အဆက္ (၁) ဘုရင့္ေနာင္၊စူဖန္းကလ်ာ၊ျဗတ္နရစ္အေၾကာင္းႏွင့္ နႏၵာဘုရင္၏မြန္မ်ဳိးျဖဳတ္သတ္ျဖတ္မႈသမိုင္းမွတ္တမ္း- မွ
--------------
**နႏၵာဘုရင္သည္ ၁၅၈၄မွ ၁၅၉၂ခုႏွစ္အၾကားတြင္ စယမ္ အယုဒၵယအား ၅ႀကိမ္တိုက္ခိုက္ခဲ့ရာ ၅ႀကိမ္လံုးဆံုးရႈံးမႈႀကီးစြာျဖင့္ဆုတ္ခြာခဲ့ရသည္။
**သားေတာ္မင္းရဲေက်ာ္စြာ(မင္းႀကီးစြာ)ကိုဦးစီးေစသည့္၁၅၉၂ခုႏွစ္ထိုးစစ္သည္ေနာက္ဆံုးအႀကိမ္ျဖစ္သည္။ ထိုစစ္ပြဲတြင္ ခမည္းေတာ္၏ ေမြးျခင္းေပါက္ေဖာ္ျဖစ္ေသာ ျဗတ္နရာဇ္ (နေရစြမ္)ႏွင့္ ဆင္စီးျခင္းထိုးရာမွက်ဆံုးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
**သားေတာ္အသတ္ခံရသျဖင့္နႏၵာဘုရင္သည္ ယူက်ဳံးမရျဖစ္ျခင္းႏွင့္အတူ အမ်က္ျပင္းထန္စြာထြက္ခါ ဖခင္ျဖစ္သူ ဘုရင့္ေနာင္ခ်ီးေျမႇာက္ခဲ့ေသာနန္းတြင္းရွိ မြန္မူွးႀကီးမတ္ရာ အားလံုးကို သူတို႔၏ ေဆြမ်ဳိး၊ဘိုးဘြား၊ တူသားေျမးျမစ္မ်ားႏွင့္အတူ အရွင္လတ္လတ္မီးရွိဳ႕ကြပ္ျမက္ပစ္သည္။ (၁၅၈၄ခုႏွစ္တြင္ နႏၵာဘုရင္က နေရစြမ္ကို လုပ္ၾကံရန္မြန္အမတ္ႀကီး "ဗညားက်က္"ႏွင့္ "ဗညားရမ္း" (ဗမာအသံထြက္မေသခ်ာ)ကို တာဝန္ေပးခဲ့သည္။ ထိုမြန္အမတ္မ်ားက နေရစြမ္ကိုဖြင့္ခ်ေျပာျပၿပီး အယုဒၵယသို႔လိုက္ပါခိုလႈံသြားခဲ့ၾကသည္။ဤအျဖစ္ကိုအေၾကာင္းျပဳ၍ လူမ်ဳိးေရး အာဃာတတရားမ်ားျဖင့္မြန္မ်ားကိုမုန္းတီးလာခဲ့သည့္အညိႇဳးႀကီးရွိေနခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။)
** နႏၵဘုရင္သည္ ဗမာစစ္စစ္မင္းမႈထမ္းအားလံုးႏွင့္ ဗမာတပ္သားမ်ားကို ဟန္သာဝတီေနျပည္ေတာ္တြင္စုစည္းခံတပ္စခန္းခ်ေစၿပီး ၄-၅ႏွစ္စာ အစာႏွင့္ရိကၡာမ်ားကို သိုလ္ေလွာင္ထားေစသည္။
**အသင့္ျဖစ္ေသာအခါ မြန္မ်ားေနထိုင္ရာဟံသာဝတီတိုင္းအတြင္း စိုက္ပ်ဳိးေမြးျမဴမႈကိုလံုးဝပိတ္ပင္ပစ္သည္။ အမိန္႔က်ဴးလြန္ပါက ေသဒဏ္ခ်သည္။ ျပည္သူလူထုအစုလိုက္အျပံဳလိုက္အစာေရစာငတ္ျပတ္ခါ အတံုးအရံုးေသေက်ၾကသည္။ဤအျဖစ္ကို “A Brief Account of the Kingdom of Pegu”သုေတသနစာတမ္းေရးသူ A. MacGregor က Samaria သို႔မဟုတ္ Jerusalem တြင္က်ေရာက္ခဲ့ေသာအျဖစ္ဆိုးသဖြယ္ျဖစ္သည္ဟုေကာက္ခ်က္ခ်ထားသည္။