ဓာတ္မွန္ရိုက္ၾကည့္လၽွင္ ျမင္ရမည့္ႏိုင္ငံေရးလွည့္ကြက္ႀကီးတခု....
၁၉၄၅ဩဂုတ္လ ၃၁ရက္ေန႔မွ ၁၉၄၈ ဇႏၷဝါရီလ ၄ရက္ေန႔အထိဒုဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ဆာဟူးဘရန္႔ (Sir Hubert Elvin Rance) က ၿဗိတိသၽွဘုရင္ခံအျဖစ္ ျမန္မာကိုအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။
၁၉၄၆ တြင္ ဘုရင္ခံဆာဟူးဘရန္႔ကဗမာျပည္ကိုလြတ္လပ္ေရးေပးေရးအစီအစဥ္ေျပျပစ္ေခ်ာေမာရန္ ၿဗိတိသၽွအက်ဳိးစီးပြားအေပၚရန္လိုမႉအနဲဆံုးႏွင့္ အျခားဗမာႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားေလာက္အစြမ္းမေရာက္ဟုထင္ရေသာဦးေအာင္ဆန္းကို ဘုရင္ခံ၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအမႈေဆာင္အျဖစ္ခန္႔အပ္သျဖင့္ ၄င္းႏွင့္အတူ ဖဆပလ အဖြဲ႕ဝင္တခ်ဳိ႕ အဂၤလိပ္ဘုရင္ခံ၏ လစာစားအမႈထမ္းမ်ားျဖစ္လာၾကသည္။ ၿဗိတိသၽွကအစြန္းေရာက္မ်ားဟုသေဘာထားေသာကြန္ျမဴ နစ္ပါ တီႏွင့္အခ်ားအစြန္းေရာက္ပါတီမ်ား၏ အဂၤလိပ္အစိုးရဆန္႔က်င္ေရးေျမေပၚေျမေအာက္စည္းရံုးလႈပ္ရွားမႈမ်ားႏွင့္ဆႏၵျပပြဲမ်ားအား ထိမ္းခ်ဳပ္ႏိုင္ရန္အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ဦး ေအာင္ဆန္းႏွင့္ဖဆပလ အဖြဲ႕အား ခန္႔အပ္ျခင္းျဖစ္သည္။
ဦးေအာင္ဆန္းကို ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္တာဝန္ေပးထားသည့္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအမႈေဆာင္ေကာ္မီတီ၏လက္ေတြ႕အေနအထားမွာ ပထမလြတ္လပ္ေရးေခတ္ ေဒါက္တာဘေမာ္ အစိုးရ၏အဆင့္ထက္ မ်ားစြာနိမ့္သည္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအမႈေဆာင္အဖြဲ႕က ဘုရင္ခံ၏ညႊန္ၾကားခ်က္မ်ားအတိုင္းတာဝန္ထမ္းေဆာင္ရင္း အဂၤလိပ္အစိုးရဆီတင္သြင္းမည့္ဗမာျပည္လြတ္လပ္ေရးေလၽွာက္လႊာတြင္မရွိမျဖစ္ထည့္သြင္းေဖာ္ျပရမည့္ ဗမာႏိုင္ငံဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမူၾကမ္းကို အၿပီးသပ္ေရးဆြဲၾကရန္ျဖစ္သည္။ ေကအဲန္ဒီအိုဖြဲ႕စည္းခြင့္ေပးျခင္းမေပးျခင္းသည္လည္း ဘုရင္ခံ၏ အာဏာေအာက္တြင္သာရွိသည္။
ထိုကာလတြင္ၿဗိတိသၽွထီးနန္းႏွင့္ေတာ္ဝင္ဆက္ဆံေရးအဆင့္ရွိေသာသၽွမ္းျပည္ေထာင္စု (Federated Shan States)ကို ၿဗိတိသၽွအစိုးရက British Protectorate ျပည္နယ္အျဖစ္ ျပည္ပရန္မွကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ထားသည္။ ကရင္နီျပည္နယ္ Princely State of the Karenni State)သည္လည္း သၽွမ္းဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုတြင္ပါဝင္ခဲ့သည္။ၿဗိတိသၽွအစိုးရက ယင္းသ်ၽွမ္းဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု၏ျပည္တြင္းေရးကိစၥမ်ားကိုစြက္ဖက္ျခင္းမရွိေပ။ ထိုသၽွမ္းျပည္နယ္ကိုသၽွမ္းဘာသာျဖင့္ "မိန္းေဟာင္ တြန္႔ဂ်ဴအင္တိုင္း" (Muang Hom Tum Jueng Tai)ဟုေခၚတြင္ၿပီး ၁၉၂၂ ကတည္းက ၿဗိသၽွအစိုးရအသိအမွတ္ျပဳျပည္နယ္လည္းျဖစ္ခဲ့သည္။