လူ႔ေဘာင္တြင္းမွာ လူငယ္နဲ႔ လူၾကီး ျခားနားမွုေတြ အရမ္းမ်ားလာပါတယ္။ လူၾကီးေျပာတဲ့ စကား လူငယ္နားထဲ မဝင္ေတာ့သလို၊ လူငယ္ေျပာတဲဲ့ စကားလည္း လူၾကီးနားထဲ မဝင္ေတာ့ ပါဘူး။ တကၠသိုလ္စာသင္ခန္းေတြထဲမွာ လူစံုမေနေတာ့ပါဘူး။ မိဘထမင္းဝုိင္း မွာမစံုေတာ့ပါဘူး။ အိမ္အခ်ိန္မွန္ ျပန္မေရာက္ေတာ့ပါဘူး။ ကလပ္မွာ၊ ဘီယာဆိုင္မွာ၊ အႏွိပ္ခန္းမွာ၊ ေပ်ာ္ပြဲစားတန္းမွာ၊ ေလာင္ကစားဝိုင္းမွာ၊ လက္ဘက္ရည္ဆိုင္မွာ၊ ဂိမ္းဆိုင္မွာ၊ ပန္းျခံမွာ လူငယ္အေရအတြက္ေတြ တိုးသထက္တိုးလာပါတယ္။
ဒီေတာ့ လူငယ္ေတြထဲမွာ အၾကမ္းအားျဖင့္ ႏွစ္မ်ိဳးထြက္ေပၚလာပါတယ္။ တစ္မ်ိဳးက စာၾကမ္းပိုးနဲ႔ တစ္မ်ိဳးက ျဖစ္သလို ျဖစ္ပါတယ္။ စားၾကမ္းပိုးဆုိတာကေတာ့ ထံုးစံအတိုင္း ပတ္ဝန္းက်င္ ေလ့လာမွုအားနည္းျပီး အရာရာကို မ်က္ကြယ္ရွုျပီး ကိုယ့္လမ္းကိုေလွ်ာက္ေန သူ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္မ်ဳိးကေတာ့ စာလည္း လုပ္ခ်င္လုပ္မယ္။ မလုပ္ခ်င္မလုပ္ဘူး။ အလုပ္လည္း လုပ္ခ်င္လုပ္မယ္။ မလုပ္ခ်င္မလုပ္ဘူး။ အေပ်ာ္အပါး ခံုမင္မယ္။ ၾကားေနက် အတိုင္းဆုိရင္ ဂိမ္းေဆာ့မယ္၊ ေဘာ္ဒါေတြန႔ဲလိမ့္မယ္ အစရွိသျဖင့္တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ စားၾကမ္းပိုးလည္း မေကာင္းသလို၊ ျဖစ္သလို လူငယ္လည္း မေကာင္းပါဘူး။
ဒီေတာ့ လူၾကီးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ထြက္တဲ့ ေလသံက ဒီလိုပါ “ဒီေခတ္ကေလးေတြ ေတာ္ေတာ္ပ်က္ဆီး ေနျပီ၊ မင္းတို႔ဆီ ငါတုိ႔ႏိုင္ငံလက္ဆင့္ကမ္းရမွာ ရင္ေလးသကြာ” ဆုိတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ စာဖတ္သူတို႔ ခံႏိုင္ပါသလား။ ကိုယ္တိုင္ကေရာ္ တကယ္ပ်က္ဆီး ေနျပီလား။ အမွန္ေတာ့ လူၾကီး လူငယ္ၾကား ျခားနားမွု ၾကီးမားလာျခင္းေၾကာင့္ ဒီလို အသံမ်ား ထြက္လာျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ပညာ သင္ၾကားဆဲနဲ႔ လုပ္ငန္းခြင္ စတင္ဝင္ေရာက္ေနတဲ့ လူငယ္မ်ားအတြက္ ဒီစာက ရည္ရြယ္ပါ တယ္။
၁။ ပညာသင္ၾကားျခင္း
ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေျပာၾကပါတယ္။ သင္သာသင္ေနတာ၊ ဘာမွအက်ိဳးမရွိဘူး။ စာေမးပြဲေတြလည္း တစ္ခုျပီးတစ္ခု၊ အစရွိသျဖင့္ ျငီးျငဴတတ္ၾကပါတယ္။ ဒီမွာ ျငီးျငဴျပီး အေၾကာင္းျပခ်က္အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ပညာကို အေလးမထားသူဟာ တကယ္ လူညံ့ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိဳ ႔ကဥာဏ္ေကာင္းတယ္။ တို႔ႏိုင္ငံ ပညာေရးက အဆင့္ႏွိမ့္လို႔ စာမလုပ္ခ်င္ဘူး လို႔ဆုိပါတယ္။ အမွန္ဆုိ ဒီလုိႏွိမ့္ပါတယ္လို႔ ယူဆရင္ ကိုယ္က အမ်ားထက္သာေအာင္ လုပ္ျပရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ခရီးတစ္ခုကို ဆံုးေအာင္မသြားရေသးပဲ ဒီခရီးက မပင္ပန္းဘူး (သုိ႔မဟုတ္) မခက္ခဲဘူးလို႔ ဟစ္ေၾကြးေနလို႔မရပါ။ ကိုယ္က ခရီးတစ္ခုလံုးကို ဆံုးေအာင္ ေလွ်ာက္ထားမွ အမ်ိဳးမ်ိဳး ျပန္လည္ေဝဖန္ႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ခက္တယ္ဆုိ လဲခက္တယ္၊ လြယ္တယ္ဆုိလည္း လြယ္တယ္ ေျပာျပႏိုင္ေအာင္ ၾကိဳးစားျခင္းျဖင့္ သက္ေသျပရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါမွ ကိုယ္က အမ်ားအားထားရမယ့္ လူတစ္ေယာက္ ျဖစ္လာ မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
လြယ္ပါသလား။ လြယ္တယ္ဆုိရင္ နံပါတ္တစ္ျဖစ္ေအာင္ၾကိဳးစားျပီး သက္ေသျပလိုက္ပါ။ သင္ယူရန္ ခက္ခဲေနပါသလား အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ေအာင္ ၾကိဳးစားျပီး ဒီအခက္အခဲကို သက္ေသျပႏိုင္ေအာင္ ၾကိဳးစားပါ။ ဒါဆုိ ပညာေရးစနစ္တစ္ခုလံုး ေျပာင္းလဲမသြားေတာင္ ကိုယ္က ဒီထဲမွာ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ေနပါျပီ။ ေက်ာင္းမလစ္ပါနဲ႔။ အတန္းမပ်က္ပါနဲ႔၊ ဆရာ၊ဆရာမမ်ားကို ေလးစားပါ။ ပညာကုိ ေလးစားပါ။ ပညာဆုိတာ အျမဲသင္ၾကားေန ရတာျဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာင္းျပီးေပမယ့္ ကိုယ္ေရာက္ရာအရပ္မွာ အျမဲတမ္း သင္ယူေလ့ လာေနရတာ ျဖစ္ပါတယ္။