ထိုင္းဂ်ပန္တိုက္ပြဲႏွင့္မဟာမိတ္စာခ်ဳပ္
(ဂ်ပန္ကျမန္မာျပည္ကိုမသိမ္းပိုက္မီတြင္ ထိုင္းႏိုင္ငံကိုသိမ္းပိုက္သည္ဟူသည့္ေဖာ္ျပခ်က္မ်ားကို မၾကာခဏေတြ႕ရသျဖင့္ ျမန္မာသမိုင္းစာေပပရိတ္သပ္မ်ားကအဆိုပါသမိုင္းျဖစ္စဥ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ အမွန္အတိုင္းျပန္လည္သိရွိေစရန္ၾကားျဖတ္မွတ္ခ်က္အျဖစ္ေဖာ္ျပလိုက္ျခင္းျဖစ္သည္)
******************
**၁၉၃၇ခုတြင္ တရုပ္ျပည္အေရွ႕ေျမာက္ပိုင္းကိုတိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ၿပီးေနာက္ ဂ်ပန္က ထိုင္းဘုရင့္အစိုးရႏွင့္ မိတ္ဖြဲ႕ဆက္ဆန္ေရးကိုစတင္သည္။
** ထိုကာလ၌ဥေရာပရွိျပင္သစ္ႏိုင္ငံကို ဂ်ာမန္က စတင္တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ထားသည့္အခ်ိန္ျဖစ္သည္။
**ထိုင္းႏွင့္မိတ္ဖြဲ႕ရျခင္း၏ဂ်ပန္႔ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ဗီယက္နမ္၊ကေမၻာဒီးယား၊လာအိုပါဝင္သည့္ အင္ဒိုခ်ဳိင္းနားကိုသိမ္းပိုက္ထားသည့္ ျပင္သစ္အစိုးရအေပၚဩဇာလြမ္းမိုးရန္ျဖစ္ခါျပင္သစ္လက္ေအာက္ခံမဟုတ္ေသာထိုင္းႏိုင္ငံကိုစည္းရံုးထားေရးျဖစ္သည္။
** ၁၉၄၀ ဇြန္လ ၁၂ ရက္တြင္ တိုက်ဳိၿမိဳ႕ေတာ္၌ ထိုင္း-ဂ်ပန္ မဟာမိတ္စာခ်ဳပ္ကိုခ်ဳပ္ဆိုၾကသည္။
**၁၉၄၀ စက္တင္ဘာလ၂၂တြင္ အင္ဒိုခ်ဳိင္းနား၌ဂ်ပန္-ျပင္သစ္စစ္ပြဲစတင္သည္။
** ဒီဇင္ဘာ ၂၃ရက္ေန႔တြင္ အထက္ေဖာ္ျပပါထိုင္း-ဂ်ပန္စာခ်ဳပ္ကိုဘန္ေကာက္၌ျပန္လည္သံုးသပ္ အတည္ျပဳသည္။
**စာခ်ဳပ္အရဂ်ပန္႔ရည္ရြယ္ခ်က္မွာျပင္သစ္လက္ေအာက္မွအင္ဒိုခ်ဳိင္းနားကိုသိမ္းပိုက္မႈျမန္ဆန္ေရးတြင္ထိုင္းကတစ္ဖက္မွညႇပ္ပိတ္ျပီးကူတိုက္ေပးေစေရးျဖစ္သည္။
** ၁၉၄၁ဇူလိုင္(၂၆)တြင္အဆိုပါစာခ်ဳပ္ကို ႏိုင္ငံေပါင္းခ်ဳပ္အသင္း(League of Nations)၌ တရားဝင္မွတ္ပံုတင္သည္။
**ဂ်ပန္႔ေတာင္းဆိုခ်က္အရဒီဇင္ဘာလ ၇ရက္ေန႔တြင္လာအိုအေနာက္ဘက္ က်န္ပါစပ္ခရိုင္ႏွင့္ ကေမၻာဒီးယားအေနာက္နယ္စပ္ အလန္ယာပေထ့ကိုျပင္သစ္က ထိုင္းပိုင္အျဖစ္ျပန္လႊဲေပးလိုက္သည္။
**၁၉၄၁ ဒီဇင္ဘာလ(၈)ရက္တြင္ ဂ်ပန္တပ္မ အမွတ္ (၁၅) (၂၅)ႏွင့္အမွတ္ (၂) ေရတပ္မ်ားက ထိုင္းႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္းခရိုင္ ၆ခုျဖစ္ေသာ ပကၽြပ္ခီရိခန္ ,ခၽြန္းဖုန္း,နခြန္စီထမရခ်္ စသည္တို႔ႏွင့္ စမြတ္ပရာကန္(လက္ရွိကာလတြင္ျမန္မာေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားအမ်ားဆံုးရွိသည့္ခရိုင္)မ်ားကိုပင္လယ္ကမ္းေျခမွလည္းေကာင္း ကေမၻာဒီးယားကိုျဖတ္ခါ အလန္ယာပေထ့ ခရိုင္မွလည္းေကာင္းကုန္းလမ္းျဖင့္ခ်ီတက္ဝင္ေရာက္လာသည္။ ဦးတည္ခ်က္မွာ ကေမၻာဒီးယားမွတဆင့္ထိုင္းႏိုင္ငံကိုျဖတ္ၿပီး ျမန္မာျပည္ကိုတိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ရန္ျဖစ္သည္။
**ႀကိဳတင္အေၾကာင္းၾကားျခင္းမရွိ၍ထိုင္းပင္လယ္ကမ္းေျခေစာင့္တပ္မ်ားကဂ်ပန္တပ္မ်ားကိုပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္သျဖင့္ ၅နာရီၾကာတိုက္ပြဲျဖစ္ပြားသည္။
** ဘန္ေကာက္ရွိဂ်ပန္သံမႉးက ထိုင္းဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ထံသြားေရာက္ေတြ႕ဆံုၿပီးေနာက္တိုက္ပြဲေခတၲရပ္တန္႔သြားသည္။