔လည္း ေျပာရဲၿပီေပါ႔။ ခမ်ာ ေသရွာမွကိုး)။ ၂၀ ရာစုတေလွ်ာက္လုံး တရုတ္ျပည္မွာ ဥကၠဌႀကီးေမာ္ေလာက္ လႊမ္းမိုးႏိုင္တဲ႔လူသား ေနာက္တစ္ေယာက္ ရိုးစြဲမရွိပါဘူးတဲ႔။ သူ႔ႏႈတ္ထြက္စကားတစ္ခြန္းဟာ ဗ်ာဒိတ္အလား ပန္ဆင္ရပါသတဲ႔။ ဒါေပမယ္႔ အက်ပိုင္းကိုေရာက္လာတဲ႔အခါက်ေတာ႔ လူေတြေျမွာက္စားလြန္းတာနဲ႔ ဘ၀င္ေလဟပ္ၿပီး သံသယ၀ကၤပါထဲမွာ တ၀ဲလည္လည္ ျဖစ္ေနရွာသတဲ႔။ သူ႔ေလာက္ မ်ဳိးဆက္သစ္ ေနာက္တန္းလူေမြးၿပီး ေလ႔က်င္႔ပ်ဳိးေထာင္ခဲ႔တာလည္း မရွိသလို သူေမြးထားတဲ႔လူ အစြမ္းေတြထက္လာရင္ သူနဲ႔ပုခုံးခ်င္းယွဥ္မွာစုိုးလို႔ ျဖဳတ္ထုတ္သတ္ လုပ္တဲ႔သူလည္း မရွိဘူး။ သူေသသြားတဲ႔အခါ ကရူေရွးက စတာလင္ႀကီးကို အပုပ္ခ်ခဲ႔သလို သူ႔ကို ေနာက္လူေတြက အပုပ္ခ်မွာလည္း ေသမေလာက္ေၾကာက္သတဲ႔။ ဒါေၾကာင္႔လည္း သူ႔ေအာက္မွာ ဒုတိယေခါင္းေဆာင္လုပ္မယ္႔အစားေတာ႔ က်ားၿမီးပဲ ဆြဲလိုက္ခ်င္ေသး လို႔ အေျပာခံရတာ။ သူေသခါနီးတဲ႔အခါ “သူ႔တစ္သက္တာမွာ တရုတ္ျပည္သူ႔သမၼတႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးအတြက္ တာ၀န္ႀကီးႏွစ္ခု ထမ္းေဆာင္ေပးခဲ႔ပါသတဲ႔။ တစ္ခုက က်ဴးေက်ာ္သူဂ်ပန္ေတြနဲ႔ ခ်န္ေကရွိတ္တို႔ကို ေမာင္းထုတ္ေပးႏိုင္ခဲ႔ပါတယ္တဲ႔။ ဒုတိယတစ္ခုကေတာ႔ ခုထက္ထိ မၿပီးဆုံးေသးတဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈေတာ္လွန္ေရးႀကီးကို စခဲ႔တာပဲ ျဖစ္ပါသတဲ႔။ သူဘာေတြလုပ္ေနတယ္ လုပ္ခဲ႔တယ္ဆိုတာကေတာ႔ ေကာင္းကင္ဘုံက အသိဆုံးျဖစ္မွာပါတဲ႔။ အဲဒီေနာက္ေတာ႔ သူ႔စကားကို ေအဒီ ၃ ရာစုက စကားပုံတစ္ခုနဲ႔ အဆုံးသတ္ၿပီး မ်က္စိမွိတ္သြားပါေတာ႔တယ္။ “Gai guan lun ding.” (Only when a person is dead and the lid of his coffin closed can final judgement be passed on him.) “လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ အေကာင္းအဆိုးဆိုတာ သူေသၿပီး အေလာင္းေျမက်မွ ေ၀ဖန္တာ အေကာင္းဆုံးပါပဲ။” တဲ႔။ အင္း။ သူလည္း တစ္ဘက္တည္းတီးခဲ႔တဲ႔ လက္ခုပ္ေတြ ဘယ္ေလာက္ေတာင္ရွိခဲ႔မလဲ မသိပါဘူး။ ျပည္သူေတြမပါပဲ သူ႔ခ်ည့္ပဲ တီးတဲ႔လက္ခုပ္ေတြကေရာ အသံထြက္ပါ႔မလား။ ဒါလည္း သူေသၿပီးလို႔ ျမည္လာတဲ႔အသံေတြကို နားေထာင္မွ တကယ္ထြက္မထြက္ သိရမွာ မဟုတ္လား။ ကၽြန္ေတာ္အခုတီးေနတဲ႔ လက္ခုပ္ကေရာ စာဖတ္သူေတြရင္ထဲမွာ အသံမွ ျမည္ပါ႔မလား။ ေခါင္းဖုံးပိတ္မွေတာ႔ သိစရာလည္း မလိုေတာ႔ပါဘူး။
[By Soe Min ]
စကားပုံေတြနဲ႔ ကြက္ကြက္ကြင္းကြင္း ျမင္သာထင္သာေအာင္ ေျပာတတ္တဲ႔အထဲမွာ တရုတ္သမၼတ က်န္ဇီမင္းႀကီးလည္း ပါပါတယ္။ ဟိုတေလာတုန္းက တရုတ္ အေမရိကန္ ႏွစ္ႏိုင္ငံဆက္ဆံေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သတင္းဌာနတစ္ခုက ေမးတဲ႔အခါ သူက ရယ္ကာေမာကာနဲ႔ “လက္ခုပ္ဆိုတာ တစ္ဘက္တည္းတီးလို႔ မျမည္ပါဘူး။” လို႔ ေျပာသြားပါတယ္။ “Gu zhang nan ming.” (Claping with one hand produces no sound.) တဲ႔။ တရုတ္ပညာရွိ ဟန္ေဖးဆီ က ေျပာခဲ႔တဲ႔စကားလို႔ သိရတယ္။ အျပည့္အစုံကေတာ႔ “ဘယ္ေလာက္ပဲ ျမန္ေအာင္ တီးတီး၊ တစ္ဘက္တည္းတီးေနသေရြ႕ေတာ႔ ဘာအသံမွ ထြက္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။” လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီအဓိပၸါယ္အတိုင္း ျမန္မာစကားပုံ ရွိသလို အဂၤလိပ္လိုလည္း စကားပုံရွိပါတယ္။ “It takes two to Tango.” လို႔ ဆိုတယ္ မဟုတ္လား။ ဒါေပမယ္႔ တရုတ္စကားပုံမွာေတာ႔ ျပႆနာတစ္ခုျဖစ္တယ္ဆိုတာ ႏွစ္ဘက္စလုံး ကိုယ္စီထိပ္တိုက္ေတြ႔ၾကလို႔ေပါ႔ ဆိုတဲ႔ သေဘာအျပင္ ေနာက္ထပ္ေတြးယူစရာ အနက္ပြားတစ္ခုရွိေနေသးတာကလည္း စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းပါတယ္။ စာဆုံးေတာ႔ ဘာကိုဆိုလိုတယ္ သေဘာေပါက္ၾကပါလိမ္႔မယ္။ ေဒၚယင္းမာရဲ႕ ပထမစာအုပ္ “ရြက္ေၾကြေတာ” ထြက္တုန္းက စာဖတ္သူ စိတ္သရုပ္ခြဲပညာရွင္တစ္ေယာက္ကလည္း အဲသည္စကားပုံကေလးနဲ႔ စာလွမ္းေရးၿပီး ေဆြးေႏြးခဲ႔ေသးသတဲ႔။
“စာဖတ္ရင္း စိတ္တိုလိုက္တာ မေျပာပါနဲ႔။ ကေလးဘ၀အရြယ္မွာ ေမတၱာငတ္ခဲ႔ရင္၊ မိသားစုရဲ႕ လုံျခဳံေႏြးေထြးမႈ မရခဲ႔ရင္ အားငယ္စိတ္ေတြ သိမ္ငယ္စိတ္ေတြ ၀င္တတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔လည္း မင္းအေနနဲ႔ ေမေမေလးရဲ႕ ေမတၱာကို တမ္းတေနခဲ႔တာေနမွာေပါ႔။ မင္းခုထက္ထိေအာင္ သေဘာမေပါက္ႏိုင္ေသးတာက အဲဒီေမေမေလးဟာ သူ႔ကိုယ္သူသာခ်စ္တတ္ၿပီး လူတဘက္သားကို ခ်စ္ရေကာင္းမွန္းမသိတဲ႔ ဂရိပုံျပင္ထဲက လူပ်ဳိႀကီး နာဆစ္ဆပ္လို မိန္းမစားမ်ဳိး ျဖစ္ေနတာကိုပါ။ ေမာင္ေလး အဂၢါက်ျပန္ေတာ႔ ေမာင္ႏွမအခ်င္းခ်င္း ၀န္တိုစိတ္ထားနဲ႔ ၿပဳိင္ခ်င္ အႏိုင္ယူခ်င္စိတ္ေတြ ရွိေနတာ အသိသာႀကီးပဲ။ ေဆးေက်ာင္းအတူတူတက္တဲ႔ အတန္းေဖာ္ခ်င္း ျဖစ္ေနျပန္ေတာ႔ ပိုဆိုးတာေပါ႔ေလ။ မင္းေဖေဖစကားကိုနားေထာင္ၿပီး သူတို႔နဲ႔ေ၀းရာမွာ သြားေနလိုက္တာသာ အမွန္ဆုံးပါပဲ။ ႏို႔မို႔ဆို မင္းတစ္ေယာက္တည္း လက္ခုပ္ထိုင္တီးေနရသလို ျဖစ္ေနမယ္။ လက္ခုပ္ဆိုတာ တစ္ဘက္တည္းတီးလို႔ ဘာအသံမွထြက္မွာ မဟုတ္ဘူးတဲ႔။ လူႏွစ္ေယာက္ဆက္ဆံေရးမွာလည္း တစ္ဘက္တည္းကလွိမ္႔တဲ႔ တစ္ဘီးလိမ္႔ဆက္ဆံေရးဟာ ခရီးမေရာက္ႏိုင္ပါဘူး။ အေျခခံက်သေလာက္ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက သေဘာမေပါက္ႏိုင္တဲ႔ အခ်က္ပါ။”
ဒီစကားပုံကေလးကို ေျပာခဲ႔တဲ႔ ပညာရွိႀကီးဟန္ေဖးဆီဆိုတာ ဟန္ႏုိင္ငံက မင္းညီမင္းသားတစ္ပါး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ သူက “The King’s Speech” ဇာတ္ကားထဲက ေဂ်ာ႔ဘုရင္မင္းျမတ္လိုပဲ စကားထစ္တဲ႔အတြက္ ေျပာစရာရွိရင္ စာနဲ႔ပဲ ေရးေရးေျပာတယ္လို႔ဆိုတယ္။ သူနဲ႔ လီဆီတို႔ဟာ ဆရာႀကီး ကြန္ျဖဴးရွပ္စ္ရဲ႕တပည့္ ပညာရွိႀကီး ဇြန္ဆီထံမွာ အတူတူ ပညာဆည္းပူးခဲ႔ၾကတဲ႔ ငယ္သူငယ္ခ်င္းေတြ ဆိုပဲ။ သို႔ေသာ္လည္း လီဆီက အၿမဲလိုလို မနာလို၀န္တိုျဖစ္ေနရတယ္တဲ႔။ ပညာေတာ္တဲ႔သူခ်င္းအတူတူ ဟိုကေတာ႔ ဘုရင္႔ညီေတာ္မို႔လို႔ မ်က္နွာႀကီးတဲ႔ေနရာမွာ ဘယ္လိုက္မီပါ႔မလဲ။ ပညာစုံၾကတဲ႔အခါ လီဆီက ခ်င္ႏိုင္ငံက ဇန္ဘုရင္မင္းျမတ္(ပထမေျမာက္ဧကရာဇ္)ထံမွာ သြားအမႈထမ္းေနခ်ိန္မွာ ဟန္ေဖးဆီကေတာ႔ သူ႔ႏိုင္ငံသူျပန္ၿပီး ေနာင္ေတာ္ဘုရင္မင္းျမတ္ကို အၾကံဥာဏ္မ်ားေပးသတဲ႔။ ခ်င္ႏိုင္ငံနဲ႔ စစ္မက္မျဖစ္ပြားရေအာင္ တဘက္သတ္ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြ လိုက္ေလ်ာေနရတာနဲ႔ပဲ ဟန္ႏိုင္ငံခမ်ာ စီးပြားေရးက ခၽြတ္ျခဳံၾကလာသတဲ႔။ ဒီလိုအခ်ိန္မ်ဳိးမွာ ဟန္ေဖးဆီက အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ဖို႔ အဆိုတင္သြင္းေတာ႔ ကန္႔ကြက္မဲေတြမ်ားလြန္းလို႔ အဆိုကို အတည္မျပဳႏိုင္ဘူးေပါ႔။ (တိုင္းျပည္ႀကီးပ်က္ရင္ အတူတူမွ်ခံရမွာေလ။ ကိုယ္႔စည္းစိမ္ပ်က္ေတာ႔ ဘယ္သူက လာမွ်ခံမွာတုန္း) နဂိုကမွ စကားေျပာမေခ်ာရတဲ႔အထဲ မ်က္ႏွာမည္းႀကီးက (ေပါင္းတာရဲႀကီးကို ေျပာတာေနာ္) ဒုံးကနဲ တူနဲ႔ထုၿပီး ထီးဖုန္းေစာင္႔နတ္သမီးေတြလို “လိုရင္းေျပာပါ။” လုပ္လိုက္ရင္ ေျပာမယ္႔စကားေတြက ၾကက္ေပ်ာက္ငွက္ေပ်ာက္ ေပ်ာက္ကုန္ေရာ မဟုတ္လား။ ဒါနဲ႔ပဲ ေျပာခ်င္တာေလးေတြကို ကိုတာဆီပို႔လို႔ မုံေရြးတိုက္ကေန စာအုပ္ထုတ္လိုက္ရွာသတဲ႔ကြယ္။
ဟန္ေဖးဆီဟာ ဇြန္ဆီရဲ႕ တပည့္ျဖစ္ေပမယ္႔ ကြန္ျဖဴးရွပ္စ္ရဲ႕ ၀ါဒေတြကို သေဘာမတူႏိုင္ပါဘူးတဲ႔။ သူတို႔က အတိတ္ကာလတစ္ခုကို စံထားၿပီး လက္ရွိအျဖစ္ေတြကို အဲဒါနဲ႔ သြားသြားႏႈိင္းတာ ေ၀ဖန္တာ၊ ေခတ္ကာလသားသမီးေတြမ်ား တို႔ငယ္ငယ္တုန္းကေလာက္ကို မေကာင္းဘူး လို႔ ေျပာတာမ်ဳိးကို မခံႏိုင္ဘူးတဲ႔။ “ႏွလုံးရည္ျပည့္၀တဲ႔ မင္းမ်ားလက္ထက္မွာ ဘိုးေလာင္းေတာ္ေဘးေလာင္းေတာ္တို႔ရဲ႕ မွာေျခြစကား ပညတ္မ်ားကို ေပလႊာပုရပိုဒ္ စာအုပ္လိုက္ က်မ္းနဲ႔ညွိေနစရာ မလိုအပ္။ တရားဥပေဒသာလွ်င္ ကိုးကြယ္ရာျဖစ္တယ္။” လို႔ဆိုသတဲ႔။ ဟန္ေဖးဆီရဲ႕အလိုအရေတာ႔ ဘုရင္မင္းျမတ္မ်ား တရားႏွင္႔အညီ အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ဖို႔ရာ အေျခခံမူသုံးရပ္ လိုပါသတဲ႔။ အာဏာ (absolute power)၊ လမ္းစဥ္ (method) နဲ႔ ဥပေဒ (law) ပါတဲ႔။ သူ႔ေခတ္ သူ႔အခါနဲ႔ဆိုရင္ အံ႔ၾသဖို႔ေကာင္းေလာက္ေအာင္ ေခတ္မီတဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အျမင္ျဖစ္ပါတယ္။ တရားဥပေဒဆိုတာ တသမတ္တည္းရွိေနၿပီးေတာ႔ လူတိုင္းလိုက္နာ က်င္႔သုံးဖို႔ရာျဖစ္တဲ႔အတြက္ ရာထူးအဆင္႔အတန္း၊ ေသြးသားေဆြမ်ဳိးေတာ္စပ္မႈေတြနဲ႔ ခြဲျခားမႈ မရွိရပါဘူးတဲ႔။ ေျမရွင္ပေဒသရာဇ္စံနစ္မွာ ဘယ္တိုင္းျပည္က ရွင္ဘုရင္မဆို ကိုယ္႔စိတ္တိုင္းက် ဥပေဒနဲ႔အုပ္ခ်ဳပ္ၿပီး ေဆြေတာ္မ်ဳိးေတာ္ မူးႀကီးမတ္ရာေတြဆိုတာ အခြင္႔ထူးခံလူတန္းစား မဟုတ္လား။ သူမို႔လို႔ အဲသည္စကား ေျပာရဲပါေပတယ္။ “တရားဥပေဒတို႔ကို ထုတ္ျပန္ၿပီးက ရုံးေတာ္၌ မွတ္တမ္းတင္၊ ဌာနဆိုင္ရာမ်ားသို႔ ျဖန္႔ေ၀ၿပီးလွ်င္ ျပည္သူအမ်ားကိုလည္း ၾကားသိေစရမည္။ ခုတစ္မ်ဳိး ေတာ္ၾကာတစ္မ်ဳိး မရွိေစရ။ အရာရာသည္ ဥပေဒေဘာင္အတြင္း၌သာ ရွိရမည့္အျပင္ ဥပေဒ၀န္ထမ္းမ်ားသည္ အဂတိလိုက္စားမႈ ကင္းရွင္းရမည္။” တဲ႔။ “တစ္ကိုယ္ရည္နႈန္းစံျဖင္႔ (Private standard) စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းကန္႔သတ္ျခင္းသည္ မသမာသူပညာတတ္မ်ား လက္တစ္လုံးျခားျပဳက်င္႔ႏိုင္ဖြယ္ အားနည္းခ်က္ရွိျခင္းေၾကာင္႔ ျပည္သူမ်ားအေနျဖင္႔ အစိုးရအေပၚ အယုံအၾကည္ကင္းမဲ႔ေစႏိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ ဥပေဒ အတည္ျပဳၿပီးက မည္သူမွ် ေစာဒက မရွိေစရ။” လို႔လည္း ပါတယ္။
သူေရးတဲ႔စာဟာ သူကိုယ္တိုင္သာ ဘုရင္႔သားမဟုတ္လို႔ကေတာ႔ ေခါင္းျပတ္သြားေစႏိုင္ေလာက္တယ္။ ေနာင္ေတာ္ဘုရင္မင္းျမတ္က အေရးတယူမဖတ္ေသာ္လည္းပဲ ခ်င္ႏိုင္ငံက ပထမေျမာက္ဧကရာဇ္ ဇန္ ကေတာ႔ လုံးေစ႔ပတ္ေစ႔ဖတ္ၿပီး သေဘာက်လြန္လြန္းလို႔ “အလိုေလးေလး။ သည္လိုစာမ်ဳိးေရးတဲ႔သူကို အျပင္မွာေတြ႔ဖူးလိုက္ရရင္ ေသေပ်ာ္ပါၿပီ။” လို႔ေတာင္ ေျပာသတဲ႔။ ဒီအခါမွာ လီဆီက အဲဒါ သူ႔သူငယ္ခ်င္း ေရးတာပါလို႔ ၀င္ဂုဏ္ယူလိုက္ေသးသတဲ႔။ သူက ခ်င္နန္းေတာ္ထဲေရာက္ေနတာ ၁၄ နွစ္ေလာက္ရွိေနၿပီး ၀န္ႀကီးေတာင္ ျဖစ္ေနၿပီေလ။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ သူငယ္ခ်င္းက သူငယ္ခ်င္းသာျဖစ္ၿပီး ဟန္ေဖးဆီတစ္ေယာက္ ခ်င္နန္းေတာ္ထဲေရာက္လာရင္ေတာ႔ သူ႔အရွိန္အ၀ါေတြ ညွဳိးမွိန္သြားရခ်ည္ေသးရဲ႕ဆိုၿပီး လိုေတာ႔ မလိုလားနိုင္ဘူးတဲ႔။ ဧကရာဇ္ဇန္က ဟန္ႏိုင္ငံကို ရမယ္ရွာတိုက္ခိုက္ၿပီး ဟန္ေဖးဆီမင္းသားကို သုံ႔ရကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ခ်င္ႏိုင္ငံကို ေခၚလာတဲ႔အခါ တိုင္းေရးျပည္ေရးမွာ အသုံးခ်တိုင္ပင္တာမ်ဳိး မလုပ္ဖို႔၊ စိတ္ခ်ယုံၾကည္ေလာက္တဲ႔သူမဟုတ္ေၾကာင္း တြန္းတြန္းတိုက္တိုက္ ပို႔ေပးသတဲ႔။ (ဒါေၾကာင္႔လည္း ေနာက္ေတာ႔ သူ၀ဋ္ျပန္လည္တာေနမွာ)။ သုံးသုံးမသုံးသုံး သူလိုခ်င္တဲ႔ ပညာရွိကို သူမ်ားႏိုင္ငံကေန သူ႔ဆီအေရာက္ေဆာင္လာၿပီးၿပီဆိုေတာ႔ သူ႔ဘာသာပဲ ေက်နပ္မဆုံးျဖစ္ေနတဲ႔ ဇန္ဘုရင္ကို လီဆီက သူ႔ကိုလည္း သံတမန္ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ဟန္ႏိုင္ငံကို လႊတ္လိုက္ပါ။ ဟိုေရာက္တဲ႔အခါ ဟန္ဘုရင္ကို ေထာင္ေခ်ာက္ဆင္ အမိဖမ္းေပးပါ႔မယ္။ အရွင္ကသာ ဟန္ျပည္နယ္ကို လက္ရသိမ္းပိုက္ပါေတာ႔လို႔ အၾကံေပးပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ပို႔သာပို႔လိုက္ရတယ္။ ဟန္ဘုရင္မင္းျမတ္က လီဆီကို အဖက္လည္းမလုပ္ဘူး။ အဖူးေျမွာ္လည္း မခံဘူး။ ေရွ႕ေတာ္ကိုလည္း ၀င္ခြင္႔မျပဳဘူးတဲ႔။ ေနာက္ဆုံး ရွင္ဘုရင္ထြက္ေတာ္မူတဲ႔လမ္းမွာ သက္စြန္႔ဆံဖ်ား စာလႊာပါးၿပီး အေရးဆိုတာေတာင္ မေအာင္ျမင္တာနဲ႔ အေရးနိမ္႔ၿပီး လက္ခ်ည့္ပလာ ျပန္ခဲ႔ရတယ္။ ရွက္ရမ္းရမ္းတဲ႔လီဆီဟာ ဟန္ေဖးဆီကို လွည့္မဲပါေလေတာ႔တယ္။ ခုမွေတာ႔ ဟန္နိုင္ငံကို ျပန္လႊတ္လိုက္ရင္လည္း ခ်င္နိုင္ငံအဖို႔ မလုံျခဳေတာ႔ဘူး။ ရန္သူကို အိမ္ထဲလိုက္ျပထားသလို ျဖစ္ခဲ႔ၿပီ။ ဒါနဲ႔ပဲ ရယ္စရာေကာင္းတဲ႔ အလုပ္တစ္ခုကို လုပ္ၾကျပန္ပါတယ္။ ဥပေဒသမားႀကီးကို ဥပေဒခ်ဳိးေဖာက္မႈနဲ႔ ေထာင္သြင္းအက်ဥ္းခ်ထားပါသတဲ႔။ အဂၤလန္မွာ ဆာေသာမတ္စ္မိုးႀကီးကို အ႒မေျမာက္ဟင္နရီဘုရင္က တရားစီရင္သလိုမ်ဳိးေပါ႔။ ဟန္ေဖးဆီက ဘုရင္မင္းျမတ္နဲ႔ေတြ႔ၿပီး ကိုယ္တိုင္ေလွ်ာက္လဲခြင္႔ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုေပမယ္႔ အဲလိုလုပ္လိုက္ရင္ က်ိန္းေသ လြတ္သြားမယ္ဆိုတာသိတဲ႔ လီဆီဟာ အဲသည္ညေနမွာ ၿဗဲတိုက္ထဲကို အဆိပ္အရက္တစ္အိုး ပို႔ေစခဲ႔ပါတယ္။ ဘုရင္မင္းျမတ္ အမ်က္ေတာ္ေျပလို႔ “လႊတ္ေစ” အမိန္႔ေတာ္ ေနာက္က်တာကေတာ႔ ကိုယ္တို႔ျမန္မာရာဇ၀င္ထဲက အနႏၱသူရိယအမတ္တို႔၊ စာဆိုေတာ္ ဦးပုညတို႔လိုပါပဲ။ သိပ္မထူးျခားဘူး။ ဟန္ေဖးဆီခမ်ာမေတာ႔ အသက္ ၄၇ နွစ္အရြယ္မွာ မနာလိုၿပီး သစၥာမရွိတဲ႔ သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္လက္ခ်က္နဲ႔ ကံကုန္သြားရရွာတာေပါ႔။ သို႔ေသာ္ ေနာင္တရသြားတဲ႔ဇန္ဘုရင္ဟာ အသက္ထက္ဆုံး ဟန္ေဖးဆီရဲ႕ အယူ၀ါဒေတြနဲ႔သာ တရားနဲ႔အညီ စီရင္အုပ္ခ်ုဳပ္သြားခဲ႔တဲ႔အတြက္ သူတို႔တရုတ္ႏိုင္ငံသမိုင္းမွာ အက်ယ္၀န္းဆုံးအင္ပါယာႀကီးကို တစ္ပါးတည္းေသာ ဧကရာဇ္မင္းလက္ေအာက္မွာ တစုတစည္းတည္း စုရုံးတည္ေထာင္သြားႏိုင္ခဲ႔ပါသတဲ႔။
ဟန္ေဖးဆီရဲ႕ အမွာစကားကေတာ႔ “အတိတ္ကို နည္းနည္းေလွ်ာ႔ပါ။ ပစၥဳပၸန္မွာ အာရုံစိုက္ပါ။ အေျပာင္းအလဲေတြကို လက္ခံႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားပါ။” တဲ႔။ (Discounting the past, emphasising the present and adapting to change.) ဆိုပဲ။ သည္ကေန႔ေခတ္အထိကို အသုံးတည့္ေနေသးတယ္ မဟုတ္ဘူးလား။ တည့္ခ်င္သေလာက္တည့္ သုံးတဲ႔သူကသုံးမွ ျဖစ္တာပါေလ။ ပညာရွိစကားမွတ္သားနာယူတဲ႔ အသိဥာဏ္ရွိခဲ႔ရင္ သည္ဘ၀မ်ဳိးေတာင္ မေရာက္ဘူး။ ေဟာ ေျပာရင္းဆိုရင္း အတိတ္ကိုလွန္ေသာ္ လုပ္မိျပန္ၿပီ။ ထားပစ္ခဲ႔ ထားပစ္ခဲ႔။ ဟန္ေဖးဆီဟာ rule of law လို႔ေခၚတဲ႔ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကို တစိုက္မတ္မတ္ ယုံၾကည္ခဲ႔တယ္။ တရားဥပေဒဆိုတာ တသမတ္တည္းတည္ေစရမယ္။ လူသားတိုင္းက ေလးစားလိုက္နာရမယ္ လို႔လည္း ေျပာခဲ႔တယ္။ ခၽြင္းျခက္မထားရဘူး။ ခၽြင္းျခက္ထားရင္ ေသတတ္တယ္ဆိုတာကို သူ႔အသက္နဲ႔ရင္းၿပီး သက္ေသျပခဲ႔ပါတယ္။ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္သူ ရွင္ဘုရင္ကို တရားဥပေဒရဲ႕ အထက္မွာ ထားခဲ႔လို႔ သူေသရတာေပါ႔။ အဲဒီရွင္ဘုရင္ဆိုတဲ႔ supreme ruler ေတြက တရားဥပေဒေတြကို သူတို႔သေဘာက် ထုတ္ျပန္လိုက္၊ ေျပာင္းလဲလိုက္ အမ်ဳိးမ်ဳိးလုပ္ေနၾကရင္း ဒီဟာေတြဟာ ငါတို႔လက္ေအာက္က တိုင္းသူျပည္သားေတြအတြက္ပဲ ထုတ္ျပန္တာ။ ငါတို႔အတြက္ မဟုတ္ဘူး။ ငါတို႔က ငါတို႔ဘာငါတို႔ လုပ္ခ်င္သလို လုပ္လို႔ရတယ္ လို႔ ထင္တိုင္းက်ဲကုန္ၾကတာေၾကာင္႔ သူတင္ျပခဲ႔တဲ႔ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး (rule of law) ဆိုတာ တကယ္တမ္းက်ေတာ႔ ဘုရင္႔အာဏာစိုးမိုးေရး (rule of supreme rulers) အျဖစ္ ေဖာက္လြဲေဖာက္ျပန္ေတြ ျဖစ္ကုန္ရတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ သူ႔အျဖစ္ဟာ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကို ဘယ္ေလာက္ပဲ အေလးထားခဲ႔ပါေစ။ ဘုရင္႔ဘက္က ပါမလာတဲ႔အတြက္ လက္ခုပ္ကို တစ္ဘက္တည္းတီးေနရတဲ႔သူလိုပဲ ႀကိဳးစားသမွ် အရာမထင္ျဖစ္ခဲ႔ရသတဲ႔။
ဟန္ေဖးဆီလို ပညာရွိတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ သူ႔ကိုယ္ပိုင္အယူအဆ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးဆိုတာမွာ ခၽြင္းျခက္အျဖစ္ မင္းဧကရာဇ္ကို ခ်န္ထားတာဟာ ေမ႔ေလ်ာ႔သြားလို႔၊ ဥာဏ္မမီလို႔ေတာ႔ ဟုတ္ဟန္မတူပါဘူး။ သက္ဦးဆံပိုင္ ပေဒသရာဇ္စံနစ္က ဧကရာဇ္ဘုရင္မင္းျမတ္ကို သူ႔ဥပေဒ လက္ေအာက္မွာ တျခားသူေတြနဲ႔တန္းတူ ထားခဲ႔မိရင္ သူ႔ေခါင္းက အဲသည္စကား ေျပာမိတဲ႔ေန႔မွာတင္ ျပတ္သြားတာ ၾကာေပါ႔။ ေနာက္ထပ္ စဥ္းစားစရာတစ္ခုက သူကိုယ္တိုင္ ဧကရာဇ္မင္းအျဖစ္ကို ေရာက္ေနရင္ေကာ အဲသည္တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈေအာက္ကို သူမ်ားေတြနဲ႔တန္းတူ ၀င္လာပါ႔မလားေပါ႔။ ေၾသာ္ ပေဒသရာဇ္စံနစ္ဆိုတာ တယ္ဆိုးတာကိုး တရားနာပရိသတ္ရဲ႕။ ဒီေန႔ က်ဳပ္တို႔ ဒီမိုကေရစီေခတ္ႀကီးမွာေတာ႔ တရားဥပေဒရဲ႕ အထက္မွာ ဘယ္သူမွ မရွိေတာ႔ဘူးထင္ပါရဲ႕။ (လႊတ္ေတာ္ရဲ႕အထက္မွာေတာ႔ ေခါင္မိုးႀကီးရွိပါသေလ)။ တကယ္လို႔မ်ား တစ္ေယာက္ေယာက္က ကိုယ္႔ကိုယ္ကိုယ္ တရားဥပေဒရဲ႕အထက္မွာ ရွိပါတယ္ လို႔ ျပဳမူက်င္႔ၾကံေနရင္ အဲဒါ ဘယ္ေခတ္မွာက်န္ခဲ႔ေနတုန္းလဲဆိုတာ သေဘာေပါက္လိုက္ေနာ္။ (မယ္မယ္ဘုရားလို႔ေခၚၿပီး ဒူးကေလး ေထာက္ကာေထာက္ကာ ခစား၀င္ ျပားေနေအာင္ ရွိခိုးတဲ႔သူေတာင္ ရွိသတဲ႔။ ဘုန္းႀကီးသာ ရိုက္ခိုင္းခ်င္ ခိုင္းမယ္)။
အေရွ႔တိုင္းရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈဟာ သူတို႔ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ေတာ႔ မတူပါဘူး။ တရားဥပေဒဆိုတာ မိုးေအာက္ေျမျပင္ လူသားအားလုံးလိုက္နာေစဖို႔ရာ (all under Heaven) ဆိုေပမယ္႔ ရွင္ဘုရင္ဆိုတာ မိုးေအာက္ေျမျပင္ကလူသားအျဖစ္ သတ္မွတ္မထားပါဘူး။ မိုးက်ေရႊကိုယ္ (Son of Heaven) လို႔ယူဆတဲ႔အတြက္ ဟန္ေဖးဆီရဲ႕ ဥပေဒစိုးမိုးေရးမွာ ရွင္ဘုရင္ကို ခၽြင္းျခက္ခ်န္ထားရတာ ေနမွာပါ။ (တို႔ဆီက အရပ္ဘက္ဌာနေတြမွာလည္း အဲလို မိုးက်ေရႊကိုယ္ႀကီးေတြကို တရားဥပေဒရဲ႕ ဦးထိပ္မွာထားရသလိုေပါ႔)။ ကြန္ျမဴနစ္စံနစ္ေအာက္မွာ တရုတ္ျပည္မႀကီးကို မကြဲမျပားတသားတည္း အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္လည္း ျပည္သူ႔ဆႏၵနဲ႔ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္လိုက္တဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္သူတို႔ဟာ အျမင္က်ယ္ဖို႔နဲ႔ တရားဥပေဒကို ေလးစားလိုက္နာဖို႔ လိုအပ္ပါသတဲ႔။ ဘာျဖစ္လို႔ဆိုေတာ႔ နိုင္ငံ႔ေခါင္းေဆာင္ေတြကို အၾကြင္းမဲ႔အာဏာေပးအပ္ၿပီး လြန္လြန္ကဲကဲ ေျမွာက္စားလိုက္ရင္ ျခစားပ်က္စီးသြားတဲ႔သာဓကေတြ သမိုင္းထဲမွာ မေရမတြက္ႏိုင္ေအာင္ ေတြ႔ခဲ႔ဖူးလို႔ပါတဲ႔။ အနီးစပ္ဆုံး ဥပမာကေတာ႔ ေမာ္စီတုံးႀကီးကို လက္ညွဳိးထိုးျပတယ္။ (ေအးေပါ႔ေအ။ ခုေတာ႔လည္း ေျပာရဲၿပီေပါ႔။ ခမ်ာ ေသရွာမွကိုး)။ ၂၀ ရာစုတေလွ်ာက္လုံး တရုတ္ျပည္မွာ ဥကၠဌႀကီးေမာ္ေလာက္ လႊမ္းမိုးႏိုင္တဲ႔လူသား ေနာက္တစ္ေယာက္ ရိုးစြဲမရွိပါဘူးတဲ႔။ သူ႔ႏႈတ္ထြက္စကားတစ္ခြန္းဟာ ဗ်ာဒိတ္အလား ပန္ဆင္ရပါသတဲ႔။ ဒါေပမယ္႔ အက်ပိုင္းကိုေရာက္လာတဲ႔အခါက်ေတာ႔ လူေတြေျမွာက္စားလြန္းတာနဲ႔ ဘ၀င္ေလဟပ္ၿပီး သံသယ၀ကၤပါထဲမွာ တ၀ဲလည္လည္ ျဖစ္ေနရွာသတဲ႔။ သူ႔ေလာက္ မ်ဳိးဆက္သစ္ ေနာက္တန္းလူေမြးၿပီး ေလ႔က်င္႔ပ်ဳိးေထာင္ခဲ႔တာလည္း မရွိသလို သူေမြးထားတဲ႔လူ အစြမ္းေတြထက္လာရင္ သူနဲ႔ပုခုံးခ်င္းယွဥ္မွာစုိုးလို႔ ျဖဳတ္ထုတ္သတ္ လုပ္တဲ႔သူလည္း မရွိဘူး။ သူေသသြားတဲ႔အခါ ကရူေရွးက စတာလင္ႀကီးကို အပုပ္ခ်ခဲ႔သလို သူ႔ကို ေနာက္လူေတြက အပုပ္ခ်မွာလည္း ေသမေလာက္ေၾကာက္သတဲ႔။ ဒါေၾကာင္႔လည္း သူ႔ေအာက္မွာ ဒုတိယေခါင္းေဆာင္လုပ္မယ္႔အစားေတာ႔ က်ားၿမီးပဲ ဆြဲလိုက္ခ်င္ေသး လို႔ အေျပာခံရတာ။ သူေသခါနီးတဲ႔အခါ “သူ႔တစ္သက္တာမွာ တရုတ္ျပည္သူ႔သမၼတႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးအတြက္ တာ၀န္ႀကီးႏွစ္ခု ထမ္းေဆာင္ေပးခဲ႔ပါသတဲ႔။ တစ္ခုက က်ဴးေက်ာ္သူဂ်ပန္ေတြနဲ႔ ခ်န္ေကရွိတ္တို႔ကို ေမာင္းထုတ္ေပးႏိုင္ခဲ႔ပါတယ္တဲ႔။ ဒုတိယတစ္ခုကေတာ႔ ခုထက္ထိ မၿပီးဆုံးေသးတဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈေတာ္လွန္ေရးႀကီးကို စခဲ႔တာပဲ ျဖစ္ပါသတဲ႔။ သူဘာေတြလုပ္ေနတယ္ လုပ္ခဲ႔တယ္ဆိုတာကေတာ႔ ေကာင္းကင္ဘုံက အသိဆုံးျဖစ္မွာပါတဲ႔။ အဲဒီေနာက္ေတာ႔ သူ႔စကားကို ေအဒီ ၃ ရာစုက စကားပုံတစ္ခုနဲ႔ အဆုံးသတ္ၿပီး မ်က္စိမွိတ္သြားပါေတာ႔တယ္။ “Gai guan lun ding.” (Only when a person is dead and the lid of his coffin closed can final judgement be passed on him.) “လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ အေကာင္းအဆိုးဆိုတာ သူေသၿပီး အေလာင္းေျမက်မွ ေ၀ဖန္တာ အေကာင္းဆုံးပါပဲ။” တဲ႔။ အင္း။ သူလည္း တစ္ဘက္တည္းတီးခဲ႔တဲ႔ လက္ခုပ္ေတြ ဘယ္ေလာက္ေတာင္ရွိခဲ႔မလဲ မသိပါဘူး။ ျပည္သူေတြမပါပဲ သူ႔ခ်ည့္ပဲ တီးတဲ႔လက္ခုပ္ေတြကေရာ အသံထြက္ပါ႔မလား။ ဒါလည္း သူေသၿပီးလို႔ ျမည္လာတဲ႔အသံေတြကို နားေထာင္မွ တကယ္ထြက္မထြက္ သိရမွာ မဟုတ္လား။ ကၽြန္ေတာ္အခုတီးေနတဲ႔ လက္ခုပ္ကေရာ စာဖတ္သူေတြရင္ထဲမွာ အသံမွ ျမည္ပါ႔မလား။ ေခါင္းဖုံးပိတ္မွေတာ႔ သိစရာလည္း မလိုေတာ႔ပါဘူး။
No comments:
Post a Comment
mr.kyaingtun@gmail.com