ဂ်ပန္ေခတ္ ကရင့္အေျခအေန

ဂ်ပန္ေခတ္ ကရင့္အေျခအေန

- ၁၉၄၀ ဇြန္လ ၂၂ရက္၌ ျပင္သစ္က ဂ်ာမန္အား Armistice စစ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္လက္မွတ္ထိုးခါ အရႈံးေပးလိုက္သည္။(မ်က္ေမွာက္ျမန္မာတြင္ NCA ကိုတန္ခါးဖြင့္ေပးသည့္ ဗမာ့တပ္မေတာ္သည္လည္း ယင္း  Armistice နည္းနာကိုဦးတည္ထားျခင္းျဖစ္သည္)။ 

-၁၉၄၀ စက္တင္ဘာ၂၅ တြင္ ဂ်ပန္တပ္မ်ားက အင္ဒိုခ်ဳင္းနားေျမာက္ပိုင္းကိုဝင္ေရာက္လိုသည့္ဆနၵကို  ျပင္သစ္ Vichy အစိုးရကခြင့္ျပဳလိုက္ရသည္။ ဤသို႔ျဖင့္မဟာမိတ္တပ္မ်ားကတရုတ္သို႔  ေဟာင္ေကာင္ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚမွတဆင့္ေသာ္လည္းေကာင္း ေဆာက္လုပ္ေနဆဲ Burma road မွေသာ္လည္းေကာင္းစစ္ကူမ်ားဆက္သြယ္ပို႔ေဆာင္မည့္လမ္းေၾကာင္းႀကီး၂ခုကိုဂ်ပန္တပ္မ်ားကပိတ္ဆို႔လိုက္ႏိုင္သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ ရွိရင္းအေနာက္ၿဗိတိသၽွနယ္ခ်ဲ့ႏွင့္ ဒီလိွုင္းသဖြယ္အားေကာင္းေသာအေရွ႕တိုင္းဂ်ပန္နယ္ခ်ဲ့မ်ားအၾကားညႇပ္မိေနသည့္အေနအထားသို႔ေရာက္သည္။

-၁၉၄၀ စက္တင္ဘာ ၂၇တြင္ ဂ်ပန္မင္းသားႀကီးခါးႏိုေအ (Kanoye) အစိုးရ က ဂ်ာမန္၊ အီတလီတို႔ႏွင့္ဘာလင္စာခ်ဳပ္( Barlon Pack)ကိုခ်ဳပ္ဆိုခါမိတ္ဖြဲ႕လိုက္သည္။ 

-၁၉၄၀ ႏိုဝင္ဘာလတြင္ ၿဗိတိသၽွမဟာမိတ္က စင္ကပူတြင္အေရွ႕ဖ်ားစစ္ဌာခ်ဳပ္ကိုဖြင့္လွစ္သည္။

-ထိုအခ်ိန္တြင္ၿဗိတိသၽွေရတပ္က ဘဂၤလားပင္လည္ေကြ႕ကိုထိမ္းခ်ဳပ္ထားသျဖင့္ဂ်ပန္တပ္မ်ားေရေၾကာင္းမွဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ႏိုင္သည့္အေနအထားမရွိသျဖင့္စစ္မဲ့ၿငိမ္းခ်မ္းကာလ ျမန္မာျပည္တြင္း၌ ေျခလၽွင္တပ္ရင္း ၂ခုသာထားရွိသည္။

- အဆိုပါ ၿဗိတိသၽွတပ္ရင္း ၂ရင္းမွာ  မႏၲေလးႏွင့္ေမၿမိဳ႕တြင္စခန္းခ်ထားသည့္King's Own Yorkshire Light Infantary

(KOYLI) တပ္ရင္း (၂) ႏွင့္  မဂၤလာဒံုႏွင့္ရန္ကုန္တြင္ စခန္းခ်ထားသည့္ Gloucestershire တပ္ရင္း (၁) တို႔ျဖစ္ၾကသည္။ 

-ျမန္မာကိုလိုနီအတြက္ဖြဲ႕စည္းထားေသာတပ္ကိုမူ Burma Rifle ဟုအမည္ေပးထားသည္။ ဗမာျပည္ကိုအင္းဒီးယားႏိုင္ငံ၏ျပည္နယ္တခုအျဖစ္မွခြဲထုတ္ေပးသည့္ ဧၿပီလ ၁ရက္ ၁၉၃၇ ခုနစ္တြင္ အင္းဒီးယားတပ္ရင္းတခုမွလႊဲေျပာင္းဖြဲ႕စည္းေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

-၁၉၃၉ ခုႏွစ္၌ယင္း Burma Rifle တြင္ တပ္ခြဲ ၄ခြဲစီရွိေသာတပ္ရင္း ၄ ရင္းရွိသည္။ တပ္ရင္းတရင္းဆီကို ကရင္တပ္ခြဲ ၂ခြဲစီ၊ ကခ်င္ႏွင့္ခ်င္းတပ္ခြဲတစ္ခြဲစီျဖင့္ဖြဲ႕စည္းထားသည္။

- Burma Frontier Force ေခၚနယ္ျခားတပ္ရင္း ၆ရင္းကိုလည္းစစ္ရဲ အကူတပ္မ်ားအျဖစ္  ေဂၚရခါး(နီေပါ) ႏွင့္ အင္းဒီးယားအမႈထမ္းမ်ားျဖင့္ဖြဲ႕စည္းေပးထားသည္။(ဆက္ပါဦးမည္)ပံု၁၊ ဤပထမအပိုဒ္ေဆာင္းပါး၏ အခ်က္အလက္အရင္းအျမစ္တခု ၂။ ၿဗိတိသၽွေခတ္ကရင့္ေသနပ္ကိုင္တတ္ရင္းတံဆိပ္

ထိုင္းဂ်ပန္တိုက္ပြဲႏွင့္မဟာမိတ္စာခ်ဳပ္

ထိုင္းဂ်ပန္တိုက္ပြဲႏွင့္မဟာမိတ္စာခ်ဳပ္

(ဂ်ပန္ကျမန္မာျပည္ကိုမသိမ္းပိုက္မီတြင္ ထိုင္းႏိုင္ငံကိုသိမ္းပိုက္သည္ဟူသည့္ေဖာ္ျပခ်က္မ်ားကို မၾကာခဏေတြ႕ရသျဖင့္ ျမန္မာသမိုင္းစာေပပရိတ္သပ္မ်ားကအဆိုပါသမိုင္းျဖစ္စဥ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ အမွန္အတိုင္းျပန္လည္သိရွိေစရန္ၾကားျဖတ္မွတ္ခ်က္အျဖစ္ေဖာ္ျပလိုက္ျခင္းျဖစ္သည္)

******************

**၁၉၃၇ခုတြင္ တရုပ္ျပည္အေရွ႕ေျမာက္ပိုင္းကိုတိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ၿပီးေနာက္ ဂ်ပန္က ထိုင္းဘုရင့္အစိုးရႏွင့္ မိတ္ဖြဲ႕ဆက္ဆန္ေရးကိုစတင္သည္။

** ထိုကာလ၌ဥေရာပရွိျပင္သစ္ႏိုင္ငံကို ဂ်ာမန္က စတင္တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ထားသည့္အခ်ိန္ျဖစ္သည္။

**ထိုင္းႏွင့္မိတ္ဖြဲ႕ရျခင္း၏ဂ်ပန္႔ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ဗီယက္နမ္၊ကေမၻာဒီးယား၊လာအိုပါဝင္သည့္ အင္ဒိုခ်ဳိင္းနားကိုသိမ္းပိုက္ထားသည့္ ျပင္သစ္အစိုးရအေပၚဩဇာလြမ္းမိုးရန္ျဖစ္ခါျပင္သစ္လက္ေအာက္ခံမဟုတ္ေသာထိုင္းႏိုင္ငံကိုစည္းရံုးထားေရးျဖစ္သည္။

** ၁၉၄၀ ဇြန္လ ၁၂ ရက္တြင္ တိုက်ဳိၿမိဳ႕ေတာ္၌ ထိုင္း-ဂ်ပန္ မဟာမိတ္စာခ်ဳပ္ကိုခ်ဳပ္ဆိုၾကသည္။

**၁၉၄၀ စက္တင္ဘာလ၂၂တြင္ အင္ဒိုခ်ဳိင္းနား၌ဂ်ပန္-ျပင္သစ္စစ္ပြဲစတင္သည္။

** ဒီဇင္ဘာ ၂၃ရက္ေန႔တြင္ အထက္ေဖာ္ျပပါထိုင္း-ဂ်ပန္စာခ်ဳပ္ကိုဘန္ေကာက္၌ျပန္လည္သံုးသပ္ အတည္ျပဳသည္။

**စာခ်ဳပ္အရဂ်ပန္႔ရည္ရြယ္ခ်က္မွာျပင္သစ္လက္ေအာက္မွအင္ဒိုခ်ဳိင္းနားကိုသိမ္းပိုက္မႈျမန္ဆန္ေရးတြင္ထိုင္းကတစ္ဖက္မွညႇပ္ပိတ္ျပီးကူတိုက္ေပးေစေရးျဖစ္သည္။

** ၁၉၄၁ဇူလိုင္(၂၆)တြင္အဆိုပါစာခ်ဳပ္ကို ႏိုင္ငံေပါင္းခ်ဳပ္အသင္း(League of Nations)၌ တရားဝင္မွတ္ပံုတင္သည္။ 

**ဂ်ပန္႔ေတာင္းဆိုခ်က္အရဒီဇင္ဘာလ ၇ရက္ေန႔တြင္လာအိုအေနာက္ဘက္ က်န္ပါစပ္ခရိုင္ႏွင့္ ကေမၻာဒီးယားအေနာက္နယ္စပ္ အလန္ယာပေထ့ကိုျပင္သစ္က ထိုင္းပိုင္အျဖစ္ျပန္လႊဲေပးလိုက္သည္။

**၁၉၄၁ ဒီဇင္ဘာလ(၈)ရက္တြင္  ဂ်ပန္တပ္မ အမွတ္ (၁၅) (၂၅)ႏွင့္အမွတ္ (၂) ေရတပ္မ်ားက ထိုင္းႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္းခရိုင္ ၆ခုျဖစ္ေသာ ပကၽြပ္ခီရိခန္ ,ခၽြန္းဖုန္း,နခြန္စီထမရခ်္ စသည္တို႔ႏွင့္ စမြတ္ပရာကန္(လက္ရွိကာလတြင္ျမန္မာေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားအမ်ားဆံုးရွိသည့္ခရိုင္)မ်ားကိုပင္လယ္ကမ္းေျခမွလည္းေကာင္း ကေမၻာဒီးယားကိုျဖတ္ခါ အလန္ယာပေထ့ ခရိုင္မွလည္းေကာင္းကုန္းလမ္းျဖင့္ခ်ီတက္ဝင္ေရာက္လာသည္။ ဦးတည္ခ်က္မွာ ကေမၻာဒီးယားမွတဆင့္ထိုင္းႏိုင္ငံကိုျဖတ္ၿပီး ျမန္မာျပည္ကိုတိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ရန္ျဖစ္သည္။

**ႀကိဳတင္အေၾကာင္းၾကားျခင္းမရွိ၍ထိုင္းပင္လယ္ကမ္းေျခေစာင့္တပ္မ်ားကဂ်ပန္တပ္မ်ားကိုပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္သျဖင့္ ၅နာရီၾကာတိုက္ပြဲျဖစ္ပြားသည္။

** ဘန္ေကာက္ရွိဂ်ပန္သံမႉးက ထိုင္းဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ထံသြားေရာက္ေတြ႕ဆံုၿပီးေနာက္တိုက္ပြဲေခတၲရပ္တန္႔သြားသည္။

Self-Determination History of Karen People FB post (4) ကရင့္ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ သမိုင္း

Self-Determination History of Karen People FB post (4)
ကရင့္ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ သမိုင္း
14 January 2017

ကရင္လူမ်ဳိးသည္ သမိုင္းမတင္မီေခတ္က ထြန္းကားခဲ့ဘူးေသာ ေရွးအက်ဆံုးလူမ်ိဳးတစ္မ်ဳိးျဖစ္သည္ဟု ၿဗိတိသွ်ေခတ္က ျပဳစုေရူသားထုတ္ေ၀ၾကေသာကရင္လူမ်ဳိးဆိုင္ရာ မွတ္တမ္းမ်ားစြာတြင္ ေတြ႕ရွိရသည္။
သမိုင္းမတိုင္မီခတ္ဟုဆိုၾကရျခင္းမွာ လူမ်ဳိးႏို္င္ငံမ်ားမရွိေသးေသာေခတ္ ျဖစ္သည္ႏွင့္အညီ သမိုင္း မွတ္တမ္းမ်ားကိုေရးမွတ္မည့္ ပုဂၢိဳလ္လ္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားလဲ မရွိေသးေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ပေဒသရာဇ္ေခတ္တြင္ သမိုင္းေရးမွတ္မႈမ်ားစတင္ေပါက္လာရာ မိမိတို႕ မတိုင္မီက လူသားမ်ားထားရစ္ခဲ့သည့္ အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းမ်ား၊ အေဆာက္အဦးပ်က္မ်ား၊ အရိုးစုမ်ားကိုေတြ႕ရွိၾကရာမွ တစ္ခ်ဳိ႕ကို မွတ္တမ္းတင္ထားခဲ့ၾကသည္လည္းရွိသလို မွတ္တမ္းမတင္ ခဲ့သည္မ်ားလဲရွိမွာမလြဲေပ။ ေက်ာက္စာ၊ၿမိဳ႕ရိုး၊ စသည့္ ေရွးေဟာင္းသုေတသနဆိုင္ရာ အေထာက္အထားမ်ားမရွိေတာ့ေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို္ သမိုင္းတန္ဖိုး (Historical value) စံမမီွေတာ့ေသာ ေရွးအဆိုစကားမ်ားႏွင့္ပံုျပင္မ်ား အျဖစ္သာလွ်င္သတ္မွတ္ၾကေပသည္။ လူတစ္မ်ဳိးက မိမိတို႕လူမ်ဳိး၏သမိုင္းဟု ဆိုုေသာကိစၥ မ်ားစြာတို႕သည္လည္း တစ္ျခားလူမ်ဳိးတို႕က ၄င္းတို႕၏သမိုင္းဟုဆိုၾကသည္လည္းမ်ားစြာရွိပါသည္။ ယင္းသို႕သမိုင္းဆိုင္ရာ အညင္းပြားစရာကိစၥမ်ားကို ေက်ာ္လႊားနည္းမွာ အစိုးရအာဏာျဖင့္ တည္းျဖတ္ျပဳစုျပဌာန္းျခင္းသာလွ်င္ျဖစ္ေတာ့သည္။ ထိုနည္းျဖင့္ အမ်ဳိးသားၾသဇာ အာဏာမတည္ေဆာက္ႏို္င္ေသာလူမ်ုိးမ်ား၏သမိုင္းမ်ားေပ်ာက္ပ်က္ၾကရသည္။
ျမန္မာ့သမိုင္းသည္လည္းထိုေလာကနိယာမတရား၏ေအာက္တြင္ပင္ရွိေနသည္။ သို႕ျဖစ္၍ အမ်ဳိးသားအာဏာမရွိေတာ့ေသာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုတို႕၏သမိုင္းမ်ားေမွးမွိန္ေပ်ာက္ကြယ္လွ်က္ရွိသည္။
ကိုလိုနီေခတ္တြင္ ျဖစ္ပြားေသာ ထင္ရွားသည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ားမွာ ေဒသခံမ်ားသာမက ျပည္ပသုေတသီမ်ား၏ မွတ္တမ္းတင္မႈကိုရရွိႏိုင္ၾကသျဖင့္ ျပည္တြင္းအာဏာလက္ေျပာင္းမႈက သမိုင္းကိုမေပ်ာက္ပ်က္ေစႏိုင္ျခင္းျဖစ္သည္။ ျပည္တြင္းကေဖ်ာက္ဖ်က္ေမွးမွိန္ထားေသာ အေရးၾကီးသမိုင္းအခ်က္အလက္မ်ားမွာ ျပည္ပ မွတ္တမ္းမ်ားတြင္ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။ လက္ရွိကြန္ျပဴတာ အိုင္တီ ေခတ္တြင္ျဖစ္ပ်က္သမွ်ေသာအေရးအခင္းၾကီးမ်ားမူကား ရာသက္ပံေဖ်ာက္ဖ်က္၍မရေတာ့ေလၿပီ။

ဘုရင့္ေနာင္၊စူဖန္းကလ်ာ၊ျဗတ္နရာဇ္အေၾကာင္းႏွင့္ နႏၵာဘုရင္၏မြန္မ်ဳိးျဖဳတ္သတ္ျဖတ္မႈသမိုင္းမွတ္တမ္း-

ဘုရင့္ေနာင္၊စူဖန္းကလ်ာ၊ျဗတ္နရာဇ္အေၾကာင္းႏွင့္ နႏၵာဘုရင္၏မြန္မ်ဳိးျဖဳတ္သတ္ျဖတ္မႈသမိုင္းမွတ္တမ္း-

စူဖန္းကလ်ာသည္ "စီရီအယိုထယာ"ဘုရင္ မဟာဓမၼရာဇာ၏သမီးေတာ္ျဖစ္သည္။ ဗမာဘာသာျဖင့္ "ျဗတ္နရာဇ္"ဟုေခၚေသာ "ဖရာ့နေရ႕" အပါအဝင္  ေမာင္ေတာ္၂ဦးရွိသည္။

**ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၅၆၄ တြင္ ဘုရင့္ေနာင္က အယုဒၵကကိုတိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္သည္။ အေၾကာင္းမွာ အယုဒၵယတြင္ေပၚေသာ ဆင္ျဖဴ   ကိုေတာင္းရာတြင္မေပးေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

**ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၅၆၉  တြင္ စူဖန္းကလ်ာ၏ခမည္းေတာ္ "စီရီအယိုထယာ"မင္းကို ဘုရင့္ေနာင္ကအယုဒၵယဘုရင္အျဖစ္ခန္႔အပ္တင္ေျမႇာက္သည္။ ထိုေခတ္ကလုပ္ထံုးအရထိုႏွစ္တြင္ပင္ အသက္၁၇ႏွစ္ရွိသည့္ သမီးေတာ္စူဖန္းကလ်ာအား "အမ်ဳိးယံု"အျဖစ္ဘုရင့္ေနာင္မင္းႀကီးထံဆက္သပ္လိုက္ရသည္။ ဘုရင့္ေနာင္တြင္မိဘုရား သို႔မဟုတ္ "ကိုယ္လုပ္ေတာ္" ၄၂ ဦးရွိသည္။

**ဆုပန္ကလ်ာသည္ "မင္းအေထြး" ေခၚ သမီးေတာ္တပါးကိုဖြားျမင္သည္။

**ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၅၆၄တြင္ မင္းသားေလးျဗတ္နရစ္ကို တံဆာခံအျဖစ္ဟံသာဝတီေနျပည္ေတာ္တြင္အက်ယ္ခ်ဳပ္ထားသည္။ အက်ယ္ခ်ဳပ္ဆိုေသာ္လည္း မင္းသား နႏၵာႏွင့္အတူ ကစားျခင္း၊ အတူစာသင္ျခင္း၊ အထာရသတ္မင္းအတတ္မ်ားကို အတူသင္ယူရျခင္းမ်ားရွိသျဖင့္ ျဗတ္နရစ္သည္ဗမာစာႏွင့္စကားကိုေေကာင္းစြာတတ္ကၽြမ္းသည္။ဘုရင့္ေနာင္က စူဖန္းကလ်ာကိုအထူးခ်စ္ၾကင္နာေသာေၾကာင့္မိမိ၏တူ သားသဖြယ္ထားရွိျခင္းျဖစ္သည္။

** ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၅၇၂ တြင္အမျဖစ္သူစူဖန္းကလ်ာကဘုရင့္ေနာင္အားေတာင္းဆိုေသာၾကာင့္ မင္းသားျဗတ္နရစ္ အယုဒၵယသို႔ျပန္ခြင့္ရသည္။ 

**ထိုႏွစ္တြင္ပင္ ဘုရင့္ေနာင္ကအယုဒၵယရ ဘုရင္အျဖစ္ ခန္႔အပ္ထားေသာစူဖန္းကလ်ာႏွင့္ျဗတ္နရစ္၏ခမည္းေတာ္ျဖစ္သူ မဟာဓမၼရာဇာမင္းက ျဗတ္နရစ္အား "ဖိစနလို႔" ၿမိဳ႕စားအျဖစ္ခ်ီးေျမႇာက္ခါ " နေရစြမ္"ဟူေသာဘြဲ႕အမည္ကိုေပးသည္။(မယ့္နမ္ျမစ္ကမၻားတြင္တည္ရွိေသာဖိစနလို႔သည္ အယုဒၵယေခတ္တြင္ ေနျပည္ေတာ္တခုျဖစ္ခဲ့သည္။ မြန္-ခမာတို႔၏ အန္ေကာ္ အင္ပါယာေခတ္က ဖိစနလို႔သည္ခရိုင္ၿမိဳ႕ေတာ္တခုျဖစ္ခဲ့သည္။ အန္ေကာ္အင္ပါယာတြင္ ေရွးေခတ္ကမၻာ့အတိုးတက္ဆံုးဗိသုကာသိပၸံပညာျဖင့္တည္ေဆာက္ထားသည့္ "အန္ေကာ္ဗိမၼာန္" ရွိသည္။ Angelina Jolie  သရုပ္ေဆာင္ေသာ  "Tom Raider" ရုပ္ရွင္သည္ အန္ေကာ္ဗိမၼန္ကို ေနာက္ခံထားျခင္းျဖစ္သည္။

အဆက္ (၁) ဘုရင့္ေနာင္၊စူဖန္းကလ်ာ၊ျဗတ္နရစ္အေၾကာင္းႏွင့္ နႏၵာဘုရင္၏မြန္မ်ဳိးျဖဳတ္သတ္ျဖတ္မႈသမိုင္းမွတ္တမ္း- မွ

အဆက္ (၁) ဘုရင့္ေနာင္၊စူဖန္းကလ်ာ၊ျဗတ္နရစ္အေၾကာင္းႏွင့္ နႏၵာဘုရင္၏မြန္မ်ဳိးျဖဳတ္သတ္ျဖတ္မႈသမိုင္းမွတ္တမ္း- မွ

               --------------

**နႏၵာဘုရင္သည္ ၁၅၈၄မွ ၁၅၉၂ခုႏွစ္အၾကားတြင္ စယမ္ အယုဒၵယအား ၅ႀကိမ္တိုက္ခိုက္ခဲ့ရာ ၅ႀကိမ္လံုးဆံုးရႈံးမႈႀကီးစြာျဖင့္ဆုတ္ခြာခဲ့ရသည္။

**သားေတာ္မင္းရဲေက်ာ္စြာ(မင္းႀကီးစြာ)ကိုဦးစီးေစသည့္၁၅၉၂ခုႏွစ္ထိုးစစ္သည္ေနာက္ဆံုးအႀကိမ္ျဖစ္သည္။ ထိုစစ္ပြဲတြင္ ခမည္းေတာ္၏ ေမြးျခင္းေပါက္ေဖာ္ျဖစ္ေသာ ျဗတ္နရာဇ္ (နေရစြမ္)ႏွင့္ ဆင္စီးျခင္းထိုးရာမွက်ဆံုးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

**သားေတာ္အသတ္ခံရသျဖင့္နႏၵာဘုရင္သည္ ယူက်ဳံးမရျဖစ္ျခင္းႏွင့္အတူ အမ်က္ျပင္းထန္စြာထြက္ခါ ဖခင္ျဖစ္သူ ဘုရင့္ေနာင္ခ်ီးေျမႇာက္ခဲ့ေသာနန္းတြင္းရွိ မြန္မူွးႀကီးမတ္ရာ အားလံုးကို သူတို႔၏ ေဆြမ်ဳိး၊ဘိုးဘြား၊ တူသားေျမးျမစ္မ်ားႏွင့္အတူ အရွင္လတ္လတ္မီးရွိဳ႕ကြပ္ျမက္ပစ္သည္။ (၁၅၈၄ခုႏွစ္တြင္ နႏၵာဘုရင္က နေရစြမ္ကို လုပ္ၾကံရန္မြန္အမတ္ႀကီး "ဗညားက်က္"ႏွင့္ "ဗညားရမ္း" (ဗမာအသံထြက္မေသခ်ာ)ကို တာဝန္ေပးခဲ့သည္။ ထိုမြန္အမတ္မ်ားက နေရစြမ္ကိုဖြင့္ခ်ေျပာျပၿပီး အယုဒၵယသို႔လိုက္ပါခိုလႈံသြားခဲ့ၾကသည္။ဤအျဖစ္ကိုအေၾကာင္းျပဳ၍ လူမ်ဳိးေရး အာဃာတတရားမ်ားျဖင့္မြန္မ်ားကိုမုန္းတီးလာခဲ့သည့္အညိႇဳးႀကီးရွိေနခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။)   

** နႏၵဘုရင္သည္ ဗမာစစ္စစ္မင္းမႈထမ္းအားလံုးႏွင့္ ဗမာတပ္သားမ်ားကို ဟန္သာဝတီေနျပည္ေတာ္တြင္စုစည္းခံတပ္စခန္းခ်ေစၿပီး ၄-၅ႏွစ္စာ အစာႏွင့္ရိကၡာမ်ားကို သိုလ္ေလွာင္ထားေစသည္။ 

**အသင့္ျဖစ္ေသာအခါ မြန္မ်ားေနထိုင္ရာဟံသာဝတီတိုင္းအတြင္း စိုက္ပ်ဳိးေမြးျမဴမႈကိုလံုးဝပိတ္ပင္ပစ္သည္။ အမိန္႔က်ဴးလြန္ပါက ေသဒဏ္ခ်သည္။ ျပည္သူလူထုအစုလိုက္အျပံဳလိုက္အစာေရစာငတ္ျပတ္ခါ အတံုးအရံုးေသေက်ၾကသည္။ဤအျဖစ္ကို “A Brief Account of the Kingdom of Pegu”သုေတသနစာတမ္းေရးသူ A. MacGregor က Samaria သို႔မဟုတ္ Jerusalem တြင္က်ေရာက္ခဲ့ေသာအျဖစ္ဆိုးသဖြယ္ျဖစ္သည္ဟုေကာက္ခ်က္ခ်ထားသည္။

ဂရတ္တန္ေဂရီ၏ "Burma, After the Conquest" မွေကာက္ႏႈတ္ခ်က္...

ဂရတ္တန္ေဂရီ၏ "Burma, After the Conquest" မွေကာက္ႏႈတ္ခ်က္...

သီေပါမင္းကညီေနာင္ရင္းမ်ားအားအစုလိုက္အျပံဳလိုက္သတ္ျဖတ္မႈကာလအတြင္းအျဖစ္အပ်က္မ်ားအေၾကာင္း "ဂရတ္တန္"၏ေဖာ္ျပခ်က္ တခ်ိဳ႕-
        ----------------------------
၁၈၇၉ခုႏွစ္ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၉ ရက္ေန႔တြင္ မႏၲေလးအေျခစိုက္ "မစၥတာ ေရွာ" က ကလတၠတားရွိႏိုင္ငံျခားေရးဌာနအတြင္းဝန္ထံသို႔ေပးပို႔ခဲ့ေသာေၾကးနန္းစာမွာ-

" နတ္ရြာစံမင္းႀကီး၏သားေတာ္ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္သတ္ျဖတ္မႈ//ဘုရင့္အမိန္႔အရအေယာက္ ၈၀ခန္႔ေသာသူတို႔၏ၾကင္ရာေတာ္မ်ား//သားသမီးမ်ားကိုညအခ်ိန္တြင္ဆက္တိုက္ဖမ္းဆီးအက်ဥ္းခ် //လႈံ့ေဆာ္ျခင္း၊ ပူးေပါင္းၾကံစည္ျခင္းမ်ားမရွိ//  ဝန္ႀကီး ကသေဘာမတူ//ထိတ္လန္႔ေၾကာက္ရြံ႕ေနၾက//အစုလိုက္အျပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္မွဳထပ္ျဖစ္လ်ၽွင္က်ႏုပ္က အလံကိုေလၽွာခ်မည္ဟုေျခာက္//"

ထိုေန႔ညေနတြင္ မစၥတာေရွာက ေအာက္ပါအတိုင္း ဆက္လက္မွတ္တမ္းေရးသည္။

" သည္မနက္ျငင္းဆန္ႏိုင္ရန္မရွိသည့္ ေၾကာက္စရာသတင္းအတည္ျပဳခ်က္။ က်ႏုပ္စုစည္းရရွိေသာအခ်က္အလက္မ်ားအရ စေနေန႔ညက  ရွင္းပစ္မည့္ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားကို အက်ဥ္းေထာင္သို႔ေခၚေဆာင္ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားသည္။တခ်ဳိ႕မွာထိုညကအသတ္ခံရသည္။က်န္လူမ်ားကို ၂ညဆက္တိုက္ သတ္ျဖတ္သည္။
ေထာင္ထဲတြင္တူးထားသည့္ တြင္းႀကီးအထဲသို႔ အေလာင္းေကာင္မ်ားအားပစ္ခ်သည္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ားႏွင့္ကေလးမ်ားက သူတို႔ကိုမသတ္ရန္ေတာင္းပန္ၾကေသာ္လည္းအခ်ည္းပင္။ ငိုယိုေတာင္းပန္သူမ်ား၏ လည္ပင္းကို လူသတ္သမားမ်ားက ေသသည္အထိလက္ျဖင့္ညႇစ္သတ္ၾကသည္။ အရက္မူးေနေသာလူမ်ားက အျခားလူမ်ားကိုတုတ္တိုမ်ားျဖင့္အလြန္အမင္းနာက်င္စြာခံစားေအာ္ဟစ္ညီးတြားေအာင္အႀကိမ္ႀကိ္မ္ရိုက္ႏွက္ညႇင္းပမ္းသည္။ထိုလူသတ္သမားမ်ားကိုဤသတ္ျဖတ္မႈအတြက္သံုးရန္ေထာင္မ်ားမွလႊတ္ေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ အသက္အႀကီးဆံုးမင္းသားႀကီက  သတၲိျပသည့္အေနႏွင့္ညီေတာ္မ်ားရယ္ေမာေစရန္ဟာသစကားေျပာသည္မွာ " ေတြ႕လား၊ငါေျပာတာ ငါတို႔ကိုလႊတ္မဲ့အစား ေသတြင္းပို႔ ဖို႔ဘဲရွိတယ္လို႔"

တနဂၤေႏြညတြင္ မင္းသားမ်ား၏ ရုပ္အေလာင္းကို လွည္း၈စီးျဖင့္တင္ေဆာင္ခါ အေနာက္ဘက္ၿမိဳ႕တံခါးမွသယ္ေဆာင္ခါ ယံုၾကည္မႈဓေလ့အတိုင္း ျမစ္ထဲသို႔ ပစ္ခ်လိုက္သည္။က်န္အေလာင္းမ်ားကိုမူ ေထာင္တြင္းရွိတူးထားေသာတြင္းႀကီး၌ျမဳပ္ပစ္သည္။

ဘဝတေကြ ့အမွတ္တရ

ဘန္ေကာက္ စူထိစန္ ၌္ ရုံးစိုက္ထားေသာ ေကအဲန္ယူ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနတြင္ စစ္လက္နက္ခဲယမ္းမီးေက်ာက္ အမႈျဖင့္ ၁၉၇၆ခုႏွစ္က အဖမ္းဆီးခံခဲ့ရသည္။ေကအဲန္ယူ စခန္းသို႕ပို႕ေဆာင္မည့္ M16,M79,M57,M72 RSM မ်ားအျပင္ အေမရိကန္စစ္သံုး Digitalၾကားျဖတ္ဆက္သြယ္ေရးစက္မ်ား(အေမရိကန္ႏွင့္ရုရွားတပ္တြင္သာ စတင္တီထြင္အသံုးျပဳေသာ Digital ကို ထိုစဥ္က ဗီယက္နမ္၊ ထိုင္းႏွင့့္ျမန္မာစစ္တပ္မ်ားတြင္ မသံုးႏိုင္ၾကေသးေပ။ Analog စနစ္ကိုသာသံုးႏိုင္ေသးသည္) အိမ္ေအာက္ထပ္တိုက္ခန္းအတြင္း အျပည့္ သိုေလွာင္ထားသည္ကို ထိုင္းရဲ၊ၿမိဳ႕ေစာင့္တပ္၊ၾကည္းတပ္ႏွင့္ေလတပ္မ်ားက အေျမာာက္ကားၾကီးမ်ားျဖင့္ လာေရာက္၀ိုင္း၀န္းပိတ္ဆို႕ၿပီး ဖမ္းဆီးျခင္းျဖစ္သည္။ ဖမ္းဆီးစဥ္တြင္ ရံုး၌ လူ ၂၀ခန္႕ရွိေနသည္။ အဖမ္းခံရသူမ်ားတြင္ ဘန္ေကာက္ေဆးရံုမ်ားတြင္ ခြဲစိတ္ကုသမႈခံယူခဲ့ၿပီးစခန္းျပန္ရန္ေစာင့္ဆိုင္းေနၾကေသာ တိုက္ပြဲမွဒဏ္ရာရစစ္သားမ်ား၊ ထား၀ယ္ခရိုင္မွ ေကအဲန္ယူမိုင္းလုပ္ငန္းတာ၀န္ခံမ်ားႏွင့္သူနျပဳဆရာမမ်ား၊ကားဒရိုင္ဘာအျဖစ္လစာေပးငွားရမ္းထားေသာထိုင္းတဦးအျပင္ ေက်ာက္ကုန္သည္ၾကီးတဦးႏွင့္ဘန္ေကာက္ရံုးအမႈထမ္းမ်ားပါ၀င္သည္။

အမ္းမကားမ်ားႏွင့္ တင့္ကားကန္းၾကီးက စူထိစန္လမ္းမေပၚတြင္ အျပည့္ျဖစ္ေနၿပီး အရပ္ကားမ်ားျဖတ္သန္းမႈကို ပိတ္ဆို႕ထားလိုက္သည္။ ရပ္ကြက္သားမ်ား လန္႕ျဖန႕္ေၾကာက္လန္႕ျခင္းမရွိၾကရန္ မိမိ အိမ္တြင္းတြင္ေနၾကရန္ လွ်ပ္စစ္မီးတိုင္မ်ားရွိ ေအာ္လန္မ်ားမွတခ်ိန္လံုးထုတ္ျပန္ေက်ညာလွ်က္ရွိသည္။ ေက်ညာေလ လူမ်ားလမ္းေဘးအျပည့္၀ိုင္းအံုေစာင့္စားၾကည့္ရႈ လာၾကေလျဖစ္ေတာ့သည္။

ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕ေတာ္၀န္ႏွင့္ ဂတ္မ်ားက ရံုးဧည့္ခန္းတြင္ ေကအဲန္ယူရံုးဒုတာ၀န္ခံႏွင့္ ေတြ႕ဆံုစကားေျပာညွိႏွဳိင္းသည္။ထိုစဥ္ကရွိေသာ TV channel 3,5,7 အျပင္ ထိုင္းရတ္အပါအ၀င္ သတင္းဌာနမ်ားမွ သတင္းေထာက္ေတြကင္မရာၾကီးငယ္မ်ားတကားကားျဖင့္ ေလွကားတက္လိုက္ဆင္းလိုက္ ကင္မရာ အကြက္ေကာင္းခ်ိန္ႏိုင္ရန္ အလုအယက္ျဖစ္ေနၾကသည္။ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားကလည္းစစ္တပ္အဖြဲ႕ကိုအိမ္ထဲမ၀င္ေစဘဲ သူတို႕ခ်ည္းအေပၚထပ္ေအာက္ထပ္မ်ားတြင္ ေမြေႏွာက္လွန္ေလွာေနၾကသည္။

ႏိုင္ငံေတာ္တည္ေဆာက္ျခင္းလား အမ်ဳိးသားတည္ေဆာက္ျခင္းလား...

"State- building or Nation-building"

ကမၻာ့ႏိုင္ငံအားလံုး၏ႏိုင္ငံေတာ္

တည္ေဆာက္မႈအဆင့္ဆင့္သည္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားျဖင့္အျမဲတေစျပည့္ႏွက္လၽွက္ရွိခဲ့သည္မွာရွင္းလင္းျမင္လြယ္ေသာပကတိသမိုင္းအခ်က္အလက္မ်ားျဖစ္သည္။ မၿငိမ္မသက္ျဖစ္မႈမ်ားႏွင့္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားသည္ ႏိုင္ငံေတာ္တည္ေဆာက္ေရး၏သဘာဝျဖစ္ခဲ့၊ ျဖစ္လၽွက္ရွိဆဲျဖစ္သည္။

ႏိုင္ငံေတာ္တခုကိုတည္ေဆာက္ရာတြင္ အခက္အခဲ မ်ားစြာရွိသည္။ ယင္းတို႔မွာ

၁။လူဦးေရအင္အားႀကီးေသာအသိုင္းအဝိုင္းကေပၚလစီေရးရာကိုလြမ္းမိုးျခယ္လွည္ျခင္းေၾကာင့္ေပါက္ပြားေသာျပသနာ..

၂။ အက်ဳိးပ်က္ရေသာအသိုင္းအဝိုင္းက အတိုက္အခံျပဳ ျခင္းေၾကာင့္ေပါက္ပြားရေသာျပသနာႏွင့္

၃။ ကြဲျပားေသာလူမ်ဳိးစုႏွင့္ ဘာသာေရးမ်ားကိုအေျခခံသည့္ ဖိႏွိပ္ေျခမႈန္းမႈႏွင့္ကာကြယ္တြန္းလွန္မႈမွ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားျခင္းမ်ား စသည့္ျပသနာတို႔ျဖစ္သည္။

သို႔ျဖစ္၍ "State-building" ေခၚ ႏိုင္ငံေတာ္တခုတည္ေဆာက္ျခင္းသည္ အလြန္ခက္ခဲေသာ လုပ္ငန္းႀကီးျဖစ္ခါ အေျခအေန,အခ်ိန္အခါႏွင့္ အရည္အျခင္း ၃ရပ္လံုးတိုက္ဆိုင္မႈမရွိလၽွင္ ေအာင္ျမင္ႏိုင္ျခင္းမရွိပါေပ။ ေအာင္ျမင္သည္ဆိုလ်ၽွင္လည္း နဂိုလ္ထက္မ်ားစြာအေျခအေနဆိုးေသာ စုတ္ျပတ္စြာေအာင္ျမင္မႈသာလၽွင္ျဖစ္သည္။ 

State-buildingႏွင့္ လက္တလံုးျခားဆင္တူရိုးမွားျဖစ္ေသာNation-building မွာမူ အဆေပါင္းမ်ားစြာပိုမိုခက္ခဲေသာ လုပ္ငန္းႀကီးျဖစ္သည္ဟု ကမၻာ့သမိုင္းႏွင့္ႏိုင္ငံေရးသိပၸံပညာရွင္မ်ားကတညီတညြတ္တည္းအျမင္ရွိၾကသည္။ 

ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံကိုတည္ေဆာက္ရာတြင္ၾကံဳရသည့္အတားအဆီ၃ခုလံုးသည္ အမ်ဳိးသားတရပ္ကိုတည္ေဆာက္ရာတြင္လည္းရင္ဆိုင္ၾကရသည္သာျဖစ္သည္။ ျခားနားခ်က္မွာ နံပတ္၁ အခက္အခဲျဖစ္ေသာ "အေျခအေန" ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံတည္ေဆာက္ရာတြင္ "သဘာဝမဟုတ္ေသာအေျခအေန"ကိုဖန္တီးယူႏိုင္ၿပီး အမ်ဳိးသားတရပ္တည္ေဆာက္ရာတြင္မူ အမ်ိဳးသားတရပ္အမွန္တကယ္ျဖစ္ေနသည့္"သဘာဝ အေျခအေန"ေပၚတြင္သာမူတည္ေနေပသည္။

ျမန္မာျပည္တြင္စြဲကပ္ေနသည့္ "ယဥ္ေက်းမႈနယ္ခ်ဲ့ဝါဒ" အေပၚ မႏုသေဗဒ၊ လူမႈေဗဒႏွင့္ တရားက်င့္ဝတ္တို႔၏ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္။

ျမန္မာျပည္တြင္စြဲကပ္ေနသည့္ "ယဥ္ေက်းမႈနယ္ခ်ဲ့ဝါဒ" အေပၚ မႏုသေဗဒ၊ လူမႈေဗဒႏွင့္ တရားက်င့္ဝတ္တို႔၏ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္။
             -----------------

ႏိုင္ငံေရးစီးပြားေရးအားနဲေသာ အျခားလူ႔အသိုင္းအဝန္းတခုအေပၚႏိုင္ငံေရးသို႔မဟုတ္စီးပြားေရးအားႀကီးေသာ လူ႔အသိုင္းအဝန္းႀကီးတခုက မိမိတို႔၏ယဥ္ေက်းမႈကိုက႑ေပါင္းစံုခ်မွတ္ျပဌာန္းလြမ္းမိုးျခင္းသည္"ယဥ္ေက်းမႈနယ္ခ်ဲ့ဝါဒ" ျဖစ္သည္ဟု မႏုသေဗဒ၊ လူမႈေဗဒႏွင့္ တရားက်င့္ဝတ္ Anthropology, Sociology, and Ethics တို ႔ကအဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုထားသည္။

ေရာမအင္ပါယာ ႀကီးထြားျပန္႔က်က္လာျခင္းသည္ အေနာက္တိုင္းတိုးတက္ျဖစ္ထြန္းမႈသမိုင္းရွိ "ယဥ္ေက်းမႈနယ္ခ်ဲ့ဝါဒ" ၏နမူနာျဖစ္သည္။

ဒုတိယကမၻာစစ္အၿပီးတြင္စတင္သတ္မွတ္အသံုးခ်သည့္ ကမၻာ့စည္းမ်ဥ္းသစ္အရ လြတ္လပ္ေရးရခါ တရားဝင္ေပၚထြန္းလာၿပီး အခ်ဳပ္အခ်ာပိုင္ဆိုင္ခြင့္ရလာၾကေသာႏိုင္ငံသစ္အခ်ဳိ႕တြင္ "ယဥ္ေက်းမႈနယ္ခ်ဲ့ဝါဒ" ကိုယေန႔တိုင္က်င့္သံုးေနၾကဆဲျဖစ္သည္။

အဆိုပါ"ယဥ္ေက်းမႈနယ္ခ်ဲ့ဝါဒ"က်င့္သံုးမႈကိုအေျခခံေပါက္ပြားလာသည့္အက်ဳိးဆက္မ်ားမွာ ပံုစံမ်ဳိးစံု ဒီဂရီအဆင့္ဆင့္ဆန္႔က်င္လႈပ္ရွားမႈမ်ားႏွင့္အတူ ယင္းလႈပ္ရွားမႈမ်ားကိုနည္းမ်ဳိးစံုျဖင့္ တိုက္ဖ်က္ႏိွပ္ကြပ္ျခင္းမွျဖစ္ပြားသည့္မတည္ၿငိမ္မၿငိမ္းခ်မ္းမႈမ်ားျဖစ္ၾကသည္။

(သမိုင္းဝါသနာရွင္မ်ားအတြက္) ရႏၲပို ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစာခ်ဳပ္ေကာက္ေၾကာင္း..

(သမိုင္းဝါသနာရွင္မ်ားအတြက္)

ရႏၲပို ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစာခ်ဳပ္ေကာက္ေၾကာင္း..

ဤစာခ်ဳပ္ကို အမရပူရဘႀကီးေတာ္မင္းလက္ထက္ကအဂၤလိပ္ကိုစစ္ရွဳးံၿပီးေနာက္ ၁၈၂၆ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ခ် ဳပ္ဆိုခဲ့သည္။ စာခ်ဳပ္၏အမည္အျပည့္အစံုမွာ "အေရွ႕အိႏၵိယကုပၼဏီႏွင့္အင္းဝဘုရင္မင္းျမတ္တို႔ အၾကားခ်ဳပ္ဆိုသည့္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစာခ်ဳပ္"(Treaty of Peace between the East India Company and Majesty of the King of Ava) ျဖစ္သည္။ခ်ဳပ္ဆိုသည့္ေနရာမွာ အင္းဝအေနာက္ဖက္ မိုင္ ၅၀ အကြာရွိ ရႏၲပိုရြာျဖစ္သည္။  (ထိုေခတ္က ေနျပည္ေတာ္မွာ အမရပူရျဖစ္သည္။)

ထိုစစ္ပြဲသည္ အဂၤလိပ္တို႔ ကႏိုင္ခဲ့ေသာ္လည္း အဂၤလိပ္အင္ဒီးယားသမိုင္းတေလၽွာက္တြင္အဂၤလိပ္တို႔ ေသေက်ဆံုးရွဳံးမႈ အမ်ားျပားဆံုးႏွင့္ၾကံဳရေသာစစ္ပြဲျဖစ္ခဲ့သည္။  

ယင္းစစ္ပြဲတြင္အဂၤလိပ္ဘက္က စေက့ာလူမ် ဳိး ဗိုလ္ခ်ဳ ပ္အာခ်ီေဘာ (Archibald Campbell) စစ္ဦးစီးသည္။  အဂၤလိပ္ဘက္တြင္ အေရွ႕အိႏိၵယကုပၼဏီ၏တပ္မေတာ္၊ စယမ္(ယခုအေခၚ "ထိုင္း") ဘုရင့္စစ္ကူတပ္မ်ားႏွင့္ ရခိုင္ အလွည့္က်တပ္(Levie)မ်ား ပါဝင္ၿပီး စုစုေပါင္းအင္အား ၅၀,၀၀၀ ခန္႔ရွိခါ ၃၈,၁၅၀ ေသေက်သည္။ ဘႀကီးေတာ္မင္းဘက္တြင္ စစ္သူႀကီးမဟာဗႏၶဳလစစ္ဦးစီးၿပီး ဘုရင့္တပ္မေတာ္ႏွင့္ ရွမ္းျပည္မွအလွည့္က်ေပးေဆာင္ရေသာ တပ္(Levie)မ်ားအပါအဝင္အင္အား ၆၀,၀၀၀ေက်ာ္ခန္႔ရွိခါ ၄ေသာင္းေက်ာ္ခန္႔ေသေက်ခဲ့သည္။ 

ရခိုင္၊မဏိပူရႏွင့္အာသံတပ္မ်ားမွာ အေနာ္ရထာမင္းလက္ထက္ (၁၀၄၄-၁၀၇၇)

ကသိမ္းပိုက္ထားခဲ့ေသာ အာရကန္(ရခိုင္)၊ မဏိပူရႏွင့္ အာသံျပည္မ်ားမွ တိမ္းေရွာင္သြားခဲ့ၾကသည့္ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုမ်ားျဖစ္သည္။ အဂၤလိပ္ကအားေပးသျဖင့္အဂၤလိပ္ဘက္ကပါဝင္တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ 

အဂၤလိပ္စစ္ဆင္ေရးမႉး ဗိုလ္ခ်ဳပ္အာခ်ီေဘာက နတ္ျမစ္ဝရွိရွင္မျဖဴကၽြန္းကို အေရွ႕အိႏၵရိယတပ္အနည္းငယ္အပါအဝင္စယမ္ဘုရင့္တပ္မေတာ္စစ္ကူ၊ အာသံ၊မဏိပူရ၊ရခိုင္ အလွည့္က်တပ္မ်ား အလံုးအရင္းျဖင့္ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ေစျခင္းျဖင့္ဘႀကီးေတာ္မင္းအား အေရာင္ျပစစ္ျပဳခါလွည့္စားျမဴဆြယ္သည္။ ဘႀကီးေတာ္ကေတာင္ပိုင္းတြင္ရွိေနေသာ စစ္သူႀကီးမဟာဗႏၶဳလကိုစစ္အင္အား ၆ေသာင္းျဖင့္ ရခိုင္သို႔အပ်င္းခ်ီတက္ခါ အဂၤလိပ္တပ္မ်ားကိုလာေရာက္တိုက္ထုတ္ေစသည္။

ဗႏၶဳလ၏တပ္မ်ားမွာ မိုင္ေပါင္း ၆၀၀ေက်ာ္ခန္႔ေဝးကြာေသာ အင္းဒီးယားႏွင့္ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚအၾကားဟိုခ်ီဒီေရႊ႕အႀကိမ္ႀကိမ္လုပ္ေနရသျဖင့္ပမ္းနာက်ေနေသာအေနအထားတြင္ရွိေနသည္။ ဤတြင္ေမာ္တင္စြမ္း၌ အသင့္လ်ိဳထားေသာ အဂၤလိပ္ႏွင့္အင္ဒီးယားတပ္သား ၅ေထာင္ေက်ာ္စီပါဝင္သည့္ ေရတပ္အင္အား တေသာင္းေက်ာ္ခန္႔မွ် ျဖင့္ ၿမိဳ႕ေစာင့္တပ္ကေလးမၽွသာက်န္ရွိေသာရန္ကုန္ၿမိဳ႕ကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္အာခ်ီေဘာကလၽွပ္တပ်က္တက္သိမ္းလိုက္ၿပီး ေရြႊတိဂုဏ္တြင္ ခ်က္ျခင္းခံတပ္ႀကီးအခိုင္အမာတည္ေဆာက္လိုက္သည္။