Civil society (စီဗဲဆိုစုိက္တီး) ဆိုတဲ့ “လူထုအေျချပဳ လူမႈလႈပ္ရွားမႈ” ဆိုတဲ့ အယူအဆဟာ ႏွစ္ေပါင္း တရာေက်ာ္ ႏွစ္ ရာနီးပါး တိမ္ျမဳပ္ေနရာကေန ၁၉၆ဝ ေက်ာ္ ၁၉၇ဝ ကာလ ေလာက္ကစၿပီး အေနာက္ႏုိင္ငံ ေတြမွာ ျပန္လည္ ဆန္း သစ္ လာခဲ့ပါတယ္။ ၂ဝ ရာစု ကုန္ခါနီး တဝိုက္ကေန အခု ၂၁ ရာစု ထဲမွာေတာ့ စီဗဲဆိုစုိက္တီး အယူအဆနဲ႔ သူရဲ႕အသံ ဟာ ပိုမိုၿပီး က်ယ္ေလာင္ အားေကာင္းလာပါတယ္။
ေယဘုယ်အားျဖင့္ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ စီဗဲဆိုစုိက္တီး လႈပ္ရွားမႈမွာ အသင္းအပင္းေတြ အဖြဲ႔အစည္းေတြ အမ်ဳိးမ်ဳိး အ ေထြေထြ ရိွၾကေပမယ့္ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အသင္းအဖြဲ႔ေတြက လူ႔အဖြဲ႔အစည္း အၾကားမွာ ဦးေဆာင္မႈကို ပိုၿပီး ရယူထား တယ္ ဆိုရင္လည္း မမွားပါဖူး။ အခုေခတ္မွာေတာ့ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အသင္းအဖြဲ႔ေတြကို အဲန္ဂ်ီအို NGO ေတြလို႔ သတ္ မွတ္ၾကပါတယ္။ Non-Governmental Organizations ဆိုတဲ့ အဂၤလိပ္စကားလံုးကို အတိုေကာက္ ျပန္ေရးထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ ေနာက္ထပ္ ဆင့္ပြားထြက္လာတဲ့ စကားလံုးမ်ား ရိွလာ ပါတယ္။ INGOs ဆိုတာျဖစ္ပါတယ္။ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ International NGOs မ်ားကို ဆိုလိုတာ ရည္ညႊန္းတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အုိင္အဲန္ဂ်ီအိုလို႔လည္း အတို ေကာက္ ေခၚၾကပါေသးတယ္။ အဲဒီ အင္တာေနရွင္နယ္လို႔ ေခၚတဲ့ ႏုိင္ငံတကာအဆင့္ အုိင္အဲန္ဂ်ီအိုေတြဟာ မ်ားေသာ အားျဖင့္ ရန္ပံုေငြ ေတာင့္တင္းအားေကာင္းတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။
အေတာ္မ်ားမ်ားေသာ ႏိုင္ငံတကာအဆင့္ အုိင္အဲန္ဂ်ီအိုေတြဟာ ပုိက္ဆံခ်မ္းသာတဲ့ ႏုိင္ငံႀကီးေတြမွာ အေျခစိုက္ေလ့ ရိွပါတယ္။ အဲဒီကေနမွတဆင့္ ဆင္းရဲတဲ့ ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲ ႏုိင္ငံေတြမွာရိွတဲ့ အကူအညီ လိုအပ္ေနတဲ့ လူေတြအတြက္ သက္ ဆုိင္ရာ နယ္ပယ္အလုိက္ သြားေရာက္ကူညီပါတယ္။ အဲသလို အေျခအေနမ်ဳိးမွာ ဘာကိုထပ္ၿပီး ေတြ႔လာရသလဲ ဆို ေတာ့ Local NGOs ဆိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံျခားသား မပါဘဲ ေဒသခံလူမ်ားနဲ႔ ဖြဲ႔စည္း ထားတာမို႔ ေဒသခံ အဲန္ဂ်ီအိုလို႔ ဆိုလိုတာပါ။ ေဒသခံ အဲန္ဂ်ီအိုေတြဟာ အုိင္အဲန္ဂ်ီအိုေတြနဲ႔တြဲၿပီး အတူတူ အလုပ္လုပ္ၾကပါတယ္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ အိုင္အဲန္ဂ်ီအိုက လူမ်ားဟာ သူတို႔ကိုယ္တုိင္ (သို႔မဟုတ္) တျခားေသာ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားကို ငွားရမ္း ၿပီး ေဒသခံ အဲန္ဂ်ီအို လုပ္သားေတြနဲ႔ အလုပ္လုပ္ပါတယ္။ ေဒသခံ အဲန္ဂ်ီအိုေတြ လုပ္ေဆာင္မယ့္ စီမံကိန္းေတြ အ တြက္ ေငြေၾကး ေထာက္ပ့ံပါတယ္။ လိုအပ္တဲ့ သင္တန္းေတြ အတြက္လည္း ႏုိင္ငံျခားက ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားကို ေခၚ ေဆာင္လာၿပီး ပို႔ခ်ခုိင္းပါတယ္။အုိင္အဲန္ဂ်ီအိုေတြ ကိုယ္တုိင္လည္း ဘယ္ကေန ေငြေၾကးရသလဲ။ ခ်မ္းသာတဲ့ အစိုးရမ်ားဆီကေန ရရိွပါတယ္။ အစိုးရ ဆီကေန သူတို႔လိုအပ္တဲ့ ေငြေၾကးရရိွေအာင္ အစိုးရမ်ားကို ေလာ္ဘီလုပ္ (ဆြဲေဆာင္) ရပါတယ္။ အဲတာေၾကာင့္ သူ တို႔ဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ ခ်မ္းသာတဲ့ ႏုိင္ငံႀကီးေတြမွာ အေျခစုိက္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရေတြကလည္း အဲဒီ ပုိက္ဆံ ေတြ ဘယ္ကရသလဲ။ သက္ဆုိင္ရာ ႏုိင္ငံက ႏုိင္ငံသားေတြ ေပးေဆာင္ေနတဲ့ အခြန္ေတာ္ေငြမ်ားကေနတဆင့္ ရရိွတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေငြေၾကး ခ်မ္းသာတဲ့ အစိုးရမ်ားက ဘာျဖစ္လို႔ အုိင္အဲန္ ဂ်ီအိုေတြကို ေငြေၾကးေထာက္ပံ့သလဲ။ စီဗယ္ ဆိုစုိက္တီး အတြင္း အစိုးရ မဟုတ္ေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား အားေကာင္းလာမွသာ ဒီမိုကေရစီျဖစ္ထြန္းမႈ ပိုမိုအား ေကာင္းလာမယ္လို႔ ယူဆသတ္မွတ္ထားလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ စီဗယ္ဆိုစုိက္တီးလို႔ေခၚတဲ့ “လူထုအေျချပဳလူမႈ လႈပ္ရွားမႈ” အဝန္းအဝုိင္းမွာ အန္ဂ်ီအိုမ်ား ပိုၿပီး အားေကာင္းလာေအာင္ ေထာက္ပံ့ကူညီရမယ္ဆိုတဲ့ မူေပၚလစီမ်ဳိး လည္း ရိွထားလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
တခါ ေဒသခံ အဲန္ဂ်ီအိုေတြကေန တဆင့္ ေပါက္ဖြားလာတဲ့ နယ္ေျမအလုိက္ ေအာက္ေျခ အဖြဲ႔အစည္း ေသးေသးေတြ လည္း ရိွပါေသးတယ္။ သူတို႔ကိုေတာ့ (စီဘီအို) CBO ေတြလို႔ ေခၚၾကပါတယ္။ Community Based Organizations ဆိုတဲ့ အဂၤလိပ္စကားရဲ႕ အတိုေကာက္ ျဖစ္ပါတယ္။ “ရပ္ရြာအေျချပဳ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ား” လို႔လည္း သတ္မွတ္ပါ တယ္။ ေဒသခံ အဲန္ဂ်ီအိုေတြက အဲဒီ စီဘီအို အဖြဲ႔အစည္းေတြကို ဆက္ၿပီး သင္တန္းေတြ ေပးသလို၊ သက္ဆုိင္ရာ စီ မံကိန္းမ်ားအလိုက္လည္း ေငြေၾကး ေထာက္ပံ့ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ျဖတ္ေျပာလိုတာ တခုကေတာ့ စီဘီအိုတုိင္းဟာ ေဒသခံ အဲန္ဂ်ီအို၊ အုိင္အဲန္ဂ်ီအိုေတြရဲ႕ ေထာက္ပံ့မႈကို ရယူေနတဲ့ လက္ေအာက္ခံ အဖြဲ႔အစည္းဆိုၿပီး သတ္မွတ္လို႔ မရပါ။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ တခ်ဳိ႔ေသာ စီဘီအိုမ်ားဟာ သူတို႔ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္တဲ့ ေဘာင္ထဲကေန သူတို႔ဘာသာ ကိုယ့္အားကိုယ္ကုိး ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းမ်ဳိးလည္း ရိွေနေသးတယ္ ဆိုလို႔ ေထာက္ျပျခင္လို႔ပါ။ သူတို႔ကေတာ့ ေငြေၾကးအေနနဲ႔ မ်ားမ်ားစားစား တတ္ႏုိင္ေလ့ မရိွပါဖူး။ ကိုယ့္ဒူးကိုယ္ခၽြန္ လုပ္ၾကရေအာင္ဆိုတဲ့ မူေပၚမွာ အေျခခံ ထားၿပီး တႏုိင္တပုိင္ လုပ္ကိုင္ၾကတဲ့ သဘာဝမ်ဳိးနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ေနၾကတာပါ။
ဒီေနရာမွာ ဘာေတြ႔လာရသလဲ ဆိုေတာ့ အုိင္အဲန္ဂ်ီအိုေတြ၊ ေဒသခံအဲန္ဂ်ီအိုေတြနဲ႔ စီဘီအိုေတြအၾကားမွာ ရိုးရိုးသား သားနဲ႔ အျပန္အလွန္ လုပ္ကုိင္ေနၾကတာ ရိွသလို အက်ဳိးစီးပြားကို အေျခခံၿပီး လုပ္ကိုင္လာတာေတြကိုလည္း ေတြ႔ လာရတာ ပါပဲ။ အက်ဳိးစီးပြားဆိုတာ ဒီလိုပါ။ အုိင္အဲန္ဂ်ီအိုမွာ လုပ္ကုိင္ေနတဲ့ ႏုိင္ငံျခားသား လုပ္သားေတြက သူတို႔ ဝင္ေရာက္လုပ္ ကုိင္ေနတဲ့ ႏုိင္ငံအတြင္းက စီမံကိန္းေတြဟာ ေအာင္ျမင္မႈရတယ္၊ က်ဆံုးမႈနည္းတယ္ဆိုတဲ့ အေျခအ ေနမ်ဳိးကို အၿမဲ လိုလားပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ သူတို႔ စီမံကိန္းေတြ ထင္သေလာက္ ေအာင္ျမင္မႈ မရဖူးဆိုရင္ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ေနတဲ့ အစိုးရဖက္ကလည္း အဲသလို ေငြေၾကး အတိုင္းအတာမ်ဳိး ဆက္ၿပီးေပးသင့္ မေပးသင့္ဆို တာ စဥ္းစားလာရလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ေဒသခံ အဲန္ဂ်ီအိုေတြကို သူတို႔လိုခ်င္တဲ့ ရလဒ္အတုိင္း ရာခုိင္ႏႈန္းမ်ား မ်ား ရလာေစဖို႔ အမ်ဳိးမ်ဳိး ဖိအားေပးတာ ရိွလာပါတယ္။ ေဒသခံ အဲန္ဂ်ီအို ချမာလည္း သူတို႔ပံုမွန္ဝင္ေနတဲ့ ေငြေၾကး ရပ္ဆုိင္းသြားမွာမ်ဳိး၊ ေလ်ာ့နည္းသြားမွာမ်ဳိး ျဖစ္မွာကို စိုးရိမ္ပါတယ္။ ေနာက္ ေဒသခံ အဲန္ဂ်ီအိုကလည္း သူတို႔ကတ ဆင့္ ေငြလက္ခံယူထားတဲ့ စီဘီအို အဖြဲ႔မ်ားကို ဒီလုိလုပ္ပါ ဟိုလိုလုပ္ပါ ဆိုၿပီး ဖိအားေပးတာမ်ဳိး ျဖစ္လာျပန္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ ခ်ဳပ္လုိက္ရင္ သံုးဦး သံုးဖလွယ္လံုး အဆင့္ဆင့္ တုိင္းမွာ သူတို႔ စီမံကိန္းေအာင္ျမင္ေၾကာင္း အစီရင္ ခံစာ တင္ၾကပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ အဲဒီ အားလံုးေကာင္းပါသည္၊ တိုးတက္မႈေတြ ရိွေနပါသည္ဆိုတဲ့ အစီရင္ခံ စာဟာ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့တဲ့ အစိုးရဆီကို တက္သြားပါတယ္။ ဒီလို ဆင္တူရိုးမွား အျဖစ္အပ်က္မ်ဳိးေတြကို ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးတဲ့ ႏုိင္ငံေတြမွာ အေတြ႔ရမ်ားေလ့ ရိွပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ကိစၥေတြကို ျပန္ၾကည့္ရင္လည္း အဲသလို နီးပါး ျဖစ္ေနတာေတြ ရိွလာပါတယ္။ စစ္အစိုးရလက္ ထက္မွာ ျမန္မာျပည္ထဲကို ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္တဲ့ အုိင္အဲန္ဂ်ီအိုေတြအေနနဲ႔ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ မရ ၾကပါဖူး။ အကန္႔အသတ္ေတြၾကားမွာ လုပ္ၾကရပါတယ္။ အုိင္အဲန္ဂ်ီအိုေတြရယ္ သူတို႔ရဲ႕ လက္ေအာက္ခံေတြ ျဖစ္တဲ့ ေဒသခံ အဲန္ဂ်ီအိုေတြရယ္၊ စီဘီအိုေတြရယ္ဟာ သူတို႔ စီမံကိန္းေတြ ထင္သလို မေအာင္ျမင္ဖူးလို႔ အမွန္အတုိင္း ဝန္ခံ လုိက္ရင္ ဒီစီမံကိန္းေတြအတြက္ ေနာက္ထပ္ ေငြေၾကးရရိွဖို႔ ခက္ခဲလာမွာ ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို သူတို႔လည္း သေဘာ ေပါက္ ေနၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔ အစီရင္ခံစာေတြမွာ ျမန္မာစစ္အစိုးရဟာ ဒီမိုကေရစီ အစိုးရတရပ္ မဟုတ္ေပ မယ့္ တခ်ဳိ႕နယ္ပယ္ေတြမွာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ ရိွေၾကာင္း၊ အျပင္က လူေတြထင္ေနသလို အဆိုးႀကီး မဟုတ္ ေၾကာင္း၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး သန္းေရႊနဲ႔ တခ်ဳိ႔ေသာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမ်ားက သေဘာထား တင္းမာဟန္ရိွေသာ္လည္း ဘယ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားနဲ႔ ဘယ္ဝန္ႀကီးမ်ားကေတာ့ သူတို႔ကို လိုက္လုိက္ေလ်ာေလ်ာ ရိွတဲ့အတြက္ အေတာ္ကေလး အလုပ္လုပ္ လို႔ ရေၾကာင္း ထည့္သြင္း ေရးသားေလ့ ရိွပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာေတာ့ ဘယ္လိုလုပ္လို႔မွ မစြံဖူးဗ်ဳိ႕ဆိုၿပီး အစီရင္ခံ စာတင္တဲ့ အုိင္အဲန္ဂ်ီအိုမ်ဳိး အခုအထိ မေတြ႔ဖူးေသးပါဖူး။
http://www.jdslanka.org
