ဖက္ဒရယ္အေရးၾကီးပံု

ေ၀ါဟာရ အသံုးအႏႈန္း သတိျပဳရန္ႏွင့္ ဖက္ဒရယ္အေရးၾကီးပံု 

(နဲနဲရွည္တယ္  အခ်ိန္အား မွဖတ္ပါရန္၊ မဖတ္ခ်င္လဲ ေက်ာ္သြားလိုက္ပါ)

က်ေနာ့ရဲ႕ ပို႕စ္ေတြမွာ လူမ်ဳိးေရး နဲ႕ အမ်ဳိးသားေရး ဆိုတဲ့စကားလံုးေတြရွိပါတယ္။

လူမ်ဳိးေရး ဆိုတာက လူတမ်ဳိးတည္းရဲ႕အေရး ကို ေခၚဆိုတာျဖစ္ၿပီး။ အမ်ဳိးသားေရး ဆိုတာကေတာ့ ေဒသခံမူလ လူမ်ဳိးစံု ေရာေႏွာေနထိုင္တဲ့ ေဒသရဲ႕အေရးကို သတ္မွတ္ေခၚဆိုထားတာျဖစ္တယ္။ 

လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိးတည္းေနထိုင္တဲ့ေဒသမွာျဖစ္ျဖစ္ လူမ်ဳိးစံုေရာေႏွာေနထိုင္တဲ့ေဒသမွာဘဲျဖစ္ျဖစ္ ရွွိေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္းတခုဟာ မိမိဆိုင္ရာလူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိးတည္းအတြက္ ရည္မွန္းလုပ္ေဆာင္တာျဖစ္ရင္ လူမ်ဳိးေရးလႈပ္ရွားမႈျဖစ္သလို လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိးတည္းေနထိုင္တဲ့ေဒသမွာျဖစ္ျဖစ္ လူမ်ဳိးစံုေရာေႏွာေနထိုင္တဲ့ေဒသမွာဘဲျဖစ္ျဖစ္ ရွွိေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္း အဖြဲ႕အစည္းတခုဟာ မိမိရဲ႕ရည္မွန္းခ်က္နယ္ေျမေဒသအတြင္းက လူမ်ဳိးစံုအတြက္ ရည္မွန္းလုပ္ေဆာင္တာကို ေတာ့ အမ်ဳိးသားေရး အဆင့္လႈပ္ရွားမႈလို႕ သတ္မွတ္ႏိုင္တာျဖစ္တယ္။ သူတို႕ရဲ႕ရည္မွန္းခ်က္နယ္ေျမဟာ ေလာေလာဆယ္ကာလမွာ အမ်ဳိးသား ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္အာဏာရနယ္ေျမေသသအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳျခင္းမခံရေသးတဲ့တိုင္ အမ်ဳိးသားေရးလႈပ္ရွားမႈေဘာင္၀င္ေေနတာျဖစ္တယ္။ ဥပမာ-ကရင္အမ်ဳိးသားေတာ္လွန္ေရးဆိုပါေတာ့။ ဒီေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕အစည္းဟာ ကရင္ဆိုတဲ့လူမ်ုိးနာမယ္အစားေကာ္သူးေလဆိုတဲ့ ပထ၀ီနာမယ္ကို သံုးႏႈန္းတယ္ဆိုရင္ အေခအေ၀ၚအရ အဲဒီေကာ္သူးေလေခၚပထ၀ီနယ္ေျမတြင္းမွာ ေရာေႏွာေနထိုင္ၾကတဲ့ လူမ်ဳိးစံုကို ကိုယ္စားျပဳေနတာမို႕ လူမ်ဳိးေရးအဆင့္ကိုေက်ာ္လြန္တဲ့ အမ်ဳိးသားေရးအျဖစ္သက္ေရာက္ပါတယ္။ 

ေနာက္ဥပမာ- ရွမ္းျပည္တိုးတက္ေရးပါတီ (SSA) ဆိုရင္ နာမယ္အသီးသီးရွိၾကတဲ့ လူမ်ဳိးစုေပါင္း ၃၀ ေလာက္ ေရာေႏွာေနထိုင္တဲ့ ရွမ္းဆိုတဲ့ ပထ၀ီနာမယ္ကိုသံုးႏႈန္းထားတာေၾကာင့္ လူမ်ဳိးေရးထက္ျမင့္တဲ့ အမ်ဳိးသားေရးအဆင့္လႈပ္ရွားမႈအဆင့္ျဖစ္ေနတာပါဘဲ။ ေနာက္ၿပီး လူမ်ဳိးျခားဘာသာစကားျဖစ္တဲ့ ရွမ္းဆိုတဲ့ သီးသန္႕လူမ်ိဳးဆိုတာကလည္း မရွိတာမို႕ ဒီ ပထ၀ီအေခၚအေ၀ၚဟာ ေဒသတြင္းလူမ်ဳိးစုအားလံုးကို ကိုယ္စားျပဳႏိုင္တာျဖစ္တယ္။ မြန္ကေတာ့ မ်ဳိးကြဲမရွိတာမို႕ မြန္လူမ်ုိးနဲ႕ မြန္အမ်ဳိးသားဟာ တခုထဲျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ လူမ်ဳိးစံုေရာႏွာေနထိုင္တဲ့ ရာမညတိုင္းအေရးဆိုရင္ေတာ့ မြန္ဆိုတဲ့အေခၚအေ၀ၚဟာ ရာမညတိုင္းအမ်ိဳးသားေရးအဆင့္မွာရွိေနမွာမဟုတ္ျပန္ဘူး။လူမ်ဳိးေရးအဆင့္ဘဲျပန္ျဖစ္သြားတာပါ။

အရင္းရွင္စနစ္လုပ္ငန္းမ်ား၏ အျမတ္အစြမ္းႏွင့္ေနက္ဆက္တြဲျပသနာ

အရင္းရွင္စနစ္လုပ္ငန္းမ်ား၏ အျမတ္အစြမ္းႏွင့္ေနက္ဆက္တြဲျပသနာ

ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းတခုအျမတ္အစြမ္းသည္ ထုတ္လုပ္ေရးစားရိတ္( production costs ) ေပၚတြင္တည္သည္။

တျခားလုပ္ငန္းမ်ားထက္ ထုတ္လုပ္ေရးစားရိတ္ပို၍ ေလွ်ာ့ခ်နိုင္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ားသာ အျမတ္အစြမ္းကိုရႏိုင္သည္။ 

ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းတခုသည္ မိမိထြက္ကုန္ပစၥည္းကို တျခားၿပိဳင္ဘက္မ်ားထက္ ေစ်းျမွင့္ေရာင္းခ်ျဖန္႕ခ်ီလွ်င္ ၀ယ္လက္မ်ားက ေစ်းနိမ့္သည့္ဘက္ပါသြားၾကမည္ျဖစ္သျဖင့္ ထိုေစ်းျမင့္ေရာင္းေသာလုပ္ငန္းသည္ ၀ယ္ယူအားေပးသူမဲ့ခါပ်က္စီးဆံုးရႈံးျခင္းသို႕ေရာက္မည္။ 

ထို႕နည္းတူ ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းတခုသည္ မိမိထြက္ကုန္ပစၥည္းကို တျခားၿပိဳင္ဘက္မ်ားထက္ ေစ်းႏွိမ့္ေရာင္းခ်ျဖန္႕ခ်ီလွ်င္ေရာင္းခ်ျဖန္႕ခ်ီသည့္အခါတိုင္း ထုတ္လုပ္မႈစားရိတ္ကိုမကာမိသျဖင့္ မၾကာမွီတြင္ လုပ္ငန္းဆက္မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ ၿပိဳင္ဘက္အသစ္မ်ားက ေစ်းကြက္ေနရာအစား၀င္သိမ္းပိုက္မည္ျဖစ္သည္။

သို႕ျဖစ္၍ ပစၥည္းေစ်းျမင့္ျခင္းႏွင့္ ပစၥည္းေစ်းႏွိမ့္ျခင္း ၂နည္းလံုးသည္ ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းတခုကို ဆံုးရႈံးပ်က္စီးေစႏိုင္မႈ ဒီဂရီ ျပင္းအား အေနအထားအတူတူပင္ျဖစ္ေတာ့သည္။ 

သို႕ျဖစ္၍ လက္ရွိကမၻာ႕ႏိုင္ငံအသီးသီးရွိ ပုဂၢလိကကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းမ်ားသည္ ပစၥည္းေရာင္းေစ်းျမွင့္တင္စရာ မလို ေသာ ကုန္ထုတ္လုပ္ေရးစားရိတ္ကန္႕သတ္မႈကိုအဓိကအသံုးျပဳၾကျခင္းျဖစ္သည္။

ကုန္ထုတ္လုပ္ေရးစရိတ္ကိုကန္႕သတ္နည္းမွာ လစာႏွင့္အေထြေထြလူမႈေထာက္ပံ့ေၾကးမ်ားေပးရေသာ လူသားမ်ားအစား စက္ကရိယာမ်ားကိုတိုးျမင့္အသံုးခ်ျခင္းျဖစ္သည္။ အလုပ္လက္မဲ့မ်ားအလွ်န္ပယ္တိုးမ်ားလာေစသျဖင့္ရာဇ၀တ္မႈမ်ားႏွင့္ အျခားလူမႈေရးပဌိပကၡျပသနာမ်ားစြာထိမ္းမႏိုင္သိမ္းမရတိုးပြားလာသည္။

ပင္လံုႏွင့္ xenophobia ဆက္စပ္၍---

ပင္လံုႏွင့္ xenophobia ဆက္စပ္၍---

ျပည္ပတြင္ အသက္ရွင္ေနထိုင္ခဲ့သည့္ကာလသည္ ေမြးရပ္တြင္ထက္ ၁၀ႏွစ္ခန္႕ပိုမိုၾကာေညာင္းခဲ့ပါၿပီ။ 

သို႕ေသာ္ျပည္ပႏိုင္ငံအားမိမိ၏ ေမြးရပ္ေျမကဲ့သို႕ တြယ္တာျမတ္ႏိႈး စြဲလမ္း ပူပင္သည့္ စိတ္၀ိဥာဥ္ရွင္သန္ၾကီးထြားမႈႏႈန္းထားကေတာ့ သိသိသာသာဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္လာျခင္းမရွိပါေပ။

သို႕ပင္ျဖစ္ေသာ္လည္း ဖိတ္ေခၚခံရျခင္းမရွိဘဲ မိမိလာေရာက္မွီခိုေနေသာျပည္ပႏိုင္ငံအား အသားလြတ္မုန္းတီး အထင္ေသးသည့္စိတ္ဓါတ္မွာမူ ေလ့လာသံုးသပ္ ေတြ႕ျမင္ေနရေသာ အေျခအေနမွန္မ်ားအရ တိမ္ေကာသြားခဲ့ၿပီဟုေတာ့ဆိုႏိုင္သည္။ 

အမွန္တြင္ငယ္စဥ္အခါက သင္ၾကားခဲ့ရေသာ သမိုင္းမ်ားႏွင့္မဆလအစိုးရ၏ ျပည္ပႏိုင္ငံမုန္းတီးေရး ၀ါဒသြတ္သြင္းမႈမ်ားေၾကာင့္ က်ဳႏုပ္တို႕တြင္ ျပည္ပႏိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားကို တဘက္သတ္မုန္းတီးေသာစိတ္ဓါတ္မ်ားစြြဲကပ္ေနခဲ့ရျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ရွင္းလင္းစြာနားလည္သိျမင္လာခဲ့ျခင္းက ယင္းသို႕တဘက္သတ္ အသားလြတ္မုန္းတီးရန္လိုေသာစိတ္ေရာဂါ (xenophobia) မ်ားကို ေျခဖ်က္လိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။

ႏွစ္၁၀၀ အမ်ဳိးသားစီမံကိန္း

ႏွစ္၁၀၀ အမ်ဳိးသားစီမံကိန္း

တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုအခြင့္အေရးလႈပ္ရွားမႈခ်က္မ

မ်ားျဖစ္သည့္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား သူတလူငါတမင္းကြဲျပားေနျခင္းသည္ ထိုလူမ်ဳိးစုတိုင္း၏

ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ေတာင္းဆိုသံမ်ားကို အလြန္အမင္းအားနဲေစသည္။ ထို႕ျပင္ဆိုင္ရာသာမန္တိုင္းရင္းသားလူထုအသီးသီးအတြင္းတြင္

ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္လိုလားၾကသည္ဆိုသည့္ ထင္သာျမင္သာလႈပ္ရွားျပသမႈမ်ားမျဖစ္ရွိေနျခင္းသည္လည္း

လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ ေတာင္းဆိုမႈမ်ားကို အေထာက္အထားမဲ့ျဖစ္ေစသည္။

သို႕ျဖစ္၍ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားကြဲၿပဲေနေစေရးႏွင့္ သာမန္တိုင္းရင္းသားလူထုမ်ားမွမိမိတို႕၏ဆႏၵမွန္ကို

မျပသရဲေစသည့္ ေၾကာက္ရြံ႕မႈ၊ ရွက္ေၾကာက္မႈမ်ား လြမ္းၿခံဳေနေစေရးသည္ လူမ်ဳိးၾကီး၀ါဒဥခြံမကၽြတ္ေသာ

ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအစိုးရႏွင့္ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္တို႕မွ ဆက္လက္ပူးေပါင္းလက္တြဲေဆာင္ရြက္ေနၾကသည့့္

မဆံုးေသားေသာ ႏွစ္၁၀၀ အမ်ဳိးသားစီမံကိန္းၾကီး၏ ေနာက္ဆံုးကာလပင္ျဖစ္ေတာ့သည္။

သမိုင္းမ်က္ေျချပတ္ရင္

 မခြဲျခားႏိုင္ဘူး။လြတ္လပ္ေရးရစ ဦးႏုေခတ္၊ ေန၀င္းေခတ္၊ ခင္ညြန္႕ေခတ္၊ 

သိန္းစိန္ေခတ္ တိုင္းမွာ အပစ္ရပ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး မလုပ္ခဲ့ဘူးထာမရွိပါဘူး။ 

ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ရဲ႕စစ္ေအာင္ႏိုင္ေရးနည္းဗ်ဴဟာတရပ္ျဖစ္တယ္။ 

မဟာလူမ်ဳိးၾကီး၀ါဒတည္ေဆာက္မႈေအာင္ျမင္ၿ႔ီးဆံုးေရးအတြက္သာျဖစ္တဲ့အတြက္တၾကိမ္မွမေအာင္ျမင္ခဲ့ဘူး။

 ခုေခတ္မွာေတာ့ ဒီမိုကေရစိအစိုးရကို ဘန္းျပလွည့္သံုးေနတာပါ။ စစ္တပ္ရဲ႕မူလ 

နည္းဗ်ဴဟာနဲ႕ၾကိဳးဆြဲမႈေအာက္မွာပါဘဲ။)

သူခိုးဓါးရိုးကမ္းရန္

သူခိုးဓါးရိုးကမ္းရန္

ၾကံစည္ေနၾကေသာ ကရင္ႏိုင္ငံေရးစားဖါးမ်ားအား ေမတၱာရပ္ခံျခင္း-

၁၈၇၉ ခုႏွစ္ေဖေဖၚ၀ါရီလမွာ သီေပါမင္းသား ဘုရင္ျဖစ္လာဖို႕

စုဘုရားလတ္ရဲ႕မယ္ေတာ္ သီေပါမင္းရဲ႕ခမည္းေတာ္ျဖစ္သူ မင္တုန္းမင္းရဲ႕မိဘုရားဆင္ျဖဴမရွင္က

သီေပါမင္းသားနဲ႕သက္တူရြယ္တူဖေအတူ မေအကြဲ ျဖစ္ၾကတဲ့ညီကို ၄၀ ကို မႏၱေလးနန္းေတာ္မွာ ဖမ္းဆီးသတ္ျဖတ္ပစ္ခဲ့တယ္။

ဒီသတ္ျဖတ္မႈၾကီးကိုေျဗာင္လုပ္ခဲ့တာမို႕ ကုန္းေဘာင္ျပည္သားတိုင္းသိရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ ျပည္သူေတြဟာရင္နင့္မႈနဲ႕အတူ

လူစိတ္ေခါင္းပါးတဲ့ ကုန္းေဘာင္ထီးနန္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအေပၚ မူလကထက္ပိုၿပီး ေၾကာက္ရြံ႕ရြန္ရွာလာၾကပါတယ္။

ဒီလိုေပါက္ပြားၾကီးထြားလာတဲ့ (mass psychology) ေခၚလူထုစိတ္ဓါတ္ေဗဒအေျခခံတရားေၾကာင့္

ကုန္းေဘာင္ပေဒသရာဇ္ရဲ႕အဖိႏွိပ္ခံ ျပည္သူေတြဟာ အဂၤလိပ္-ကုန္းေဘာင္စစ္ပြဲမွာ ကုန္းေဘာင္ထီးနန္းဘက္ကေန

လံုး၀ပါ၀င္ေထာက္ခံအားေပးျခင္းမျပဳခဲ့ၾကပါဘူး။ တိုင္းသူျပည္သားေတြဘဲျဖစ္ၾကတဲ့ ကရင္လူမ်ဳိးမ်ားဆိုရင္

ဘာမွမသိနားမလည္တဲ့ ေတာသားလူရိုင္းမ်ားအျဖစ္သာသတ္မွတ္က်င့္သံုးျခင္းခံခဲ့ၾကရၿပီး တိရိစာၦန္မ်ားသဖြယ္ကၽြန္ျပဳခံထားရတဲ့ေခတ္ျဖစ္တာမို႕

ကုန္းေဘာင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ဘယ္သူလာဖ်က္ဖ်က္ မိမိတို႕အတြက္ပိုေကာင္းလာဖို႕ဘဲရွိတဲ့ အေနအထားလဲျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။

တျခားတိုင္းရင္းသားေတြလဲဒီလိုအလားတူ အေနအထားသာျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒီေတာ့ လူထုေထာက္ခံမႈလံုး၀မရွိတဲ့

ကုန္းေဘာင္ဘုရင့္တပ္အမ်ားအျပားဟာ တပ္ပ်က္ကုန္တယ္။ အတင္းအၾကပ္တပ္ထဲအသြင္းခံခဲ့ရတဲ့ တပ္သားေတြဟာလဲ

တပ္ေျပးေတြအျဖစ္ရြာျပန္ေျပးကုန္ၾကတယ္။

ကယ္တင္ရွင္၀င္လုပ္ၾကမလား

ကယ္တင္ရွင္၀င္လုပ္ၾကမလား

ႏို္င္ငံတကာက ၀ိုင္း၀န္းပိတ္ဆို႕မႈဒဏ္ကို မလူးသာမလြန္႕သာခံေနရခဲ့ရလို႕ ထြက္ေပါက္ပိတ္ေနခဲ့တဲ့ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ဟာ တရုတ္ျပည္ရဲ႕ရင္ခြင္ထဲ ခယခိုလႈံၿပီး တရုတ္ျပည္ရဲ႕ႏို႕ခ်ဳိကိုမွီ၀ဲေသာက္သံုးေနခဲ့ရတယ္။ တရုတ္ႏို႕ဖိုးအတြက္ေပးေျခခဲ့ရတဲ့ အဖိုးအခကလဲ တန္ဖိုးမျဖတ္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ၾကီးမားခဲ့တယ္။ ကခ်င္ျပည္ကေက်ာက္စိမ္းေတာင္တန္းၾကီးေတြအားလံုးနီးပါးဟာ ေျမလွန္တူးေဖၚျခင္းခံခဲ့ရလို႕ မဟာေရအိုင္ၾကီးမ်ားအျဖစ္ေျပာင္းလဲကုန္သလို ဘဂၤလားပင္လယ္ကဓါတ္ေငြ႕ကို စုတ္ယူဖို႕ ရခိုင္-တရုတ္ ေရႊဂက္စ္ပိုက္လိုင္းၾကီးကိုေဖါက္လုပ္ရာမွာလဲ ရခုိင္ျပည္ရဲ႕ေရွးေဟာင္းသမိုင္း သက္ေသ အေထာက္အထားမ်ားစြာကို ေျမေအာင္းကားၾကီးမ်ားနဲ႕ ထိုးထုတ္ေျခဖ်က္ၿပီး လမ္းေၾကာင္းေတြေဖါက္လုပ္ခဲ့တယ္။ ကရင္၊မြန္နဲ႕တနသာၤရီတိုင္း ကွၽြန္းေတာအားလံုးနီးပါးကိုေတာ့ အငုတ္ပါမက်န္တူးခုတ္ၿပီး ထိုင္း ကို ေစ်းခ်ိဳခ်ဳိနဲ့ ကန္ထရိုက္ေပးပစ္ခဲ့တယ္။ အဲလို ေရာင္းစားလို႕ရတဲ့ တိုင္းရင္းသားနယ္ေျမေတြအားလုံုးေပါက္ေစ်း နဲ႕ေရာင္းစားပစ္ခဲ့ေပမဲ့ ျမန္မာစစ္အစိုးရဟာ ဖရိုဖရဲၿပိဳလဲေနတဲ့မိမိရဲ႕အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏရားၾကီးကို လည္ပတ္ဖို႕ ဘဏာေငြခ်ိဳ႕တဲ့ေနဆဲျဖစ္ခဲ့တယ္။ ဒီျပသနာကိုေျဖရွင္းဖို႕ ေန၀င္းမဆလေခတ္က ခ်မွတ္က်င့္သံုးခဲ့တဲ့ အခမဲ့ျပည္သူ႕က်န္းမာေရးနဲ႕ အခမဲ့ ပညာေရးစနစ္ေတြကိုဖ်က္သိမ္း ခဲ့ယံုတင္မက တျပည္လံုးမွာ ေပါက္ေပါက္ရွာရွာအေကာက္ခြံအမ်ဳိးမ်ဳိးကိုခ်မွတ္ေကာက္ခံခဲ့တဲ့အျပင္ အစိုးရဌာနအသီးသီးကလဲ ျပည္သူေတြဆီက အလႈေငြေပါင္းစံုကို ျဖစ္ညွစ္ေသြးစုတ္ခဲ့ျပန္တယ္။ ေရွ႕တန္းမွာခ်ထားတဲ့ တပ္မစစ္ေၾကာင္းေတြကိုလဲ အနီနဲ့အနက္ေရာင္စစ္နယ္ေျမအတြင္း ဓါးျပတိုက္ခြင့္ခ်မွေပးခဲ့တယ္။ အဲေလာက္ကို ေဘးၾကပ္နံၾကပ္ရူးမတတ္ျဖစ္ေနရတဲ့ ၀ဲဂရက္ကေနလြတ္ဖို႕ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ အဲန္အဲလ္ဒီပါတီဟာ စစ္အုပ္စုကခ်မွတ္တဲ့ ေျခဥဳမွာ ၀င္ပါတဲ့နည္းနဲ႕ စစ္တပ္ရဲ႕ေမွာက္ေနတဲ့ေလွၾကီးကို ၀င္ေရာက္ေဖးမ ေပးလိုက္ၾကတယ္။

ခြဲထြက္ပိုင္ခြင့္မရွိျခင္းဟာ ဒီမိုကေရစီမရွိျခင္းျဖစ္တယ္။

ခြဲထြက္ပိုင္ခြင့္မရွိျခင္းဟာ ဒီမိုကေရစီမရွိျခင္းျဖစ္တယ္။

အဂၤလိပ္လက္ကေနလြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ အတူေနထိုင္ၾကၿပီး ၁၀ျပည့္တဲ့အခါ ဒီအတူေနထိုင္မႈကေနမိမိတို႕ခံစားရရွိခဲ့တဲ့ နစ္နာဆံုးရႈံးမႈေတြအေပၚတည္ၿပီး ခြဲထြက္လိုကခြဲထြက္ခြင့္ရွိတယ္ဆိုတာကို ပထမပင္လံုစာခ်ဳပ္မွာ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႕ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရဲ႕ ဖဆပလ က အတိအလင္းသေဘာတူလက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ၾကတယ္။ ဒီသေဘာတူညီခ်က္ဟာ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ရဲ႕ တစ္ခုတည္းေသာ မဟာ့ မဟာ အဓိက အခ်က္ပါဘဲ။ ဒီအဓိကအခ်က္ကို မဆလေန၀င္းအာဏာရွင္အစိုးရက ခ်ီးကုန္းပစ္ခဲ့တယ္။ ဒီအခ်က္ကိုဆက္လက္ရပ္တည္တဲ့ ႏို္င္ငံေရးပါတီအားလံုးကို ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွင္ ပိတ္ပင္ပစ္တဲ့အလားတူ တိုင္းရင္းသားအမ်ုိးသားႏိုင္ငံံေရးအင္အားစုအားလံုးကိုလဲ  ႏိုင္ငံေရး စစ္ေရးနည္းအားလံုးနဲ့ေျခမႈန္းသုတ္ သင္ခဲ့တယ္။ ရာစုႏွစ္ ထက္၀က္ၾကာမ်ဳိးခ်စ္ တိုင္းရင္းသားႏွိမ္နင္းေရး  ျပည္တြင္းစစ္ရဲ႕ဒဏ္ေၾကာင့္ တိုင္းျပည္ဟာ အာရွမွာသာမက ကဘာ့အဆင္းရဲဆံုးႏို္င္ငံတစ္ႏိုင္ငံအျဖစ္ခ်ြတ္ၿခံဳက်သြားခဲ့ရတယ္။ ဆင္းရဲႏံုခ်ာမႈဒဏ္ကိုမခံႏိုင္ေတာ့တဲ့အဆံုး ၁၉၈၈ မွာ ျပည္သူလူထုထုနဲ႕ ေက်ာင္းသားေတြကတျပည္လံုးဆႏျပၾကတယ္။ စစ္တပ္က ေသနပ္ေတြနဲ႕ပစ္ယံုသာမက တင့္ကားေတြ အေျမာက္ေတြ မႈိုင္းဗံုးေတြနဲ႕ထုတယ္။ ဆႏျပေက်ာင္းသားနဲ့လူထုအမ်ားအျပားကို စစ္ကားေတြေပၚတင္ပိတ္ၿပီး ကားကို ဒလၾကမ္းေမာင္းတဲ့နည္းနဲ႕ အသက္ရႈမရ မခ်ိမဆန္႕မြန္းၾကပ္ေသေက်ေစခဲ့တယ္။ တခ်ဳိ႕ကို မီးေလာင္ေနတဲ့ အေဆာက္အအံုထဲပစ္သြင္းၿပီး အရွင္လတ္လတ္မီးရႈိ႕သတ္ျဖတ္ခဲ့တယ္။ ေက်ာင္းသားအမ်ားအျပားကို အင္ယား၊ ကန္ေတာ္ၾကီးထဲ အတင္းကန္ခ်ၿပီး ကမ္းေပၚျပန္လာသူမွန္သမွ်ကို လွံစြတ္ေတြနဲ့ေစာင့္ၿပီးထိုးသတ္တယ္။

ကရင့္ မူလစာေပ သမိုင္းေၾကာင္း တေစ့တေစာင္း

ကရင့္ မူလစာေပ သမိုင္းေၾကာင္း တေစ့တေစာင္း

၁၉၂၁ ခုႏွစ္တြင္ေ၀လမင္းသား (Edward 8) ကမိမိအင္ပိုင္ယာကိုလွည့္လည္ၾကည့္ရႈရင္း အင္းဒီးယားမွတဆင့္ ဘားမားသို႕ခရီးတေထာက္ရာက္ရွိလာသည္။ မိမိၾကားဘူးေသာ ကရင္လူမ်ဳိးႏွင့္ ကရင္စာကို သိခ်င္သျဖင့္ ဖိတ္ၾကားထားေသာကရင္လူၾကီးမ်ားကိုေမးျမန္းသည္။ ထိုအခါ ကရင္ျပည္နယ္ ဖာအံေတာင္ဘက္ မိုင္ ၂၀ခန္႕အေ၀းတြင္ရွိသည့္ ဒံုရင္းနယ္မွ ခရစ္ယန္သင္းအုပ္ဆရာတဦးက ကရင္ဘာသာျဖင့္ေရးထားေသာ စာအုပ္ကိုျပသသည္။ ထိုစာအုပ္မွာ ျမန္မာစာလံုးကို အေျခခံခါပိုးကရင္ဘာသာစကားအျဖစ္ျပဳျပင္ေရးသားထားသည့္ ခရစ္ယန္သမာက်မ္းစာျဖစ္သည္။ ထိုစာကို ၁၈၀၃ ခုႏွစ္က အေမရိကန္ မစ္ရွင္နရီတစ္ဦးျဖစ္သူ ေဂ်ာ္နသန္ ၀ိဒ္ (Jonathan Wade)ကတည္ထြင္ေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ဗမာစာကိုျမင္ဘူးေသာေ၀လမင္းသားကထိုစာအုပ္ကိုျမင္ေသာအခါကရင္စာစစ္စစ္မဟုတ္သည္ကိုေတြ႕ရသျဖင့္ ကရင္အမ်ဳိးသားေတြမွာကိုယ္ပိုင္စာရွိကိုရွိရမယ္ဟု ဆိုေလသည္။ ထိုအခါ ကရင္လူၾကီးတဦးျဖစ္သူ ဖူးလွအုန္းက ကရင္မူလစာေပလက္ေရးနမူနာမ်ားကို ယခုႏွစ္ႏို၀င္ဘာလအတြင္းတြင္ ရွာေဖြစုေဆာင္ၿပီး ေ၀လမင္းသားထံ ဆက္သပ္မည္ျဖစ္ေၾကာင္းကတိေပးသည္။

ေ၀လမင္းသားကိုကတိခံထားေသာ ကရင္လူၾကီး တို႕သည္ ကရင္ေဒသရွိ ေကာ္ရင္းရြာသို႕သြားေရာက္ခါ ကရင္ေရွးေဟာင္းစာေပကိုသုေတသနျပဳေနသည့္ ဖူးျမသာႏွင့္ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးၿပီး ၾကက္ယက္စာဟုေခၚသည့္ ငွက္ျခစ္စာ (Fowls’ Scratch)ကိုသင္ၾကားေပးႏိုင္သည့္ ဖူးေရႊဖုန္းေခၚ ေက်ာ္ေရႊဖုန္း ထံခ်ဥ္းကပ္ၾကသည္။

ထိုစာကို လယ္ကယ္စာ(Laikai)ဟုေခၚသည္။ ဖူးေရြဖုန္းကလယ္ကယ္စာေနာက္ခံ သမိုင္းေၾကာင္းကိုသူတို႕အားရွင္းျပသည္။ ဖူးေရႊဖုန္းသည္ လယ္ကယ္စာကိုရွာေဖြေတြ႕ရွိရာတြင္ ကရင္စာေပအျဖစ္မွ်သာ ျဖန္႕ျဖဴးျခင္းမဟုတ္ဘဲ လယ္ကယ္သသနာကိုပါ ပူးတြဲထားသည္။ ထိုအခ်က္သည္ ထိုစဥ္ကဘာသာေရးႏွင့္အမ်ဳိးသားစာေပကိုခြဲျခားႏိုင္မႈအားနည္းေသာ အျမင္မက်ယ္ေသးသည့္ ကရင္လူမ်ဳိးမ်ားအၾကား ကရင့္မူလစာေပမျပန္႕ပြား ႏိုင္ရျခင္းအေၾကာင္းရင္းတခုျဖစ္သည္။ မည္သို႕ဆိုေစ ဖူးျမသာႏွင့္ဖူးလွအုန္းတို႕က တျခားလူမ်ဳိးတကာတို႕၏စာလံုးမ်ားႏွင့္မတူေသာ လယ္ကယ္ေခၚ လီေဆာ၀က္စာကို မူလကရင့္စာေပအစစ္အအမွန္ျဖစ္သည္ဟုယံုၾကည္သျဖင့္ ႏို၀င္ဘာလ ရန္ကုန္တြင္ အစီအစဥ္အတိုင္းေစာင့္စားေနသည့္ ေ၀လမင္းသားထံ တင္ဆက္ႏိုင္ရန္ သင္ယူေလ့က်င့္ၿပီး ျပင္ဆင္ၾကေတာ့သည္။

ေဝလမင္းသားပံု

ကရင္လူမ်ိဳးဆင္းသက္လာပံု

၁၂၇၆မွ ၁၂၉၁ အတြင္း အာရွ၊ ပါရွ၊ တရုတ္၊ အင္ဒိုနီးရွ တခြင္ခရီးႏွင္လ်ွက္ ထိုစဥ္က အာရွတခြင္ကို သိမ္းပိုက္ၾကီးစိုးသည့္ မြန္ဂိုလ္ေခါင္းေဆာင္ Kublai Khan ႏွင့္ေတြ ့ဆံုခဲ့ေသာ အီတလီလူမ်ဳိး မာကိုပိုလို (Marco Polo)၏ ခရီးသြားမွတ္တမ္းကို အာသာ ရပ္စတီခ်ဲလို (Author Rustichello) ကေရွးေဟာင္းျပင္သစ္ဘာသာျဖင့္ေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။ စာအုပ္အမည္ကို မာကိုပိုလိုခရီးစဥ္ (The Travels of Marco Polo) ဟု အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ေခၚျပီး ျပင္သစ္ဘာသာျဖင့္ (Book of the Marvels of the World) ဟု ေခၚသည္။ 

စာအုပ္တြင္ တရုတ္္ျပည္ယူနန္နယ္ေျမာက္ပိုင္းတြင္တည္ရွိခဲ့ေသာ ကရင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စီရင္စုၾကီး အေၾကာင္းကို ေဖၚျပထားသည္။ ထိုစီရင္စုၾကီးအတြင္း၌ အစိုးရတဖြဲ ့စီရွိေသာ နယ္ေျမ(၇)ခုပိုင္းျခားဖြဲ ့စည္း ပါ၀င္သည္ဟုဆိုသည္။

မာကိုပိုလိုက ကရင္လူမ်ဳိးကို ကရိုင္ယန္ (Karaian) ဟုေခၚသည္။ ထိုင္းကလည္းထိုအသံထြက္မ်ဳိးျဖင့္ကရင္လူမ်ဳိးကိုေခၚဆိုသည္။ မာကိုပိုလိုက ဧရာ၀တီျမစ္ကို ဧရာဘက္တီ(Irabatty) ဟုေဖၚျပထားသည္။ ကရင့္သမိုင္းတြင္ေဖၚျပေလ့ရွိသည့္ ကရင္တို ့ဆင္းသက္လာရာ

ထီးဆဲ့မဲ့ယြာ ဆိုသည့္ သဲစီးျမစ္ေခ်ာင္း ကို မာကိုပိုလိုက ေရြွေရာင္သဲျမစ္(Brius, The river with the golden send) ဟုလဲေဖၚျပထားသည္။

Arakan campaign and Burma campaign 1942-1945

Arakan campaign and Burma campaign 1942-1945

အဂၤလိပ္က ျမန္မာျပည္ကိုသိမ္းပိုက္အုပ္ခ်ဳပ္ထားေသာ ဂ်ပန္တပ္မ်ားအား တိုက္ထုတ္သည့္စစ္ဆင္ေရးမ်ားကို ရခိုင္္ ကန္ပိန္းႏွင့္ ဘားမားကန္ပိန္းဟုေခၚသည္။

ရခိုင္ကန္ပိန္းသည္ ၁၉၄၂ တြင္စၿပီး ၁၉၄၃ တြင္ ဆံုးသည္။  ဘားမားကန္ပိန္းမွာမူ ၁၉၄၂ မွ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္အထိျဖစ္သည္။ ေဆာင္းပါးတြင္ ထိုကန္ပိန္း၂ခုလံုးကိုခ်ဳပ္ငံုေဖၚျပထားပါသည္။

ဂ်ပန္႕အေနအထား

ဂ်ပန္တို႕က ဘားမားကို ၀င္ေရာက္သိမ္းပိုက္ေသာ အစပိုင္းတြင္ အဂၤလိပ္က အိႏိယႏွင့္ အေရွ႕ပါကစတန္(ဘဂ္လားေဒ့ရွ္)သို႕တပ္ဆုတ္ခြာသည္။ အမွတ္(၁၅) ဂ်ပန္ဘုရင့္တပ္မေတာ္ကို ဒုဗို္လ္ခ်ဳပ္ရႈိၿဂီရို လီဒါက ဦးစီးသည္။ ထိုဂ်ပန္တပ္သည္ ထိုင္းႏို္င္ငံေျမာက္ပိုင္းကိုျဖတ္ၿပီး တနၤသာရီတိုင္းသို ့၁၉၄၂ ဇႏ၀ါရီလတြင္ ေရာက္ရွိသည္။ ဂ်ပန္တပ္မ်ားသည္ ေကာ့ကရိတ္တြင္က်န္ရွိေသာ ေဒသခံ ကရင့္ရိုင္ဖယ္တပ္ မ်ားကို တိုက္ခိုက္ထိုးေဖါက္ၿပီး ေမာ္လၿမိဳင္ ဆိပ္ကမ္းကိုသိမ္းပိုက္သည္။ သံလြင္ႏွင့္စစ္ေတာင္းျမစ္၀ွမ္းတေလွ်ာက္ အျပင္းအထန္ခုခံတိုက္ခိုက္ခဲ့ေသာ ကရင္၊ကခ်င္၊ မြန္ အပါအ၀င္ အဂၤလိပ္ကိုလိုနီအစိုးရ၏တိုင္းရင္းသား ေသနပ္ကိုင္တပ္ရင္းမ်ားကို တိုက္ထုတ္ၿပီးေနာက္ ၁၉၄၂ မတ္လ တြင္ ဂ်ပန္တပ္မ်ားက ရန္ကုန္ျမဳိ႕ကိုသိမ္းပိုက္သည္။ ဂ်ပန္ဘက္တြင္ စစ္အင္အား ၃သိန္းေက်ာ္ရွိၿပီး ၄င္းတို ့၏စစ္ေရးမဟာမိတ္ ထိုင္းတပ္ဖြဲ႕ ၇၅၀၀ ႏွင့္ အဂ္လိပ္ကိုေတာ္လွန္ေနေသာ အိႏိယအမ်ဳိးသားတပ္မေတာ္မွ စစ္အင္အား ၄၃၀၀ ပါ၀င္သည္။ ယေန႕ျမန္မာ့သမိုင္းတြင္ရဲေဘာ္ သံုးက်ိတ္အျဖစ္ အဓိကထားမီးေမာင္းထိုးေသာ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ BIA သည္လည္း စစ္အင္အား ၃၀ ျဖင့္တနည္းတဖံုပါလာခဲ့သည္။ BIAကို ၁၉၄၁ ဒီဇင္ဘာလ ၃၁ရက္ေန႕ဘန္ေကာက္ျမိဳ႕႔တြင္တရား၀င္စတင္ဖြဲ႕စည္းသည္။ဖြဲ ့စည္းရာတြင္ ဂ်ပန္စစ္ေထာက္လွန္းေရးမႈးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္စူဇူကီး ကိုင္ေဂ်က လိုအပ္သမွ်စစ္လက္နက္ခဲယမ္းမီးေက်ာက္ ရိကာ၊ စစ္သင္တန္းမ်ား ၀ါဒျဖန္႕ခ်ီေရးလုပ္ငန္းအားလံုးႏွင့္ မဟာမိတ္ဆက္ဆံေရးကို ပန္႕ပိုးခ်ဳပ္ ကိုင္ခဲ့သည္။ ဂ်ပန္ႏွင့္ထိုင္းစစ္မဟာမိတ္စာခ်ဳပ္ကို ဒီဇင္ဘာ ၂၁ရက္ ၁၉၄၁ခု တြင္လက္မွတ္ထိုး ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုစာခ်ဳပ္တြင္ ရွမ္းျပည္ႏွင့္ ကယားျပည္ကို ထိုင္းကထိန္းခ်ဳပ္ရန္ႏွင့္ က်န္နယ္ေျမအားလံုးကို ဂ်ပန္က ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ပါရွိသည္။ (ထိုင္းႏွင့္ပတ္သက္သည့္ တခ်ဳိ႕အခ်က္အလက္ကို ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေဖၚျပပါမည္) ။ ဂ်ပန္က BIA ကို နဂိုလ္ကဖြဲ႕စည္းထားသည့္ မိနာမီ ကိုင္ကန္ အဖြဲ႕ေနရာတြင္ အစားထိုးေျပာင္းလဲဖြဲ႕စည္းျခင္းျဖစ္သည္။